მოთხრობები
მოთხრობები
სიყრუე ფეხის გამდგმელი აღარა ვარ წყაროზე. მორჩა! ნეტა რა ძალი მადგა, ნერვების მოსაშლელად მანდ რომ არ ვიარო, ისე მაკლია დარდი თუ რა მრჯის?! არა, მაინც როგორ მომიშალეს ნერვები, ორი ღამეა თვალი ვერ მოვხუჭე. აემაგისნაირების ბრალია ყველაფერი, მათ კისერზეა ყველა ცოდვა, მაგისნაირებისა და მაგისი კვერის დამკვრელებისა კიდე. ეს წყარო რა, შორს კი არაა, კოკლოაანთ უბანს ჩაივლი და მანდვეა, ორი ნაბიჯი იყო ახალგაზრდობაში, ახლა კიდევ ხან ისე დაგრძელდება, სამჯერ მაინც უნდა შევისვენო, რომ სახლამდე ამოვაღწიო. ადრე აქ სარეცხი ჩაგვქონდა რძლებს, ლილაში ვავლებდით, ეჰ, რა დრო იყო, იმ ყინვა-ყიამათში იმოდელა თეთრეულს დავლება არ უნდოდა?! ამ წყაროდან ეზიდებოდნენ ბავშვები კოკით წყალსა, მერე კიდევ აქ ვკრეფდით ნახირს და საღამოობითაც ამ წყაროსთან ველოდებით საქონელს. ახლა კიდე, სადღაა ქა, ნახირი, გულით რომ გინდოდეს ერთ ძროხას ვერ ნახავ სოფელში, ძროხის ყოლასაც თაკილობს ხალხი და ნატურალურსაც აღარაფერს ჭამენ, გეგონება და ი კრახმალითა და ათასი მამაძაღლობით შეთითხნილი დაბეჭდილი რძე-მაწონი უფრო ღალიანი ყოფილიყოს. ძროხები აღარ გვყავს, მაგრამ იმ დროის ხალხს, ვისაც კიდევ ჯანი მოსდევს, ამ წყაროს თავზე შეკრეფის ჩვევა დაგვრჩა და დაგვრჩა. გაზაფხულობით, მზე რომ უკვე იწყებს ბუნების გაღვიძებას, ბებერ ძვლებს მივუშვერთ ხოლმე გასათბობად და ვყვებით ამ მთისას და იმ მთისას, ათას რამეს მივედ-მოვედებით. ყველა გაზაფხულზე სულ უფრო ვცოტავდებით და დავრჩით ხუთი-ექვსი კინკილა ბებერიღა. ახალ მგონი, ეს თავყრილობები უფრო იმისთვის იმართება, შევიტყოთ, ვინ დავრჩენილვართ ამ მიწის მტკეპნელი და ვის შეგვიძლია ჯერ ისევ ჩვენი კაბის თრევა. მეც წავიყოლებ ხოლმე ჩემს ქეთლსა, ერთ ხანს დავჯდები, ენას დავასველებ, მერე წყალს წამოვიყოლებ და მოვდივარ. ე მთის წყალი მაინც სულ სხვაა, სხვა გემო აქვს, თითქოს გკურნავს და გაცოცხლებს. ორი დღის წინაც აგრე გავედი ვითომ. ვიჯექი ჩემთვის ჭიშკართან და შემომძახა მიტუაანთ რუსუდანამ, ქალო, წყაროზე არ წამოხვალო? დამელოდე ერთი ხანობა-მეთქი. წავედი, ე გაწყალებული ხალათი გავიხადე, ახალი ჩავიცვი, თმაზე ხელი გადავისვი, სარჭები შევისწორე კოსაზე, წამოვავლე ხელი ჩემს ქეთლსა და წავედით წყაროსკე. მაყვალა და ზემოური უბნის დედაკაცები იქ დარჭობილიყვნენ უკვე, ისხდნენ და ისეთი გაფაციცებით უსმენდნენ მაყვალასა, თითქოს უკვდავების წამლის დამზადებას ასწავლიდა და ემანდ რამე არ გამორჩენოდათ. ნორმალურად სალამიც არ მოგვცეს, ისე შესჩერბოდნენ იმ დოშლა პირში. -რა იყო, ქალო, რამ გაგაცხარა, რასაა რომ ამბობ, აგრე რაკრაკით,- უთხრა რუსუდანამ და ჩვენც წყაროს თავზე, დიდი კაკლის ქვეშ ჩამოვსხედით. ამის კითხვა იყო და მოაღო პირი, ისაო, სულ გაიხრწნა ეს ახალგაზრდობა, კაცს კაცობა აღარ ეტყობა და ქალს ქალობა. გაფუჭებულები არიან, დაბოზდნენ და დაუბედურნდნენო. ზრდილობა ამათ არ იციან და უფროს-უმცროსიო, დაიწყო და რა დაიწყო, აღარ უჩვენა სათქმელს ბოლო. სიმწრისგან ყურები წამომიხურდა. ნერწყვი ძლივს გადავყლაპე. როგორა, ქა, ცხრა შვილიშვილი მყავს, ერთმანეთზე უკეთესები, იმათ ენაცვალოთ ჩემი სიცოცხლე, ზრდილობაც აქვთ და წმინდა ნინოს უბიწობაც, რასა ჰქვიან, გაიხრწნენ და გათახსირდნენო, რასა ქვია ყველას ერთ ქვაბში მოქცევა, ასე ლანძღვა სად გაგონილა. ან არა და ჩემებიც იქით იყოს, ასეთი ლანძღვა რა საკადრისია. -რა დაგიშავეს-მეთქი, ქა ასეთ,-ვკითხე და ვითომ გაღიმებაც მინდოდა, მაგრამ სიბრაზისგან ერთიანად მქონდა დაჭიმული სახე და ან რა მქონდა საღიმარი და ამ ქალისთვის თავის მოსაქონი. თაობა ახლა, თითქოს თითონ რომ ლოთი ოთარას სიძესთან დეეთრეოდა, ქვეყანამ არ იცოდეს. მაგრამ მაგას ხომ არ ვეტყვი? არა და ერთიანად ამემღვრა გულ-მუცელი. აი, მაშინვე ვინანე, მეთქი რა ძალი მედგა, სად მოვდიოდი, ვიჯექი ჩემთვის წინკარში და ვტკბებოდი მშვენიერი საღამოთი, ამ რუსუდანამ რაღას დამიძახა-მეთქი, ახლა რუსუდანა რა შუაში იყო, მაგრამ უცბათ მაგაზეც გული მომივიდა. მაყვალამ კიდევ, აგერ შინმოუსვლელბთან რო მიშა ცხოვრობდა მეგარმონე, ხომ გახსოვთო, მაგისი გოგოც გეცოდინებათ, ისიც არ უქნოდა ღმერთს, კარგი აშაღლარა იყოო, ჰოდა, მაგ მიშას შვილიშვილი იყო ტელევიზორშიო. სასამართლოში აქვს საქმე, ისაო, ჩემი ლექტორი ხელებს მიფათურედაო. მავიწროებდაო. ჩემი შეცდენა უნდოდაო. -მერე?!- საკუთარი ხმა მეუცხოვა. მერეო, ის კაცი გამოვიდაო, ისეთი მაღალი, შესახედი. პატიოსანი კაცი ჩანდა, კასტუმში გამოწყობილი, განადგურებული იყო კაცი, ამ ხნის მოვიყარე და ასეთი დამცირებულად თავი არ მიგრძვნიაო. მაგისი ბოდიშები მე აღარ მიშველის, გადაყვეს ამ ამბავს ლამის ჩემი ოჯახიო. -მერე?- ისევ ვკითხე, თითქოს ყველა სხვა სიტყვა მოუსავლეთში წასულიყოს. -რაღა მერე, ქალო, სირცხვილი აღარა აქვთ და თავზე ლაფს ისხამენ, თავსაც ირცხვენენ და ოჯახსაც არცხვენენ, თავმოყვარე ქალი მაგას იკადრებს? კიდე რაღაცებს ამბობდნენ, მაგრამ აღარფერი მესმოდა, ყურები ისე დამიგუბდა, თითქოს მწვერვალზე ავსულიყავი და მიშხუოდა, მხოლოდ ჩაქუჩივით მირტყავდნენ თავში სიტყვებს: თავს ლაფის დასხმა, ოჯახის შერცხვენა. და უცებ ისე გავბრაზდი, ისე გავბრაზდი, თითქოს ყველა ქალის, ყველა ბავშვის, ყველა ადამიანის რისხვა, რომელზეც იძალადეს და მერე პირზე ხელისგული ააფარეს, რომ არ ეკივლა, ყველას ხმა ერთად ამომივიდა პირიდან: -ბავშვზე ძალადობას ცდილობდნენ და გაფუჭებული და გათახსირებულიო რა პირით ამბობ, ქალო? რა ოჯახი, რა ოჯახის შერცხვენა. მარტო მაგან კი არა, ყველამ ერთად უნდა ვიყვიროთ რომ ეგეთი ნაძირლები ცხოვრებაში მზის შუქის მხილველნი ვეღარ გახდნენ! ერთ ხანს დადუმდნენ და გაოცებულნი მიცქერდნენ, მერე ხმაშეწყობით აყაყანდნენ:-თუ ქალმა არ მისცა უფლება, ისე არც ერთი კაცი არაფერს გაბედავს, რატომ შენზე და ჩემზე არავინ იძალადა, რა ჩვენ არ ვიყავით მაგოდელები? მაგაზე ნაკლები შესახედები ვიყაით თუ რა. ქალია ყველაფერში დამნაშავე, ანა, ქალო, მაგას ნაძალადევისა რა ეტყობოდა, იმ ენით კი იფხანდა ზურგსა და... ძალა აღარ მეყო კიდევ რამე მეთქვა, ან კი რა აზრი ჰქონდა, სმენა დახშობოდათ და არას დიდებით არ სურდათ გაეგოთ რამე. მე კი ავდექი და ის აღმართი, სამჯერ მაინც რომ მჭირდება ხოლმე შესვენება, გაუჩერებლად ამოვიარე, ხელში ისევ ქეთლი მეჭირა, ცალიერი, წყლის წამოღებაც კი დამვიწყნოდა. სიმწირსგან ნაღვლის წვენი ამომდიოდა თითქოს და გულ-ღვიძლს მიწამლავდა, კაპლიც დავლიე, რადიოც ჩავრთე, იქნება და რამე ისეთი თქვან, ცოტა გული გადავაყოლო-მეთქი, მაგრამ საშველი აღარ იყო. ან სანამ ერთი მაყვალა მაინც დაიარება ამ დუნიაზე, რა საშველი უნდა გქონდეს ადამიანს, სოფელს, ქვეყანას... სახურავი ძლივს გავედით ბოლომდე. აჰა, ამ სახურავსაც დავახურებთ და ეგაა. ეგაა რა, ამის კიდევ იმდენი რამე უნდა, ჩემი ქმარი იძახის, ახლა იწყებაო, ეს გალესვა და მოპირკეთება, ეს ავეჯი და ათასი წვრილმანიო. აღარ ვდარდობ! სახლი ხომ ერქმევა?! წყალი ხომ არ ჩამოვა?! ხომ გვექნება ჩვენი ბუდე, დანარჩენს მერე, ზოგს იქნება ჩვენ მივხედავთ, ზოგს იქნება და ჩვენი შვილები გაიყვანენ ბოლოში. არა, უკვე აღარ შეიძლებოდა, ვეღარ ვთავსებოდით. გაიზარდა ოჯახი, ღმერთმა ავი არ გვანახოს. მოხუცებს თავისი კუთხე უნდათ, ასაკში რომ შედის ადამიანი, ვეღარც ზედმეტ ხმაურს იტანს, უნდა შუადღეზე დაწვება, უნდა გაუკრთება ძილი და წამოდგება დილაუთენია. ამ ჩემს მაზლსაც სამი ვაჟკაცი ჰყავს. უკვე დიდი ბიჭები არიან, ჰა და ჰა ორი-სამი წელი და საცოლოები იქნებიან. აღარ შეიძლებოდა. ტკბილად კი ვცხოვრობით, წინ ზიხარ უკან გადადი არ გვითქვამს ერთი მეორესთვის, მაგრამ აღარ შეიძლებოდა. არა, ხან არის და შევყურებ ხოლმე ამ სახლ-კარს და ვფიქრობ, როგორ შევიძელით-მეთქი. რანაირად შევიძელით ამხელა სახლის წამომართვა. მე რა, ჩემმა ქმარმა, დაილოცოს მისი მარჯვენა, ყველაფერი ეხერხება. ხელოსანია. რა გინდა ამისი ხელიდან არ გამოვიდეს, თორე მე რა, მასწავლებლის კაპიკებით რისი გამკეთებლი ხარ ადამიანი. აი, რასაც უყურებ, ყველაფერი ჩვენი ხელით არის გაკეთებული. ცემენტის არევა გინდა, აგური გინდა, რა გინა, ყველაფერზე ჩვენი ოფლი დაიღვარა. დღისით სამუშაოზედ ვართ, საღამოობით ამას დავტრიალებთ. აჰა, აი ახლაც სახურავზე ჩემი ქმარია, მე კედელზე მიდგმულ კიბეზე ვდგავარ, ჩაქუჩი უნდა, ლურსმანი უნდა, ამ კაცმა რომელი ერთი აკეთოს, ვაშველებ ხელს, ვეხმარები. ველაპარაკები. თან არის და სოფელს გადავყურებ. ლამაზია, მწვანედ აბიბინებული, ზაფხული ხოა და პაპანაქება, აქ არა, აქ არ იგრძნობა, ისე საამოდ უბერავს ნიავი ამ მთებიდან. წყალი გინდა და სად გინდა ბარი ჩაარტყა წყალი არ მოჩქეფდეს, ყველაფერიც მოდის, ბარაქიანი მიწაა. ხელი გასძარ, მოეფერე, დაელაპარაკე, შეიყვარე და არ გაგაწბილებს. აემეებს ვფიქრობ და დაიჭექა. ახლა რა, განაღა გვიკვირს, მაგრამ ალბათ ამ ოცნებებში გართული თუ ვიყავი და ისე შევხტი, ლამის კიბიდან ჩამოვვარდი და არ დამცალდა გახარება ამ ჩემს სახლ-კარში. გაგისკდათ-მეთქი გული, რით ვერ მოისვენეთ, რა არ გაჩერებთ-მეთქი. წარა-მარა და ხან აქედან დასჭექამენ, ხან-იქიდან. ძილი აღარაა და მოსვენება. სხვა გასართობი ვერ ნახეთ, თქვე გასაწყვეტლებო. მაგრამ რა გართობა, ქალო, რის გართობა. გადვიხედე გიგოლაანთკე და ცეცხლი მოჩანს. ბიჭო, გაბო, რაღაც ცუდი ამბავია-მეთქი. დადო ამანაც ე კრამიტები და წამოდგა, მოიჩრდილა თვალები და სახლი იწვისო. სახლიო? რას ამბობ-მეთქი, გაბო. კარგად გადახედე-მეთქი, ბიჭო. სახლი არა კიდევ ისა-მეთქი, რაღაც მაიმუნობა უნდა იყოს ისევ, როგორც იციან -მეთქი. არაო, ხუმრობას არ გავსო. მგონი იზოაანთ სახლი უნდა იყოსო. სანამ ჩვენ მტყუან-მართლის გარჩევაში ვიყავით, სოფელიც ახმაურდა. ხალხიც დაწიოკდა, ვინ რას ედებოდა, ვინ სახლში იმალებოდა, ვინ კარში გამორბოდა, ვეღარ გაიგებდი. ხუმრობა არ იყო. ჩვენც ჩამოვედით სახურავიდან. დაგეცლიათ, თქვე დედა ნატირებებოო, შეუკურთხა ჩემმა ქმარმა, ალია-ბალია ორი საათის საქმე იყოო. აბა ამის ხვალისთვის გადადება შეიძლებოდაო? მერე ამ ბოლოში გასულ სახურავში მოხვდა ჩვენს სახლსაც და სახურავიდან დაიწვა. მაინც ვერ ვხვდებოდით რა ხდებოდა. მაშინ კი არა და გეფიცები ხან არის და ღამე რომ გამიტყდება და ვფიქრობ, ვფიქრობ ჩემს სახლზე, ჩემს უკვე კარგად გამართულ ვაშლისა და ატმის ბაღებზე, იმ წყალზე, რომელზე გემრიელიც დედამიწაზე არ მეგულება, ჩემს მთებზე, ჩემს წყაროებზე, ჩემს სოფელზე, ჩემს მეზობლებზე, რომ მახსენდება ჩემი სკოლა, იმ სკოლისკენ მიმავალი აღმართი, რაც ასაკთან ერთად წონა მომეძალა, რომ სულ უფრო და უფრო გრძელდებოდა, მაგრამ მაინც ეს რომ იყო ჩემი გზა, ჩემი სავალი... რომ ვფიქრობ, კიდევ ვერ ვხვდები, რა მოხდა და რატო მოხდა. ჩვენს ოჯახს, შერეულს ეძახიან, ასეთი იყო იქ ჩვენთან თითქმის ყველა. მე ძირისძირობამდე ქართლელი ვიყავი, ჩემს ქმარსა და შვილებს ოსური გვარი აქვთ. ეს ამბები რო დაიწყო, იყო რამდენიმე იქით დარჩა, რა ვიცი, იმათ თავისი თქვან და იმათ თავისზე ექნებათ ალბათ პასუხი, ჩვენ არც კი გვიფიქრია, მტერი იყო მოვიდა, მოგვერია და გამოქცევა მოგვიწია. ჩემი კაცის რეზინის ბოტები მეცვა. ბეჭებზედ კიდევ მისი დიდი ჟილეტი მქონდა მოსხმული, ხომ გითხარით, იქ ჩვენთან ისეთი ნიავი იცის, მე კიდევ ფილტვები მაქვს სუსტი, ავადობის დრო იყო იმ სიკეთისას?! სახურავს ვაკეთებდით, გასულები ვიყავით ბოლოში და ეგ იყო. ჰოდა, აეგრევე წამოვედით. არც რა წამოგვიღია, არც რაზე გვიფიქრია. მაშინ რას ვიფიქრებდი... რა მომაფიქრებდა... აესე მოგვერეკებოდნენ, მინდორ-მინდორ. ფეხდაფეხ მოგვდევდა ცეცხლი, ზურგს უკან კიდევ იმ დაწყევლილ მავთულხლართებს გვიბამდნენ. გაჩერდნენ და ჩვენც გავჩერდით. რაც თავი მახსომს ამ სოფელში ვცხოვრობ, აქ ავიდგი ფეხი, აქ იყო მამაჩემის სახლი - ჩემი სამოთხე. აქ ავაშენე ჩემი ბუდეც, აქ ვშობე შვილები. აქ დავმხარხე მშობლები. აქვე, მათ ახლოს შემოვღობე ჩვენთვისაც მიწა. აქ უნდა დავხოცილიყავით და დავმარხულიყავით. სასაფალაო მდინარის პირას გვაქვს. კაი ალაგია, ახლა მკვდრების სამყოფელზეც თუ ითქმის კარგი კი არ ვიცი, მაგრამ მარჯვნივ არი და მდინარე ჩამოუდის, ნიავია მშვენიერი. მარცხნიდან კიდე სოფელი მოჩანს, ხელისგულვით ჩანს ჩვენი სოფელი. ნაძვებმაც კარგად გაიხარეს, იასამნები ჩავრგე, ისე აფეთქდნენ, თავს იგიჟებენ ყოველ გაზაფხულზე. აქ უნდა დავმარხულიყავით. ახლა ეს სასაფლაოც შეგვიკრეს. მკვდრებიც უპატრონოდ დაგვატოვინეს. ჩემი სახლი კიდევ, სახურავამდე აყვანილი სახლი, ოფლის ღვრით ნაშენები და ნალოლიავები, იმ სახურავიდან დაიწვა. ხან არის და ვფიქრობ და ვასკდები საკუთარ გულს, მაგრამ ხან კიდევ ვეუბნები ხოლმე ჩემს თავსა, სახურავი მართალია დაიწვა, მაგრამ საძირკველი ისეთი აქვს იმ სახლს, იმას ასე მარტივად კი ვერ დაანგრევდნენ, არც დაწვა უზამდა რამესა და არც რა. ისეთი ხელი აქვს ჩემს კაცს, ხელოსანია, დაელოცოს მარჯვენა. ახლა რა საქმე საქმედ იცის და მასალა ხო სულ საუკეთესო. მაგას ვერც ბომბი მოერეოდა და ვერც ბულდოზერი. ჰოდა, იმ ბოტებს აერევე ვინახავ, ის ჩემი ქმარის ჟილეტიც შემოსასვლელში ჰკიდია, იქა რა, ზამთარი და ზაფხული არ იცის, სულ ნიავია, მეშინია გაციების, სუსტი ფილტვები მაქვს. ჰოდა, როგორც კი დრო მოვა, ძებნა არ დამჭირდება, ჩავიცვამ ისევ იმ ბოტებს, ამ ჟილეტსაც მოვიცვამ ბეჭებზე და... ახლა რა, საძირკველი ადგილზე იქნება და დანარჩენს რაღა უნდა, ერთხელ თუ მივიყვანეთ სახურავამდინ, მეორედ რაღა ღმერთი გაგვიწყრება, ჰა?! თავდაღმართი -ყვავილები არ გინდათ, უყიდეთ ქალბატონს ყვავილები,- მარშუტკიდან ჩამოსვლას არ ვაცდი, ისე მივყვები უკან. თედომ მითხრა, რომ დაინახავ ხელი აქვთ ჩაკიდებულიო, ესე იგი შეყვარებულები არიანო და ეგეთთან უნდა მიხვიდე, ეგენი ყიდულობენო. ისაო, ბავშვებთან ვინცაა, მაგათთან აზრი არ აქვსო, ეგენი უკვე ცოლ-ქმარნი არიან და აბა ცოლებისთვის ვინ ყიდულობს ყვავილებსო?! თედომ იცის, ჩემსავით ახალბედა კი არაა, უკვე სამი წელია ამ საქმეზეა. თავიდანო, მეც მრცხვენოდაო. მერე მიეჩვევიო. სულაც არ უყურო და უსმინო, რომ დაგცინებენო, ნეტაი შენ, ეგენი წავლენ და სულაც აღარავის გაახსნდები არასდროსო. ალბათ ეგრეა, იმათ ალბათ აღარასდროს გავახსენდები, მე კიდევ ყველა მახსოვს და სულ მეხსომება. დედას გეფიცები არასდროს დამავიწყდება, სულ რომ გავიზრდები, ვანო პაპას ხელაც რომ ვიქნები, მაშინაც მეხსომება. ზოგჯერ კი მინდა რომ არ მახსოვდეს, მაგრამ სულ თვალწინ მიდგანან. ხანდახან კიდევ სიზმარშიც ვხედავ. თედომ თქვა, მეო დღეში ოცდაათ ლარს ვშოულობო. ხან კიდეო, ერთხელო, ასი ლარიც ვიშოვეო. ეხლა შეიძლება მთლად ასი ვერა, მაგრამ ორმოცდაათს მაინც იშოვიდა. თედო ამ საქმეზეა დიდი ხანია, უკვე სამი წელია. მე კიდე ახლა დავიწყე, ამ სეზონზე. -სად მოიპარე, ბიჭო, ეს ყვავილები?!-მეკითხება უცებ, მე რომ მივყვებოდი და ვეხვეწებოდი, იყიდე-მეთქი. -უუ,- ისე ვბრაზდები, უცებ ვერაფერს ვერ ვფიქრობ, რა უნდა ვუთხრა.-ნუ შეაშინე, ცოდოა,- ის გოგო ამბობს და ისე მისვამს თავზე ხელს, გეგონება ორი წლის ვიყო. უკან ვდგამ ნაბიჯს. პატარა კი აღარ ვარ, ცხრის ვარ უკვე. ჯერა არა, მაგრამ რაღა დარჩა, ჩვიდმეტ დღეში გავხდები. -საიდან ჩითავ, ბიჭო, ამ ყვავილებს?!- ისევ მეკითხება, ნეტა პოლიციელი ხომ არაა? მაგათო, თედომ, ერიდეო, შეიძლება დაგვიჭირონ, ჩვენ ჯერ ბავშვები რო ვართ, მგონი არ შეიძლება მუშაობაო. ერთი პირობა ვფიქრობ, ხომ არ გავიქცე-მეთქი, მაგრამ იმ მარშუტკიდან ყველა ჩამოსულა, ბევრნი არიან, ჩემს ირგვლივ დგანან და აბა სად გავექცევი. თან ეგეც რომ არ იყოს, რო გავიქცე ამ ყვავილებს რა ვუყო მერე. ხვალამდე სუ დამიჭკნება. -მე მოვკრიფე!- როგორც იქნა ვიპოვე გამბედაობა და თვალებში შევხედე. -შენ მოკრიფე?- მეკითხება ცეცხლისფერთმიანი გოგო. -ჰო, მა?! აიგე იმ მთის კალთაზე მოვკრიფე. უცნაურად ლამაზია, აი დანისლული მთის კალთაზე რომ კვიცი მიჰყვება გვერდით დედას, ეგეთი სილამაზე აქვს, რაღაცნაირად ნამდვილი. თვალებში ვუყურებ. ისიც მიყურებს და მგონია, რომ ეტირება, თან იღიმის და თან კიდევ თვალებში დილის ცვარივით უბრწყინავს ცრემლი. ვფიქრობ, რომ ეს ყველაზე მეტად მემახსოვრება. სულ, სულ ყველაზე მეტად. აი საღამოობით სახლში რომ მივდივარ, სულ თვალწინ მიდგანან, ისინი ვისაც უკან მივყვებოდი და ვეხვეწებოდი, იყიდეთ-მეთქი ყვავილები, ისინი ვინც დამცინა, ისინი ვინც სულაც ვერ შემამჩნია, ისინი ვინც ყვავილი წამართვა და ფული არ მომცა, ისინი ვინც ხურდა აღარ გამომართვა, მახსენდებიან და თვალებს ვხუჭავ, რომ გაქრნენ ჩემი სახლის ბნელი და კვამლიანი კედლებიდან. დღეს კიდევ სახლში რომ მივალ და ეს ცეცხლისფერი გოგო გამახსენდება, თვალებს არ დავხუჭავ. არასდროს დავხუჭავ თვალებს, რადგან სულ მენდომება, ვხედავდე. გული მიჩქარედება და ძალიან მინდა, რაღაც ვუთხრა, არა კი არ მინდა, ვგრძნობ, რომ აუცილებელია ვუთხრა. მაგრამ ყელი გვალვიანი მიწასავით მიშრება და სათქმელს ვერ ვპოულობ. ხელის ცეცებით ვეძებ სიტყვებს და ყველაზე ახლოს მყოფ რამდენიმე აზრს გაჭირვებით ვებღაუჭები:-სულაც არაა ძნელი, იცი რამდენს ვკრეფავ? ერთხელ ათი კონაც გავაკეთე, არა ათი კი არა, ოცი! ისე ეღიმება, გეგონება ტუჩებზე იები აყვავებულიყვნენ, ან კიდევ ზაფხულის ცაზე მზე ამონთებულიყოს. არა, მზე კი არა, მზეები. -რა ღირს შენი ყვავილები? - მეკითხება. შუბის ტარზე მდგარი მზე რომ თვალებს გჭირის, ეგრე აღარ შემიძლია მისი ყურება. დაბლა ვიყურები, ნამდაკრულ მიწას დავყურებ. სულაც არ მინდა, რომ ფული გამოვართვა. ისეც მივცემდი, მერე რა, ვითომ არც მქონია, ვითომ არც დამიკრეფია, მე კიდევ წავალ და სხვებს დავკრეფავ. სულაც არ მეზარება, ერთხელაც ხომ წავედი ახოზე მეორეთ და დავკრიფე თავიდან, იმ კაცმა რომ წამართვა... ეგ დღე ცუდი დღე იყო, რომ წავედი და თავიდან ვკრეფდი, თან ვტიროდი, თან ძალიან მინდოდა, რომ არ მეტირა, პატარა ხომ აღარ ვარ? მაგრამ თან ძალიან მეტირებოდა. მერე თედო მაინც მოვიდა და დამინახა, მაგრამ ეგ არაფერი, თედო ჩემი მეგობარია და მითხრა, მეც ბევრჯერ ვტირი ხოლმეო. არაუშავს, ხან ეგეთი ადამიანებიც შეგვხვდებაო, პატარები ხომ აღარ ვართო, დიდებში კიდევ ეგრე ხდებაო, ხან ცუდი ადამიანები გხვდებიან და ხან კიდევ უფრო ცუდებიო. ეს გოგო კიდევ, ეს ძალიან კარგი გოგო. და მინდა რომ ეს ჩემი ყვავილები სულ ვაჩუქო, ერთი და ორი კი არა, სულ ვაჩუქო, ყველა ვაჩუქო ერთად. მაგრამ არ ვიცი, როგორ ვაჩუქო, არ ვიცი, რა ვუთხრა და... ის კიდევ მეკითხება, რა ღირსო, მე კიდევ თავს ისევ ვერ ვწევ მაღლა და უბრალოდ მხრებს ვიჩეჩავ. თან ჩემ თავზე ვბრაზდები, რომ ასე მცხვენა. თედოს არ შერცხვებოდა. ის კიდევ წელზე გაკეთებულ იისფერ ჩანთას ხსნის და ფულს იღებს. მე ისევ გაქცევა მინდა, ძალიან მინდა ეს ყვავილები დავყარო და გავიქცე შორის, მტირალა წყაროზე შორს, ჯიხვების ქედებზე უფრო შორსაც. მაგრამ ის ცეცხლისფერი გოგო ხელში მიდებს ფულს და მე კიდევ მთელ ჩემს ყვავილებს ვუწვდი. არ ვიცი, მგონი, ამბობს, რომ არ უნდა, ამდენი არ უნდა, რომ მქონდეს ესენი და გავყიდი კიდევ, მაგრამ მე მაინც მკლავებზე ვუწყობ ჩემს ყვავილებს, ჩემს დამჭკნარ ყვავილებს. ბევრი მათგანი ყვავილიც არაა, უბრალო ბალახია, ჩვეულებრივი ველური ბალახი. და სანამ ამ ყვავილებს ვუწყობ ხელებზე, წამით ვუყურებ: თავს ვწევ და ვხედავ, ის მზეები აღარსადაა, ჩასულა თითქოს ყველა მზე და ჩამქრალა ყველა ვარსკვლავი, ახლა მისი თვალები ჩვენს ხევებში ჩამომდგარ ნისლს მაგონებს. ვფიქრობ გაწვიმდება, მე გავწვიმდები. მინდა გავიქცე, მაგრამ ძალა არ მაქვს. ფეხები ახალდაბადებული ბოჩოლასავით არამყარ ნაბიჯებს დგამს, თითქოს საკუთარი სხეული ემძიმება. და სანამ გავარღვევ წრეს, რომელიც მე და იმ ცეცხლისფერ ანგელოზს შემოგვრტყმია, ვიღაც ამბობს, საცოცხლებელია ახლა ამის დედა? მე კიდევ ახლა ისე მინდა დავიგრგვინო, როგორც გაზაფხულის ცამ იცის ხოლმე ღმუილი მეხის გავარდნამდე, მაგრამ ხმა არ მაქვს და მეხიც ჩემსავე სხეულში ვარდება და თითქოს ბებერი მუხა ვიყო, ისე მიხეთქავს შუაზე სულს. და მაგონდება დედაჩემი, რომელიც სიცოცხლისთვის იბრძვის, მამაჩემი, რომელმაც ბრძოლაზე უარი თქვა და შეშინებული ცხოველივით დაუფრთხა მოსალოდენელ საფრთხეს, და ჩვენ: მე და ჩემი პატარა და... -ჯერ მიწას არ ასცილებია და ეს რომ გაიზრდება... -მომდევს ხმა. -თუ გავიზარდები,- ვფიქრობ მე, მთელი ძალით ვკრავ მუჭს, რომელში ფული მაქვს დამალული და გავრბივარ თავდაღმართში. თავდაღმართში სირბილი ადვილია, ერთი თუ დაეშვი, მერე ვეღარ ჩერდები, მიდიხარ სულ ქვემოთ და ქვემოთ. შენ კი არ მიდიხარ, თითქოს გზას მიჰყავხარ თავად, მიჰყავხარ, რომ ხეობის ხახაში ჩაგკარგოს.