"მგონია, რომ ოსტერმა თხრობაზე ცოტა მეტი იცოდა, ვიდრე მწერლების აბსოლუტურმა უმრავლესობამ" - "ნიუიორკული ტრილოგიის" მთარგმნელი ქეთი ქანთარია

ამე­რი­კე­ლი მწერ­ლის პოლ ოს­ტე­რის „ნი­უ­ი­ორ­კუ­ლი ტრი­ლო­გია“ მე-20 სა­უ­კუ­ნის ბოლო პე­რი­ო­დის ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე გა­მორ­ჩე­უ­ლი და სა­კულ­ტო ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბია, რო­მელ­საც ხან­გრძლი­ვი პა­უ­ზის შემ­დეგ სა­ქარ­თვე­ლო­ში მკი­თხვე­ლი ხე­ლახ­ლა ეც­ნო­ბა.

ის „პა­ლიტ­რა L-მა“ გა­მოს­ცა სე­რი­ის ფარ­გლებ­ში „კი­დევ 15 წიგ­ნი, რო­მე­ლიც უნდა წა­ი­კი­თხო, სა­ნამ ცო­ცხა­ლი ხარ“ და მთე­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს მას­შტა­ბით „ბიბ­ლუ­სის“ წიგ­ნის მა­ღა­ზი­ა­თა ქსელ­სა და პრე­სის გავ­რცე­ლე­ბის ჯი­ხუ­რებ­შია ხელ­მი­საწ­ვდო­მი. გარ­და ამი­სა, წიგ­ნის შე­ძე­ნა შე­საძ­ლე­ბე­ლია „პა­ლიტ­რა L-ის“ ვებგ­ვერ­დი­დან.

პოლ ოს­ტე­რის „ნი­უ­ი­ორ­კუ­ლი ტრი­ლო­გია“ სამ რო­მანს „შუ­შის ქა­ლა­ქი“, „აჩ­რდი­ლე­ბი“ და „და­კე­ტი­ლი ოთა­ხი" აერ­თი­ა­ნებს და ის მე­ო­ცე სა­უ­კუ­ნის 80-იან წლებ­ში და­ი­წე­რა. თი­თო­ე­უ­ლი, ერთი შე­ხედ­ვით, და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი რო­მა­ნია, თუმ­ცა ამ­ბი­დან ამ­ბავ­ში ნაც­ნო­ბი სი­უ­ჟე­ტე­ბი, ად­გი­ლე­ბი, ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი სა­ხე­ე­ბი და მის­ტი­კა დაგ­ვყვე­ბა, რაც ნა­წარ­მო­ებს ერ­თგვა­რი იდუ­მა­ლე­ბით მო­სავს და მკი­თხველს უფრო და უფრო მეტ კი­თხვას უჩენს. ტრი­ლო­გია, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქვას, რომ ნა­ხევ­რად დე­ტექ­ტი­ვია, თუმ­ცა „მარ­ტო­ო­ბის გა­მომ­გო­ნე­ბე­ლი“ ოს­ტე­რი სი­უ­ჟე­ტებს ისე ავი­თა­რებს, რომ თხრო­ბა დე­ტექ­ტი­ვის­გან სრუ­ლი­ად გან­სხვა­ვე­ბულ სივ­რცე­სა და გან­ზო­მი­ლე­ბა­ში ინაც­ვლებს. ამი­ტომ ძნე­ლია ზღვრის დად­გე­ნა გა­მო­გო­ნილ­სა და სი­ნამ­დვი­ლეს, პერ­სო­ნაჟ­თა რე­ა­ლუ­რო­ბა­სა და აჩ­რდი­ლებს შო­რის. ნი­უ­ი­ორ­კიც ერ­თი­ა­ნი პი­რო­ბი­თი სამ­ყა­როს ცენ­ტრი შეშ­ლი­ლო­ბამ­დე მი­სუ­ლი, არა­რე­ა­ლუ­რი, მე­ტა­ფი­ზი­კუ­რი ქა­ლა­ქია... აქ არ­სე­ბუ­ლი სივ­რცი­თი და დრო­ი­თი სა­ზღვა­რი კი დარ­ღვე­უ­ლი. ამ ამ­ბავ­ში ასეც ხდე­ბა: პერ­სო­ნა­ჟი იტყვის, მე­გო­ნა, თვი­თონ მით­ვალ– თვა­ლებ­და, მაგ­რამ, სი­ნამ­დვი­ლე­ში, კვალ­ში მე ჩა­ვუ­დე­ქიო.

წიგ­ნი ინ­გლი­სუ­რი ენი­დან თარ­გმნა ქეთი ქან­თა­რი­ამ, რო­მე­ლიც გვი­ზი­ა­რებს თა­ვის გა­მოც­დი­ლე­ბას და ასე­ვე, მო­საზ­რე­ბებს „ნი­უ­ი­ორ­კუ­ლი ტრი­ლო­გი­ი­სა“ და პოლ ოს­ტე­რის შე­სა­ხებ:

მსმე­ნია, რომ თარ­გმნილ წიგნს ეტყო­ბა ხოლ­მე მთარ­გმნე­ლის გან­წყო­ბა და გავ­ლე­ნა. თვე­ნი შე­ფა­სე­ბით, რამ­დე­ნად არის ასე და რამ­დე­ნად იგ­რძნობს ამას მკი­თხვე­ლი პოლ ოს­ტე­რის „ნი­უ­ი­ორ­კუ­ლი ტრი­ლო­გი­ის“ შემ­თხვე­ვა­ში?

მთარ­გმნე­ლის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა ეტყო­ბა. გან­წყო­ბა - რო­გორ გი­თხრათ, გან­წყო­ბა მთარ­გმნელ­მა უნდა მო­იმ­ზა­დოს და ისეთ დროს და­ი­წყოს თარ­გმნა, რო­დე­საც ყვე­ლა პა­რა­მეტ­რით მზა­დაა კონ­კრე­ტუ­ლი წიგ­ნის სა­თარ­გმნად. ჩემი აზ­რით, კარ­გია, რო­დე­საც მთარ­გმნე­ლი არ­ჩევს წიგნს, რომ­ლის თარ­გმნა­ზეც ოც­ნე­ბობს. ოს­ტე­რის ყვე­ლა­ფე­რი, რაც ვთარ­გმნე, ასე ითარ­გმნა.

"ტრი­ლო­გი­ას” ვთარ­გმნი­დი 2006-07 წლებ­ში, მა­შინ ჯერ ვი­წყებ­დი და ეს შეგ­რძნე­ბა, რომ ვი­ღა­ცის, საყ­ვა­რე­ლი მწერ­ლის ნა­მუ­შე­ვარს ეხე­ბი",შენს ხელ­ში გა­დის” ძა­ლი­ან ცო­ცხა­ლი იყო. ბედ­ნი­ე­რი ვი­ყა­ვი. "ნი­უ­ი­ორ­კუ­ლი ტრი­ლო­გი­ის” თარ­გმნის პრო­ცეს­ზე მარ­თლაც შე­მიძ­ლია ეს ვთქვა.

რო­გორ ფიქ­რობთ, რამ­დე­ნად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი იყო პოლ ოს­ტე­რის ნი­უ­ი­ორ­კუ­ლი ტრი­ლო­გი­ის თარ­გმნა და რა ელო­დე­ბა მკი­თხველს წიგ­ნის­გან?

ეს წიგ­ნი პირ­ვე­ლად 17-18 წლის წინ ითარ­გმნა, წე­სით, უფრო ად­რეც უნდა თარ­გმნი­ლი­ყო, მაგ­რამ ქარ­თუ­ლი სა­გა­მომ­ცემ­ლო სივ­რცე ამ წლებ­ში მყარ­დე­ბო­და.

ალ­ბათ, მკი­თხვე­ლი ცხოვ­რე­ბის ცოტა მე­ტა­ფი­ზი­კუ­რი გან­ცდას უნდა ელო­დოს. ის, ვინც უკვე წა­ი­კი­თხა და ხე­ლახ­ლა მი­უბ­რუნ­დე­ბა ამ წიგნს, ჩემი წარ­მოდ­გე­ნით, ამ გან­ცდას და­ე­ძებს.

თქვენ რო­გორ შე­ა­ფა­სებ­დით პოლ ოს­ტე­რის შე­მოქ­მე­დე­ბას, მის „ნი­უ­ი­რო­კულ ტრი­ლო­გი­ას“?

კარგ მწერ­ლებს რა და­ლევს, თქვენც კარ­გად იცით - მეც ბევ­რი კარ­გი მწე­რა­ლი მი­თარ­გმნია, მაგ­რამ ოს­ტერს ჰქონ­და თხრო­ბის მი­მართ სრუ­ლი­ად გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა, და­ახ­ლო­ე­ბით ისე­თი, რო­გორც პირ­ველ­ყო­ფი­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის წევ­რებს, რომ­ლე­ბიც ცე­ცხლს შე­მო­უს­ხდე­ბოდ­ნენ და ერ­თმა­ნეთს ამ­ბე­ბით მო­ყო­ლით იყო­ლი­ებ­დნენ, აში­ნებ­დნენ ან აკ­ვირ­ვებ­დნენ. რიტ­მით, მდი­ნა­რე­ბით, სი­სა­და­ვით - სულ მგო­ნია, რომ ოს­ტერ­მა თხრო­ბა­ზე ცოტა მეტი იცო­და, ვიდ­რე მწერ­ლე­ბის აბ­სო­ლუ­ტურ­მა უმ­რავ­ლე­სო­ბამ, იმის მი­უ­ხე­და­ვად, რომ ამ ხა­ზი­თაც კლა­სი­კუ­რი ამე­რი­კუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რის სრუ­ლუფ­ლე­ბი­ა­ნი მემ­კვიდ­რე იყო.