ყველაფერი იმით დაიწო, რომ დედა გაბრაზდა.

დედები საოცარი არსებები არიან. სულ ბრაზობენ, მაგრამ იშვიათად ცხარდებიან. აი იმ გაცხარებით, ცხვარი ცხვარიაო, ნათქვამი რომაა...

მაგრამ დედა ერთხელაც სწორედ ასე გაბრაზდა. ხელი დაგვავლო მე და ჩემს ორ ძმას, მანქანის საბარგული უამრავი საჭირო თუ გამოუყენებელი ნივთით გაავსო, სახლის კარი გამოიკეტა, მანამდე კი ძაღლი გარეთ გამოაგდო. არც შემცდარა, მართლა აგვედევნა და ჩვენს კვალზე ირბინა გვიან ღამემდე. უკვე დაბნელებული იყო, როცა ახალ სამყოფელში მოგვადგა სასიამოვნოდ დაღლილი და მშიერი. თავის თავს დააბრალოს, მანქანაში არაფრით ჯდება.

მე და ლაშას არ გვინდოდა წასვლა იქ, სადაც დედას მივყავდით, ამოტომ ვიბღვირებოდით და არც ვშველიდით. სამაგიეროდ პატარა გიორგი იყო კმაყოფილი, წინ და უკან დარბოდა და დედას ყველა დავალებას პირნათლად ასრულებდა. ეგ ოღონდ დედიკოს გვერდით იყოს, ცხრა მთას იქითაც არ დაიზარებს გადასახლებას.

ჰო, არ მოგესმათ, გადავსახლდით.

გადავსახლდით ერთ მიყრუებულ სოფელში.

არ გაგეცანით, მე თამარი ვარ, ცამეტი წლის. გამიგია, ცამეტი თარსი რიცხვიაო. ალბათ, სწორედ ახლა ამიტომ გადმოვსახლდით ამ დანგრეულ სახლში, თორემ სხვა რა მიზეზი იქნებოდა?

ლაშა თერთმეტი წლისა, გიორგი კი მხოლოდ ოთხის.

საოცარი სახელები გვქვია, თამარი, ლაშა და გიორგი. გვირგვინები გვაკლია და სამეფო სკიპტრა, თორემ ბაგრატიონების შთამომავლები კი ვართ სახეზე.

ახლა გაბრაზებული ვარ და ასე ამიტომ ვწერ, თორემ საქართველოს ისტორია ჩემი საყვარელი საგანია, ქართული ლიტერატურაც.

„ვეფხისტყაოსანი“ დროზე ადრე წავიკითხე რატომღაც. როგორც დედამ მითხრა, სწორედ ასე მოხდა: პირველ ჯერზე მხოლოდ შინაარსს გაიგებო, ან იმასაც ვერაო. შინაარსი მგონი გავიგე... ბევრი ძველი სიტყვა - ვერა. ანუ კიდევ მომიწევს წაკითხვა? ჯერ არა. ჯერ ცოტა უნდა გავიზარდო, დავბრძენდე. თუმცა კი სულ ტყუილადაც არ მიკითხავს, რაღაც სიბრძნეები ამეკვიატა, ვიღაც გულისყურიანის მიერ ფანქრით ჩანიშნული:

ვა, სოფელო, რაშიგან ხარ....

ამეკვიატა და დედასაც კი მოვაბეზრე თავი.

მეც ვემდური სოფელს, ვერ მიაქიმა გენიოსი პოეტის ნააზრევმა. გესლს ვანთხევ. დედას დავემგვანე, როგორც ჩანს: როგორც თავიდანვე გითხარით, დედაც გაბრაზდა. (ბებიაჩემი კი სულ დედაილას მეძახის, მაგრამ სხვა ბევრი არაფერი გვაქვს, მგონი, საერთო.)

ჰო, მამა.

მამა სადღაც შორსაა. ემიგრანტია, როგორც საქართველოს ბავშვების მშობლების უმრავლესობა. ჩვენდა სამწუხაროდ.

დედა რატომ გაბრაზდა, არ დავწერ, რადგანაც დაზუსტები არ ვიცი.

მამა ძალიან მენატრება. იმასაც ვენატრებით, მაგრამ „დიადი“ მიზნების გამო, (დედა ასე ამბობს.) ჯერ არ ბრუნდება საქართველოში. უფროსი ძმა რომ მყავდეს, ალბათ, ასე არ გამიჭირდებოდა მამის გარეშე, მაგრამ მე ვარ ოჯახში უფროსი ბავშვი. ბავშვი აღარ მქვია, მოზარდი, თინეიჯერი, გოგო. თუმცა რა:

„ლეკვი ლომისა სწორია, ძუ იყოს, თუნდა ხვადია.“

ვბრაზობ, იმიტომ რომ ამ სოფელში არავინაა. ხალხი ცხოვრობს, მაგრამ ჩემს მეგობრებად რომ გამოდგნენ ასეთები, ეჭვი მეპარება, იყვნენ. სკოლა არის, წინდაწინ ვიცით, სულ შვიდი ბავშვია. სწორედ ამიტომ გადმოვსახლდით.

ვერაფერი გაიგეთ? ვერც მე... სამაგიეროდ დედამ მშვენივრად აგვიხსნა ამ სოფელის სკოლაში ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებლად მუშაობას რატომ დასთანხმდა: საქართველოს სოფლები იცლება, სკოლები იხურება და მერე აღარავინ აღადგენსო. ამას რომ ხელი შევუშალოთ მაინცდამაინც ჩვენ უნდა გადმოვსახლებულიყავით ჩვენი ქალაქიდან და აქ შემოვკუჭულიყავით.

თუმცა ასე არაა. სინამდვილეში იქ ვიყავით შეკუნჭულები სამოთახიან ბინაში. აქ კი მშვენიერი ეზო გვაქვს, ბაღი და ორსართულიანი სახლი. სახლი ვიღაცისაა, ვინც ქალაქში დიდი ხნის წინ გადასახლდა და აქაურობას გაასწრო. იმ ძველმა პატრონმა, აქეთ რომ ზაფხულობითაც არ იხედება და სულაც საზღვარგარეთ გეგმავს გადასახლებას, სკოლასთან შეთანხმებით დიდსულოვნად დაგვითმო სახლი. ძველია და მოუვლელი, მაგრამ მივხედავთო, ამბობს დედა. მივხედავთ, მა რას ვიზამთ: წყალი ჩამოდის სახურავიდან და თურმე პირდაპირ ჩემს საწოლში გუბდება. ჩვენი ბრალია, იქ საწოლი არ იდგა და ჩვენ მივწიეთ, სახურავზე ბურთი კიდევ ლაშამ ააგდო და ძველისძველი კრამიტები არივ-დარია. წვიმა მოვიდა და შუაღამისას გამაღვიძა: არ შემრცხვება და დავწერ: მეგონა, ჩავიფსი, მაგრამ მერე წკაპუნი გავიგე. ლეიბი და საბანი გავაშრეთ, მეორე დღეს მშვენიერი მზე იჭყიტებოდა ცრემლებისგან დაცლილი ღრუბლებიდან. მეც ვიტირე იმ ღამეს. დედასთან შევძვერი საწოლში, მძინარე გიორგის ადგილი დავიკავე, ჩავეხუტე დედას და დიდხანს, დიდხანს ვტიროდი, სანამ არ დამეძინა:

„მო, დავსხდეთ, ტარიელისთვის ცრემლი გვდის შეუშრობელი.“

არა, ტარიელი არაფერ შუაშია. მხოლოდ საკუთარ თავს ვჩივი, საკუთარ უბედობას ვგლოვობ. ლირიული გადახვევები მახალისებს და ქვეყნად იუმორის არსებობას მახსენებს. არა და, სად რუსთაველი და სად იუმორი? ლამისაა, საკუთარი უსუსურობის შემხედვარე, მეც ტარიელივით ცრემლად დავიღვარო.

„მაგრა ღმერთი არ გაწირავს კაცსა, შენგან განაწირსა.“

II

მართალი გითხრათ, სოფლის სკოლა არც ისეთი ცუდია, როგორც მეგონა. ბავშვები ზრდილობიანები არიან, ან მე მიცქერიან ჯერ უცხოდ და კარგად მექცევიან. ჩემს ძველ სკოლაში ასე არ იყო. როგორც თავლაში შეყრილი ვირები, ისე იქცეოდნენ ჩემი კლასელები. ჩემი ძველი კლასის დამრიგებელს მუდმივად ვალერიანის სუნი ასდიოდა. ზოგი მასწავლებელი ასე, ტყუილად, სხვისი შვილების აღზრდა-განათლების გამო ნერვებს არ აიშლის, მაგრამ ჩემი დამრიგებელი ვერ ახერხებდა მშვიდად ყოფნას, როცა ერთი უზრდელურ სიტყვებს ამბობდა უმისამართოდ ანდა მისამართიანად; მეორე გაბრაზებულ ქიმიის მასწავლებელს ჩუმად ვიდეოს უღებდა და სოციალრ ქსელში ატვირთვით იმუქრებოდა; მესამეს ეძინა გაკვეთილზე, იმიტომ რომ გვიანობამდე რაღაცა უცნაური სახელის მქონე თამაშს, ჰო, სტროქჰოლმს თამაშობდა მუდმივ რეჟიმში, მეოთხეს პროტესტი ჰქონდა მერხთან ჯდომასთან დაკავშირებით, წამოწოლა არის სასარგებლო ბავშვის აღნაგობის სწორად განვითარებისათვისო. და ასე შემდეგ... გამოულევლად...

აქ კი არავის აქვს აკვიატებული უჩვეულობები, ჯერჯერობით ვერ შევატყვე. დღეს მესამედ ვიყავი სკოლაში. სულ ორი კლასელი მყავს, შოთა და დემნა.

სახელები საეჭვოდ მენიშნა. იქნებ ესაა სოფლის სკოლის უცნაურობა: ყველა რაღაც დიადსა და ძველს გახსენებს?!

უკვე ერთი კვირაა, აქ ვართ, გიორგის ძალიან მოეწონა ხუთბავშვიანი საბავშვო ბაღი. მასწავლებელი უფრო სწორედ, მომუშავე თანამშრომელი მეტია მაგ ბაღში ვიდრე ბავშვი.

დედას აქამდე არსად უმუშავია. უმაღლესი განათლება აქვს, მაგრამ ჩვენს აღზრდას ანაცვალა კარიერა და ასეთი რამეები. მასწავლებლობის გამოცდა როდის ჩააბარა, ვერც გავიგეთ. თურმე დიდი ხანია, გეგმავდა ცვლილებებს. ვიცი, მასაც ეშინია პასუხისმგებლობის, მაგრამ რომ არ უჭირდეს, არ გაბედავდა, ვერ გაბედავდა ამხელა აურზაურის მოწყობას. ალბათ, ცხვირის ჩამოშვების ნაცვლად უნდა შევეშველო, გავამხნევო, მაგრამ მეც მიჭირს.

დედას გამოცდილება არ აქვს, მაგრამ ამ სკოლას ისე გაუძნელდა მასწავლებლის შოვნა, დასთანხმდნენ. გეოგრაფიაც დედამ უნდა გვასწავლოს, უნივერსიტეტში მეორე პროფესიად სწორედ გეოგრაფია ჰქონია დედას ნასწავლი და არც ვიცოდი. დირექტორმა ყველაფერი ქნა, სოფელი რომ სკოლის გარეშე არ დარჩენილიყო. ჩვენი სახით სამი ბავშვი შეემატა სოფელს: ორი - სკოლას და ერთი - ჯერჯერობით საბავშვო ბაღს.

 მოკლედ, ჩვენი სოფელთან შეგუების საქმე ასეა 180◦-ით მოტრიალებული:

„რაცა ვის რა ბედმან მისცეს, დასჯერდეს და მას უბნობდესო.“-ო

III

დღევანდელი დღის აღმოჩენა

ასე დავარქვი

სკოლაში სწავლა ცხრა საათზე იწყება, მე კი, რაც აქ გადმოვსახლდით, ექვსზე მეღვიძება. რატომ? ჩემს ფანჯარასთან, ხის ტოტებში რაღაც საოცარი ფრინველი ბუდობს. დილაობით ისე ტკბილად გალობს, გაბრაზებასაც ვერ ვახერხებ. მაგრამ უქმად ჯდომამაც დამღალა, დედა გავაფრთხილე გუშინ საღამოს, რომ დილით სავარჯიშო მოედანზე გავიდოდი. მიკვირს კია, რა საჭიროა სოფელში სავარჯიშო ტრენაჟორები, აქ ისედაც უამრავი საქმე აქვს ხალხს და იღლება, ვის სცალია ამისთვის? ალბათ, ჩემნაირი უსაქმურებისთვისაა ჩაბეტონებული ქალაქური რამე-რუმეები ამ სიმწვანეში.

მოკლედ შვიდ საათზე წამოვხტი, გამოვეწყვე სავარჯიშო ფორმაში და გავწიე. სულ ახლოსაა, ხუთი წუთის გზაა სახლიდან, ჩვენი სახლიდან. უკვე მეჩემება და მიკვირს. ლურჯად შეღებილი ტრენაჟორები საგანგებოდ მოწყობილ ნაცრისფერი ფილების მოედანზეა გამართული, საგანგებოდვეა გადახურული. ამის ნაცვლად სოფელში რიგიანი საპირფარეშოები რომ დაედგათ ყველა ოჯახისათვის, აჯობებდა. თუმცა, ალბათ, სხვებს აქვთ კიდეც ნორმალური, ჩვენს მიტოვებულ სახლს შემორჩა ხის კარიანი, მიბრეცილი სოფლის უბორნია.

მივდივარ და ხმადაბლა მივიმღერი: „სიტყვაძუნწი ვარ და მაინც გეტყვი, შენი საიდუმლო მიჯნური ვარ...“ ჰეე, თბილისო...

ხმა გავკმინდე.

თურმე ვიღაც ჩემზე ადრე ამდგარა და სავარჯიშოდ მოსულა. მაგრამ არა, სულაც არ ადარდებს ტრენაჟორები და კუნთების დაყენება. ცხენზე ზის და აღმოსავლეთისკენ იისფრად აბრდღვიალებულ ცას შესცქერის.

„დილასა ადრე მოვიდა იგი ნაზარდი სოსანი...“

სოსანი ყვავილია, ლამაზი ყვავილი... თეთრიც... იისფერიც... მაგრამ...

ცხენები თუ იყო ამ სოფელში, წინდაწინ რომ ეთქვა დედას, სიხარულით წამოვიდოდი. მე რასაც ქვია, პირდაღებული შევცქერი ცხენს, პატრონი რაში მეკითხება.

გონზე მოვდივარ, ლესი ყეფს. ცხენის პატრონსაც ახლაღა ვხედავ, ჩემსკენ მოტრიალდა და ისიც გაოცებული მიცქერს.

- თამარ? - ხმა ამოიღო. ჩემი ორიდან ერთ-ერთი ახალი კლასელია, შოთა.

- ცხენი გყავს? - ისევ პირდაღებული ვუცქერი, ამჯერად ცხენის პატრონს. გამარჯობა და ეგეთები არც მახსოვს.

- კი, სამი.

- სამი ცხენი გყავს? - ყურებს არ ვუჯერებ.

- არა, პრინციპში ერთი ჯერ კვიცია. ერთი წლისაა, ამისი შვილი, ირმა.

- ირმა? - მიკვირს კი არა და ვბრაზობ. ბებიაჩემს ჰქვია ირმა, მამაჩემის დედას.

- ჰო, ირმა, - მხრებს იჩეჩს შოთა. აზრადაც არ აქვს დაქვეითდეს და პირისპირ მელაპარაკოს. შუა საუკუნეების რაინდივით ზემოდან დამცქერის.

- ქალის სახელი რატომ დაარქვით ცხენს? - ვბრაზობ, მაგრამ არა მგონია, მეტყობოდეს. დედაჩემს კი ნერვებს უშლის, მაგრამ მაინც ბებიაჩემია.

- რომ დაიბადა, შვლის ნუკრს გავდა და ირემა დავარქვით, მაგრამ ძნელი დასაძახებელია და ირმა შერჩა...

- ჰო, არაუშავს, ეგრე თუა, - ვწყნარდები. ირემი ლამაზი ცხოველია.

- თუ გინდა, სხვა რამეს დავარქმევ, - კომპრომისზე წამოვიდა შოთა. მიხვდა, გავბრაზდი. რა უცნაურები არიან სოფლელი ბიჭები, ერთი კვირის გაცნობილი გოგოს კაპრიზების გამო ერთი წლის კვიცს სახელს უცვლის.

- არა, მე რა შუაში ვარ? ერქვას, რაც ჰქვია, - ტრენაჟორებისკენ მივდივარ და ვფიქრობ, რომელი ავირჩიო, თუმცა შოთას თანდასწრებით ვარჯიში სულაც არ მინდა.

ესეც რუსთაველი!

აჰა, ბაგრატიონები ხომ ვართ სახეზე და მეხოტბეც გამომიჩნდა. უნებლიედ ვითვალწუნებ კვიცის სახელის გადასარქმევად გამეტებისთვის.

- მანდ ვარჯიშზე სასარგებლო ცხენის ჭენებაა, ვარჯიში და დაღლა თუ გინდა, - ეჭვის თვალით მიცქერის. სიფრიფანა კი ვარ, მაგრამ ქალაქში ტანვარჯიშზე და ცეკვაზეც დავდიოდი, ტრენაჟორებზეც ხანდახან. ახლა აქ გამოყრუებული უნდა ვიჯდე და ვარჯიშიც უნდა ვიღაც შოთამ დამიშალოს?!

- ცხენზე ჯდომა, მისი ტარება არ ვიცი, - ვამბობ გულწრფელად და ვცდილობ, სახეზე არ შემეტყოს ის ყველაფერი, რასაც ამ ვაჟბატონზე ვფიქრობ.

- დედაშენის მანქანის ტარება იცი და ცხენისა გეშინია? - მართლა უკვირს შოთას.

- არ მეშინია, უბრალოდ ჩემს ქალაქში ცხენი არც მინახავს, არასდროს ვმჯდარვარ. მანქანის ტარება კი არ ვიცი, მხოლოდ რამდენჯერმე შევაყენე ეზოში, ქუჩაში ტარებას ვერც გავბედავ, - ვამბობ გულწრფელად.

- მანქანას სჯობს, - ჩამოხტა, როგორც იქნა. - გინდა, დაჯექი, - სადავეს მიწვდის.

- მე? - არჩეული ტრენაჟორის სავარძლიდან გადმოვხტი და ხელები გავასავსავე. - მეშინია!

- აკი არ მეშინიაო? - იცინის შოთა. ჩემზე გაცილებით მაღალია და მხარბეჭიანი. არ გავს ცამეტი წლისას, ერთ კლასში კი ვართ, მაგრამ, ალბათ, უფროსია ჩემზე. ფითქინა ჩაწიკწიკებული კბილები აქვს და ბრედ პიტის სიცილი. ეს უკანასკნელი თუ არ იცით, გეტყვით, დედაჩემის ახალგაზრდობის დროინდელი ცნობილი მსახიობია, ჰოლივუდის. დედას პლაკატებიც კი ჰქონდა ოთახში გაკრული, ჩემი ხნისა როცა იყო. სიმპატიური ვინმეა, ახლაც არ იქნება გადაღრძოებული ბებერი.

- მეშინია, - ისევ უკან ვიხევ. სიტყვას არ ვცვლი.

„ბედი ცდაა, გამარჯვება, ღმერთსა უნდეს, მო-ცა-გხვდების.“

- არაფერია საშიში, მოდი, უნდა სცადო,  - მასაც თუ წაუკითხავს, ჩემი ფიქრის პასუხად ამბობს, ხელს მიწვდის შოთა. მე როგორც ბაგრატიონების შეუდრეკელსა და შეუპოვარ ასულს, არ შემფერის ცხენის წინაშე შიში. ჰოდა, არც მჯერა, რომ მივედი, უზანგში ჩემი ლურჯბოტასიანი ფეხი შევყავი, შოთას რჩევა გავითვალისწინე, უნაგირს ხელი ჩავავლე და თვალის დახამხამებაში ცხენის ზურგზე აღმოვჩნდი.

შოთა დგას და მიცქერის ქვემოდან, ისევ ბრეტ პიტივით იკრიჭება. მე სულაც არ მეცინება. აღმოსავლეთიდან ამობრდღვიალებულ მზეს გავცქერ და არც მახსენდება, შემეშინდეს. ცხენი მხედრის ფიქრებს თუ იცნობდა, არ ვიცოდი, მაგრამ სწორედ გაფიქრებისთანავე დაიძრა და მზის მიმართულებით გასწია. შოთამ სადავეს ხელი არ გაუშვა და ნელი ნაბიჯით დაძრულ ცხენს მიჰყვა. ბინაში ჯდომას მიჩვეული და იალაღზე გაშვებული ლესი სადღაც გადაკარგულიყო, არც გამხსენებია მისი თავი.

საბედნიეროდ შოთას დარჩენოდა თავში საღი აზრი და სკოლაში არ დაგვიგვიანია. 

ერთი საათის განმავლობაში ვიარე მისი ცხენით, მაგრამ ერთი სიტყვაც კი არ მითქვამს. მხოლოდ გავცქერდი ღრუბლებს და ვდუმდი. ვფიქრობდი.

ბავშვობიდან, ჩვილობიდან მიყვარდა ცხენები. ფურცლებს და რვეულებს რომ გამოვლევდი, სახლში კედლებზეც კი ვჯღაბნიდი. ცხენებს რამდენად გავდნენ ჩემი ოთხფეხები, არ ვიცი, მაგრამ დედამ ნამდვილი ცხენი დამიხატა საძინებელში. ახლა, ახალ სახლში ჩემი საძინებლის კედელზე დახატული ცხენი უკვე მთელი კვირაა, მაკლდა. მულტფილმები და ფილმები რაც კი ცხენებზე შექმნილა, თითქმის ზეპირად ვიცი. წიგნებიც...

მაგრამ ცოცხალი ცხენი არასდროს მიტარებია, არც კი მიოცნებია. არ ვიცი რატომ. არ მიფიქრია, რომ წგნებში წაკითხული და ფილმებში ნანახი ამორძალი მხედარი შეიძლება ერთ დღეს თავად გავხდე. ოჯახში იმდენად გადავდე ყველას ცხენების სიყვარული, ერთხელ პატარა გიორგი დედას ასე მიეფერა, ჩემო საყვარელო დედიკო, სუფთა ცხენი ხარო. დედამ იმდენი იცინა, ყველა გაგვაოცა მისმა ბედნიერმა კისკისმა. გიორგიმაც იფიქრა, კარგი რამე ვთქვიო და მას შემდეგ ხშირად ამკობს დედას ამ საალერსო სახელით.

დღეს არც სკოლაში მილაპარაკია ბევრი. მხოლოდ აუცილებლობის გამო ვცემდი პასუხს მასწავლებლებს. თითქოს არ მეცალა. სულ იმ მშვენიერ ცხენზე ვფიქრობდი და იმ სიხარულზე, რაც სოფელში გადმოსახლებას მოჰყვა. თურმე ბევრად უკეთესად შეიძლება დროის გაყვანა, ვიდრე სოციალურ ქსელში ძრომიალი, ფილმების ცქერა, ანდა წიგნის კითხვაა. ჯობს თავად იყო ერთ-ერთი წიგნის გმირი.

არც მე და არც შოთას კრინტი არ დაგვიძრავს იმ დილის შესახებ დემნასთან, ჩვენს მესამე კლასელთან.

ესეც მყავს რა უარყოფილი დემნა უფლისწული.

IV

მეორე დღეს ისე ადრე გამეღვიძა, ჯერ ეძინა, ჩუმად იყო ჩემს ფანჯარასთან დასახლებული ჩიტუნია. გარეთ ვერ გავიდოდი ბნელში, ამიტომ გათენებას ვუცდიდი. არც მიფიქრია სავარჯიშო სპორტული სამოსის ჩაცმა. ფართო ჯინსის შარვალი და კაპიშონიანი ქურთუკი ვამჯობინე. გრილოდა. ცხენზე ჯდომასაც უხეში ქსოვილის შარვალი უნდოდა. კარგი გამოცდილება მივიღე გუშინ.

მაგრამ განა ვინმე დამპირდა, ისევ გამოგეცხადები ცხენით და ისევ დაგაცდი აღმა-დაღმა სიარულს და შენი დევნით ქანცი გამიწყდება ისევო?

არა, ერთი სიტყვაც კი არ უთქვამს შოთას მსგავსი.

გულმა ბაგაბუგი თავისით დაიწყო: ერთის ნაცვლად ორი შეკაზმული ცხენი დამხვდა სავარჯიშო მოედანზე. ერთზე შოთა იჯდა, ხოლო ჩემი ნაცნობი, გუშინ დამეგობრებული, მე მიცდიდა.

თამარსა „გასლვად აწვევდა, მოდგა თეთრ-ტაიჭოსანი.“

ისევ არ გამხსენებია სალამი და მოკითხვა. გაბუტულივით არ ვაქცევდი ყურადღებას შოთას. არც მას უთქვამს სიტყვა. მხოლოდ დამაცადა, ცხენის ზურგზე მოვქცეულიყავი და ისევ ამომავალი მზის მიმართულებით გასწია. აღვირისათვის ხელი არ გაუშვია, აედევნა ჩემი ლამაზი.

- რა ჰქვია? - როგორც იქნა ამოვღერღე, როცა ისევ სავარჯიშო მოედანთან მოვედით. ცხრის ოცი წუთი იყო. სკოლაში დავაგვიანებდით, თუ დროზე არ დავბრუნდებოდით შინ.

- დილა, - მიპასუხა. აღარ იღიმოდა დღეს. სერიოზული იყო და დაფიქრებული. მართლა დილისფერი იყო ჩემი მშვენიერი. ცისფრად ელავდა მისი თეთრი ზურგი. მზის სხივებზე ირხეოდა შევერცხლილი ფაფარი.

- მაგას? - მეორეს შევხედე. უფრო მაღალი იყო და უფრო ვაჟკაცური. სავარაუდოდ ირმას მამა უნდა ყოფილიყო შოთას რაში.

- შავო, - მიპასუხა და კუპრისფერ ფაფარზე მოუთათუნა ხელი.

- უცნაურ სახელებია, - ჩავილაპარაკე დაფიქრებით, - მაგრამ ზედმეტად შესაფერისი.

- ზედმეტად შესაფერისი? - ჩაიცინა შოთამ. - უცნაურები ხართ ქალაქელი გოგოები.

- ები რატომ? - თითქოს ვიეჭვიანე. ვინ იყო კიდევ აქ ქალაქელი?

არაფერი მიპასუხა, ცხენი მიატრიალა და წავიდა.

სკოლაში, გაკვეთილების მანძილზე არც იმ დღეს დაგვიძრავს კრინტი დილის გასეირნების შესახებ. თითქოს აკრძალული თემა იყო. თითქოს დილაობით სხვა თამარი და შოთა ხვდებოდნენ ერთმანეთს და ცხენებით სეირნობდნენ, სკოლაში კი სულ სხვები დადიოდნენ.

რაღაც აღფრთოვანებას ვგრძნობდი, მაგრამ ვიცოდი, სახელის დარქმევა კიდევ დიდხანს გამიჭირდებოდა.

იმ საღამოს წვიმას ქარი დაემატა. ძლიერი ქარი ქროდა მთელი ღამის მანძილზე. დედას ეღვიძა. გარედან ხმაური აღწევდა, ჩარჩოებში გასამაგრებელი მინები ზუზუნებდნენ. ლაშა და გიორგი დროდადრო წამოიზმუვლებდნენ ხოლმე. მე თავს ვიმძინარებდი. ვცდილობდი წარმომედგინა, დილა როგორ შფოთავდა ელჭექისა და გრიგალის გამო. ორი შეხვედრით თუ შეიძლება ვინმე ანდა რამე ასე შეგიყვარდეს ადამიანს, აქამდე არც მიფიქრია, თუმცა კი გამიგონია ერთი ნახვით დასნეულებისა.

ერთი ნახვით შემიყვარდა დილა.

„აჰა, გული გამიჯნურდა, მიხვდომია ველთა რბენა.“