იცოცხლე პრუსტო

დაბადების დღეების ამბავი

წელს 34 წელი შემისრულდა. შარშან 33-ის ვიყავი. მთელი წელი გულს მიმაგრებდა იმაზე ფიქრი, რომ ჯერ კიდევ შემეძლო მეთქვა 33-ის ვარ-მეთქი. მართალია, ახლაც შემიძლია, მაგრამ როცა ვიტყუები, თავს უხერხულად ვგრძნობ. მირჩევნია შევინარჩუნო სიმშვიდის პაწია კუნძული ჩემში და პატიოსნად განვაცხადო რამდენის ვარ. ჩემს დაბადების დღემდე ორი დღით ადრე ნანა კობაიძის დაბადების დღე იყო. ნანამ უცნაური მესიჯი მომწერა (ზოგადად, მე მას გიჟად ვთვლი, უკვე აღარც ვიცი, რამდენი წელია). წერილს იმდენად ოფიციალური სახე ჰქონდა, იმსახურებს სრულად ვაციტირო: „მსურს გაცნობოთ, რომ დღეს არის ჩემი HBD, რომელიც გაიმართება 20:00-ზე პუშკინის 19-ში.“ შემდეგი ესემესი: „ბარი რევაინი“, და შემდეგი: „გთხოვთ მობრძანდეთ“.

HBD ნიშნავს „ჰეფი ბერზ დეი“-ს. პუშკინის 19-ში ღვინის მაღაზიაა, „ბარი რევაინი“, მაღაზია-ბარია: ბოთლებში ჩამოსხმულ ღვინის ნიმუშებს ათვალიერებ, ფასი 35 ლარიდან იწყება, ცხადია, დეგუსტაციაც შეგიძლია. გამყიდველ-ბარმენი ჭიქაში შეკვეთილ ღვინოს ჩამოგისხამს, დააგემოვნებ და ფულს გადაიხდი. რამდენი ფულიც გაქვს, შეგიძლია იმდენი ღვინო სვა.

ნანამ შარშან ისეთი ლამაზი და თბილი საჩუქარი გამიკეთა, გადავწყვიტე წელს მისი დაბადების დღის საჩუქრისთვის მინიმუმ 30 ლარი დამეხარჯა. შარშან, ნანამ მაჩუქა ორი სამაჯური და ჯემალ ქარჩხაძის „ანტონიო და დავითი“, რომელიც სხვათა შორის, ჯერ არ წამიკითხავს. წიგნი მაგარი ყდითაა და დიზაინიც ლამაზი აქვს, ყდაზე ლურჯი ფერი დომინირებს, რაც მე ძალიან მომწონს. უფრო მეტად კი სათაური მომწონს. სულ მგონია, ორ გეი ბიჭზე უნდა იყოს, იმდენად ლამაზი დუეტია ანტონიო და დავითი. თუმცა, არ იქნება ეს წიგნი ორ გეიზე: მაქსიმუმ მეგობრებზე იყოს, ძმაკაცებზე, ან მამა-შვილზე. ორ გეიზე კი ეს წიგნი არ იქნება. ამაში დარწმუნებული ვარ.

სამაგიეროდ, ჩემი პიესაა ორ გეიზე: „ანტუანი და სებასტიანი“. თუმცა, ვერც იტყვი, რომ ნამდვილად ორ გეიზეა ეს პიესა. მეც კი ვერ ვიტყოდი ამას, პიესის ავტორი. დარწმუნებული არ ვარ და იმიტომ. უცნაური პიესა დავწერე, თუმცა შთამბეჭდავი რამ უნდა იყოს, რადგან თეატრალური კომპანია „ჰარაკის“ პიესების კონკურსზე გაიმარჯვა და თეატრალური წაკითხვის პატივიც ერგო, მე კი მცირე ჰონორარი მივიღე. მცირეს ვამბობ, თორემ ცხადია, 30 ლარზე ბევრად მეტი იყო ჩემი ჰონორარი. ჰონორარებს რომ ვიღებ, მიხარია. ყოველ ჰონორარზე მაქვს განცდა, რომ სამყაროში უკანასკნელი ნაგავი არ ვარ, თუმცა ობიექტურად რომ შევხედოთ, ჰონორარით ამას სრულებით ვერ დაამტკიცებ.

უკვე ღამე იყო, რვა საათი ხდებოდა, როცა საჯარო ბიბლიოთეკიდან გამოვედი და გალერეა თბილისისკენ გავწიე ნანას დაბადების დღის საჩუქრის საყიდლად. ვიმედოვნებდი, „იუსკიში“ ვიპოვიდი რაიმე შთამბეჭდავსა და საინტერესოს. ბრწყინვალე საჩუქრის პოვნის იმედი მქონდა. თუკი საჩუქარი მართლაც ბრწყინვალეა, თუნდაც ნანას დაბადების დღისთვის, შემიძლია 50 ლარზე მეტიც გადავიხადო. მეტი გულისხმობს თანხას 50-დან 70 ლარამდე. 70 ლარზე მეტს მამაღმერთი ვერ გადამახდევინებს სხვის საჩუქარში. დედაჩემს თუ ვაჩუქებ რამეს, მხოლოდ მაშინ შეიძლება. მაგრამ „იუსკმა“ იმედები გამიცრუა. მაღაზიაში ყველაფერი საშინლად ძვირი და უინტერესო იყო. არადა, რა კარგი რამ იყო „იუსკი“ რამდენიმე წლის წინ. შევდიოდი და 30 ლარის ფარგლებში უამრავ რამეს ვყიდულობდი. 29 ლარად მაქვს ნაყიდი შავი ჟურნალის მაგიდა, მთლიანად რკინის. 24 ლარად მაქვს ნაყიდი ტანსაცმლის საკიდი, ბორბლებიანი. 7 ლარად მაქვს ნაყიდი ბავშვის ტანსაცმლის დასაკიდი, პლასტმასის, 7 ცალი, კომპლექტი. მართალია, წვალებით გიწევს ზრდასრულის ტანსაცმლის დაკიდება, რადგან პატარაა და ცურდება ხოლმე, მაგრამ თუ მოინდომებ, დაკიდებ. მეც ვკიდებ. თანაც, ფერადია, ცისარტყელის ფერებშია: თითო საკიდი თითო ფერია, ცისარტყელას ხომ შვიდი ფერი აქვს. ფერთა გამა შვიდი ფერისგან შედგება, ისევე, როგორც აკორდი შედგება შვიდი ნოტისგან. კიდევ რაღაც იქნება შვიდისგან შედგენილი, უბრალოდ მე არ ვიცი. საოცრებაა კოსმოსი, მაგრამ „იუსკი“ არ არის საოცრება. იმედი მაქვს, მალე გაკოტრდება. ღირსია, გაკოტრდეს.

„მიმისო“ თუ „მუმუსო“ საშინლად მეზიზღება, ჩინელებსაც და ჩინეთსაც რატომღაც ვერ ვიტან, მაგრამ რადგან დაბადების დღის საჩუქარი უნდა მეყიდა და თანაც გიჟი ნანასთვის, რომელსაც შეგვიძლია „ქრეიზი ნანა“ ვუწოდოთ, მაინც შევედი. ეს ჭყეტელა ფერები და მუმუსოები, საყვარლობები, მოჭუჭყნული და მოცუცქნული ამაზრზენობები ჭკუიდან მშლის, თუკი ჩემი ჭკუიდან შეშლა კიდევ შესაძლებელია. რაღაცები, რაღაცები და კიდევ რაღაცები. მინიატურულ საგნებში ვერ ვერკვევი, თვალებში მაკლია. ზოგადად, პლატონის მეთოდის მიმდევარი ვარ: მირჩევნია საგანი დავინახო გაზრდილ მასშტაბში და მერე დავაპატარო თავის ბუნებრივ ზომაზე. ვიფიქრე, ამაში გამყიდველი დამეხმარება-მეთქი. ახალგაზრდა გოგო მოვიდა, ენერგიით სავსე, დოფამინი მისგან შადრევანივით ასხამდა, იმსახურებდა, იმ წუთასვე დაკეტილიყო მაღაზია და მისთვის აღვირახსნილი ორგია მოგვეწყო. მაგრამ ის კონსულტანტი იყო და ჩემი აზრით, სრულიად საეჭვო ნივთების გაყიდვა ევალებოდა. თანაც, ორგიის მერე როგორ შეხედავდა მშობლებს თვალებში, ან და-ძმას როგორ აკოცებდა ისევე უბიწოდ, როგორც ბავშვობაში?! სახეზე მუწუკები ჰქონდა, ალბათ ასი. მან ჯერ იკითხა სუბიექტის, ვისთვისაც იყო საჩუქარი განკუთვნილი, სქესი, შემდეგ ასაკი და შემდეგ გემოვნება. მიმიყვანა სრულიად უგემოვნო, სტერეოტიპულ, ქალის ხელჩანთების კოლექციასთან, სადაც არცერთი ხელჩანთა 35 ლარზე ნაკლები არ ღირდა. მე ვუთხარი, რომ ჩემი მეგობარი, ვისთვისაც დაბადების დღის საჩუქარი მჭირდება, არანორმალურია, გიჟია და რაიმე არაორდინალური, ორიგინალური და ფერადი მჭირდება. ერთი სიტყვით, სრულიად გიჟური. გოგომ თბილად შემომცინა და სათამაშო „დათუნიების“ სექციასთან მიმიყვანა. და მომაწოდა „სათვალიანი“ სელაპი, რომელიც 45 ლარი ღირდა.

-         თუ თქვენი მეგობარი „გიჟია“, შესაძლოა ეს მოეწონოს. - თქვა მან.

გულწრფელად გითხრათ, ფასმა არ მომხიბლა, თუმცა არც სელაპი მომივიდა თვალში მაინცდამაინც. გოგოს ვუთხარი, თვითონ შევარჩევ აწი, მადლობა-მეთქი. კარგითო, წარმატებებს გისურვებთო, გოგომ, და გამშორდა. მე იხვი მომეწონა, უფრო ზუსტად ბატი, ყვითელი, ძალიან გრძელი ყელით და სრულიად შტერის თვალებით. კარგი ვინმე იყო. ჩემი აზრით, ზუსტად აჯდებოდა ქრეიზი ნანას. მაგრამ 45 ლარი ღირდა ეს დასაწვავი ბატიც. მაშინ მომცრო სათამაშოების თვალიერება დავიწყე და პატარა დათუნიას თუ თეთრი დათვის ბელს, რომელიც სელაპსაც ჰგავდა, რადგან რატომღაც მუცელზე გართხმულ პოზაში შეეკერათ, მივაგენი. ეს ღირდა 15 ლარი და დასაწყისისთვის შესანიშნავი ვარიანტი იყო. ვიყიდე. მერე იქვე, „გუდვილში“ შევიარე, ღვინო რომ დამემატებინა და „მარანის“ წითელი ღვინო ავიღე, სავარაუდოდ საფერავი, 12 ლარად, 18-ლარიანი, ფასდაკლება იყო. ახლა უნდა მეყიდა შესაფუთი რამ, ან ლამაზი პარკი და კიდევ რაღაცის დამატება მომინდა, კომპოზიციური სრულყოფისთვის. ნანას მიმართ აშკარად სითბოთი მქონდა გული სავსე. შევედი „ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობის“ წიგნის მაღაზიაში. ფასდაკლებულ წიგნებში ამელი ნოტომის „ანტიქრისტა“ ვიპოვე 6 ლარად, და ქაღალდის სასაჩუქრე ჩანთა, რომელშიც სამივე ნივთი მოვათავსე, 3 ლარად (თავიდან, გამყიდველმა 2.5 ლარი მითხრა, მაგრამ რეალური ფასი 3 ლარი აღმოჩნდა). ბრწყინვალე კომბინაცია გამოვიდა: 15, 12, 6 და 3. მართალია, 36 ლარამდე ავედი, მაგრამ სამაგიეროდ დავიხუნძლე. შემეძლო ამაყად შევჭროდი ნანა კობაიძეს „ბარი რევაინში“. და ასეც მოვიქეცი.

თავისუფლების მოედნის მიწისქვეშა გადასასვლელიდან ამოვედი პუშკინის ქუჩის მარცხენა მხარეს, იქ, სადაც გაყოლებაზე კაფეები და ბარებია. ტელეფონზე ნანას ვესაუბრებოდი, გზა რომ ესწავლებინა. ის მიყვიროდა:

-         წამოდი! წამოდი! გხედავ! ვაიმე?! წამოდი!

-         რანაირად მხედავ?! მე რომ ვერ გხედავ?!

-         წამოდი, ადამიანო, გხედავ-მეთქი, აბა გატყუებ, ვა?!!

როცა ადამიანს გიჟად თვლი, ბოლომდე ვერ ენდობი. თუმცა, ამ შემთხვევაში მართალი იყო: მხედავდა. და მეც დავინახე. და გავემართე მისკენ. მან გაოგნებული თვალებით შემხედა, ისედაც გაოგნებული თვალები აქვს, მაგრამ შევამჩნიე, რომ მისთვის ბუნებრივ გაოგნებას მეორე იმდენი დაემატა, და შუშის გამჭვირვალე კარი მიიხურა. მე კარი გამოვაღე, ხელები გავშალე, ერთ ხელში ქაღალდის სასაჩუქრე ჩანთა მეჭირა, რომელშიც სამივე ზემოხსენებული ნივთი იდო, და ვიყვირე:

-         ნანაა! ნანა! გილოცაააავ!

-         რა იყო?! ვაიმე?! ამას შეხედეთ!...

-         მოდი, ჩაგეხუტო, ნანაა!...

-         ვაიმე?! გიჟია ესა! ვაიმე?!

-         ნანაა!

მე მას ჩავეხუტე და სასაჩუქრე ნაკრები გადავეცი.

-         აი, შენ! საჩუქარი მოგიტანე!

-         რა?! რა?!

-         ნახე! ძალიან კარგი საჩუქრებია.

ნანამ საჩუქრების ამოლაგება დაიწყო. ოთახში კიდევ სამი ადამიანი იყო: ერთი ბიჭი, წვერებიანი, 22-25 წლისა, ფერ-ხორციანი და ცოტა მეტიც; მეორე გოგო, რომელიც გრძელი და ვიწრო ხის მაგიდის ბოლოში იჯდა გრძელ, ბარის სკამზე, ლამაზი, მაგრამ არც ისე ლამაზი, 22-24 წლამდე; და მესამე, გრძელი მაგიდის შუაში ოდნავ სქელი გოგო, სადღაც 19 წლამდე, უცნაური ფერის თმითა და პირსინგებით: ზედა და ქვედა ტუჩზე, ყურებზე, წარბებზე და მარცხენა ყურის ბიბილოში გაჩრილი მოშავო პლასტმასის გული-საყურეთი.

აშკარად, ეიფორია აკლდა იქაურობას (ჩემს მისვლამდე, შევატყვე, მშვიდად საუბრობდნენ), ჩემი ენთუზიაზმი კი ძალიან ეუცხოვათ, თითქოს შეცბუნდნენ კიდეც. ბიჭმა საუბრის გაგრძელება სცადა, მაგიდის ბოლოში მჯდარ გოგოს ელაპარაკებოდა რაღაცას, მაგრამ აქ მე ისევ ჩავერთე ხმამაღლა ნანას მისამართით და ბიჭმა საუბარი ისევ შეწყვიტა. ცოტა ხანში, მან ისევ განაგრძო საუბარი და ეს უკვე პროტესტის ჟესტი იყო მისი მხრიდან (ჩემი არსებობა უარყო ამ ჟესტით), რაც მე ვიგრძენი.

-         ამას შეხედეთ!... - თქვა ნანამ და „დათუნია“ ამოაძვრინა.

-         ეს შენი შვილია! იშვილე! - ვიყვირე მე.

-         ვაიმე?! - თქვა ნანამ. - ეს რა არის?! ვაიმე?! ამელი ნოტომი!

-         „ანტიქრისტა“! სიმბოლურად გიყიდე, რადგან შენც „ანტიქრისტა“ ხარ! (მან ეს კომპლიმენტად მიიღო.)

-         ვაიმე?!

-         მოგწონს ამელი ნოტომი?! იცი?!

-         რას ქვია „ვიცი“?!

-         მაშინ მიხარია.

-         ეს ღვინოა?!

-         აბა რა!

-         ვაიმე?! დღეს რა ხელგაშლილი ხარ?!

-         იმიტომ, რომ შენი დაბადების დღეა, ნანა!

მაგიდაზე ეწყო: ხის დაფაზე ბურგერის პურში გაჩრილი იაფფასიანი საექიმო ძეხვის ნაჭერი, მის ქვეშ რაღაც სოსუსი, სავარაუდოდ კეჩუპი და ზევით ყველის თხელი ნაჭერი, სავარაუდოდ სულუგუნი. სულ ოთხი ასეთი სენდვიჩ-ბურგერი. გვერდით, თეფშზე იდო ნახევრად-ბურგერები, სამი ცალი: ბურგერის ძირები, ზედდებული საექიმო ძეხვით. მოშორებით, ასევე ხის დაფაზე ეწყო დაჭრილი, რბილი, ნიგვზის ჩურჩხელები, იასამნისფერი, წითელი და მწვანე, და დამტვრეული, თხილიანი შოკოლადი, რომელიც 4.5 ლარი ღირს. აქვე იყო დაჭრილი ბანანი, სავარაუდოდ ერთი ცალი. მაგიდაზე იდგა ოთხი მაღალქუსლიანი ღვინის, მსუბუქი, ელეგანტური ჭიქა და ღვინის გახსნილი ბოთლი. სამ ჭიქაში ღვინო ესხა, მეოთხე ცარიელი იყო, სავარაუდოდ ჩემთვის განკუთვნილი. ნახევრად-ბურგერები არ იყო დაჭრილი, „ბურგერები“ კი დაეჭრათ, თითოეული - ჯვრის ფორმით, ოთხ თანაბარ ნაწილად. შეგეძლო მეოთხედი ნაჭერი აგეღო და გეჭამა. ბოლოს, მაგიდაზე იდო თაფლის ნამცხვარი „მედოკი“, მომცრო და დაპრესილი.

ჩემი მიტანილი ღვინო ბარის მაგიდის უკან გაიტანეს. ჩემი ჩანთა და ქურთუკი შესანახ ოთახში შეიტანეს და სადღაც დადეს. ნანამ იქმყოფი ადამიანები გამაცნო და მათაც გააცნო ჩემი თავი. რატომღაც, მან მე „გიჟად“ მომიხსენია, თუმცა ჩემი სახელი და გვარიც უხსენა და ჩემს ასაკზე გაამახვილა ყურადღება.

-         რამდენის ხდები?! 34?! - მკითხა დემონსტრაციულად.

ბიჭს ერქვა აბო, მშობლებისაგან ალბერტი, მაგრამ შემდეგ აბო დაირქვა, ვფიქრობ, სავსებით მართებული ნაბიჯი გადადგა. მაგიდის ბოლოში მჯდარ გოგოს ქეთა ერქვა და როგორც გავარკვიე, რეჟისორობდა, დოკუმენტალისტობდა ასე ვთქვათ. მაგიდის შუაში მჯდარს კი მარიამი ერქვა და მისი პროფესია არ გამირკვევია. ერთადერთი, რაც ვკითხე, ყურის ბიბილოში რომ ამხელა გული გაქვს, ეს მტკივნეული თუა-მეთქი. არაო, მითხრა, საერთოდ არ არის მტკივნეულიო. და როგორ, თავიდანაც არ იყო-მეთქი?! თავიდან, ჯერ პატარა გული მქონდა, მერე უფრო დიდი გავიკეთე და მესამე ჯერზე უკვე ესო, მიპასუხა. ზოგადად, ყურის ბიბილო ძალიან იწელება და შეგიძლია აი, ამხელა გულიც კი ჩაიმაგროო: გოგომ ხელით მაჩვენა იმხელა გული, რამხელაც მაგიდაზე დადებული ბურგერი იყო. აბოს სახელთან ერთად, ამანაც ჩემზე შთაბეჭდილება მოახდინა.

ჭიქაში ღვინო ჩამომისხეს და მე ნანა დავლოცე.

-                     სად გავიცანით ერთმანეთი, გახსოვს?! ან როდის გავიცანით, ის მაინც თუ გახსოვს?! - მკითხა ნანამ ნიშნის მოგებით.

დავფიქრდი. ვერსია, რომელიც მომაფიქრდა, სწორი აღმოჩნდა.

-         კინოსემინარზე არ გავიცანით?! ორდღიანი კინოსემინარი იყო...

-         სამდღიანი არ იყო?! - მკითხა ნანამ.

-         შეიძლება... არა, მგონი ორდღიანი იყო.

-         შეიძლება... - თქვა მან. - ვისი დაბადების დღე იყო, გახსოვს?!...

„ალბათ, მისი.“ - ვიფიქრე მე. მართალი აღმოვჩნდი. ნანას დაბადების დღე ყოფილა და ჩვენ კუს ტბაზე ავსულვართ. კუს ტბაზე ასვლა მახსოვს. საბაგირო გზა დამამახსოვრდა და მდელო ზევით, სადაც ჩამოვსხედით. არაყი გვქონდა და ორცხობილაო, თქვა ნანამ. და შენ ლოთივით სვიო. აშკარად აჭარბებდა. ლოთივით არაყი მარტო მეათე კლასში დავლიე, როცა მე და ორი, ან სამი კლასელი ნუცუბიძის ქუჩაზე, საკმაოდ საშიშ სახინკლეში შევიკრიბეთ, და მანამდე მეშვიდეში, როცა ვეცადე, დეიდაჩემის ქმრის წინაშე თავი გამომეჩინა, როგორც მაგარ მსმელს. მას შემდეგ, მე არაყი არ დამილევია, მოწრუპვა შეიძლება. კუს ტბაზე ორ-სამ პატარა ჭიქას გადავკრავდი მაქსიმუმ, მეტს არა. ნანა კუს ტბაზე ნოსტალგიით ლაპარაკობდა, ასე მომეჩვენა. ვიცი, რომ მეც და ნანაც მარტოსული ადამიანები ვართ, ვიცი, რომ ეს ორივემ ვიცით, თუმცა ამაზე არასოდეს გვილაპარაკია. მარტოსულები ვართ იმიტომ, რომ ადამიანებთან დაახლოება გვიჭირს. დისტანციაზე ყოფნა გვირჩევნია, სიახლოვე სწრაფი გულისტკენით სრულდება. გულის ტკენას ჩვენ ღრმად განვიცდით. იარები გვაქვს. შევატყვე, რომ „ბარი რევაინში“ სხვებიც ჩვენნაირები იყვნენ, გაუცხოვებული ცხოველებივით, მაინც ჯოგში რომ რჩებიან და განაგრძობენ გაუცხოვებულ არსებობას. სევდიანია ასეთი ცხოველების ყურება, მაგრამ რას იზამ. ისინი როცა იკრიბებიან, იმისთვის იკრიბებიან, რომ ერთმანეთს თვალებში უყურონ და უცქირონ იმ უდაბნოს, რომელიც მათ თვალებშუა თანაბრად იშლება.

მაღაზიის კედლებზე რკინის მავთულებით გაკეთებული ბოთლის ჩასაწყობები იყო, ყველგან ღვინის ბოთლები ეწყო. თეთრი, წითელი, ქარვისფერი, მუქი, ბროწეულისფერი... ყოველი ბოთლი სხვადასხვა ფასი ღირდა: 35, 40, 45, 55, 60, 85, 98... აბოს ვკითხე:

-          ყოველი ბოთლის ფასი ღვინის ხარისხის შესაბამისია?!

-         ზუსტად ეგრეა. - თქვა მან.

-         ანუ, 98 ლარიან ღვინოს თუ გასინჯავ, იგრძნობ, რას ქვია 98 ლარის გემო?!

-         ზუსტად ეგრეა. - თქვა ისევ.

-         და 45 ლარიანს თუ გასინჯავ, ეს ისეთივე მაგარი არ იქნება, როგორიც 98 ლარიანი?!

-         ზუსტად ეგრეა. - ვერ მივხვდი, განზრაც მეპასუხებოდა ასე, თუ ეს მისი ბუნებრივი სტილი იყო.

-         კონკრეტულად რაშია განსხვავება?! ღვინის ხარისხი სუნამოს ხარისხივითაა?!

-         ზუსტად ეგრეა. - მეოთხედ გაიმეორა აბომ საფირმო ფრაზა, რამაც ჩემი ხმის გამკაცრება გამოიწვია.

-         შეგიძლია უფრო გასაგებად ამიხსნა?! შენი პროფესია რა არის?!

-         მეღვინე. - მოკლედ მომიჭრა და თვალი თვალში გამიყარა. ახლა მივხვდი, რომ სხვა სიტყვების წარმოთქმაც შეეძლო.

-         ვა! - წამოვიძახე (ეს უფრო სიხარულის წამოძახილი იყო). - ესე იგი, შეგიძლია ვენახები გააშენო?!

-         ზუსტად ეგრეა.

-         ღვინის დაყენებაც შეგიძლია?!

-         ზუსტად ეგრეა.

-         და რაშია განსხვავება კარგი ხარისხის და ცუდი ხარისხის ღვინოს შორის?!

-                     გეტყვი. - თქვა აბომ და ახსნა-განმარტებაც მოაყოლა. მეცნიერივით საუბრობდა, მაგრამ ბუნებრივად, თითქოს რაიმე ყოფითზე ლაპარაკობსო. არც სიტყვებს ეძებდა და ფრაზებიც წყალივით მორაკრაკებდა მისი პირიდან. წარმოვიდგინე, რომ რომის პატარა მოედანზე მდგარი შადრევნის ლომია, რომლის პირიდანაც წყალი ასხამს. ლომი უძრავად დგას, წყალს სხვა ძალა ამოძრავებს, სწორედ ამას ჰგავდა ღვინოზე აბოს ლაპარაკი.

გაირკვა, რომ ღვინო, რომელიც 10-15 ლარი ღირს და რომელსაც მე ვყიდულობ, ყველაზე დაბალი ხარისხის ღვინოა.

-         წყალსაც ხომ არ ურევენ ასეთ ღვინოში?!

-         არა, ღვინოში წყლის გარევა აკრძალულია.

-         ესე იგი, ისიც ნამდვილი წვენია.

-         კი, მაგრამ ბოლო ნახადია.

-         ეს როგორ?!

-         გეტყვი. ორი-სამი გამოხდის შემდეგ, რაც რჩება, იმ მასას ემატება დაავადებული წვენი.

-         დაავადებული?!

-                     არა, ეს ის დაავადება არ არის... „ღვინის დაავადება“ ქვია, რაც იმას ნიშნავს, რომ ღვინის გემოვნური სტრუქტურა ირღვევა და მასში არასასიამოვნო გემოები ჩნდება.

-                     რანაირად?!

-                     შეიძლება, მაგალითად, გაჩნდეს აცეტონის გემო, ან სოდის, ან სხვა, მაგრამ არც აცეტონი და არც სოდა მასში არ იქნება გარეული.

-                     როგორ?! მაშინ გემო საიდან ჩნდება?!

-                     „გემოს სტრუქტურის რღვევა“ ქვია, იგივე „ღვინის დაავადება“. შენ, გემო რა გგონია?! მაგალითად, ღვინოს რომ ხილის არომატი დაჰკრავს, ფიქრობ, მასში ხილს ურევენ?!

-                     არ ურევენ?!

-                     არა, რა თქმა უნდა.

-                     აბა, გემო საიდან აქვს?!

-                     გემოს სტრუქტურის ბრალია. მაღალი ხარისხის ღვინოს, თუ წითელია, აქვს კენკრის და წითელი ხილის არომატი... რომლებია წითელი ხილი?

-                     შინდი...

-                     შინდი... - დამეთანხმა.

-                     ტყემალი... ალუბალი...

-                     კიბატონო. თუ ღვინო თეთრია, თეთრი ხილის არომატი ექნება.

-                     ბალი... ატამი... ვაშლი...

-                     თეთრი ვაშლი. - შემისწორა.

-                     თეთრი ვაშლი.

-                     მაგრამ ბოლონახად ღვინოს არანაირი არომატი აღარ აქვს. მისი გემოვნური თვისება უხეშია, ხისტია.

-                     აჰა.

-                     და თუ ღვინის დაავადებაც აქვს, შეიძლება მომწარო, მომჟამო, ან სხვა უსიამოვნო გემოს ტოვებდეს; მაგრამ არომატს დაბალი ხარისხის ღვინიდან ვერ შეიგრძნობ.

-                     რა ფასის ღვინო შეიძლება ვიყიდო, რომ არომატი შევიგრძნო?

-                     ალბათ, 45 ლარიდან...

-                     და უკვე ამ ფასად მივხვდები, ნამდვილი ღვინო რა არის?!

-                     არა, ამ ფასიდან იგრძნობ, გარდამავალ მდგომარეობას უმდაბლესი ღვინიდან უმაღლესისკენ. ესე იგი, იგრძნობ, რას შეიძლება ერქვას ღვინო, როგორც ასეთი.

-                     ეგ მაგდენ ფულს თავის შვილს არ მისცემს! - წამოიძახა ნანამ.

ყველამ გავიცინეთ.

-         მაგრამ მე არ გამიჭირდება 98 ლარიანი ღვინის მთელი სიმდიდრის შეგრძნობა, მიუჩვეველი რომ ვარ?!

-         გაჭირვებით არ გაგიჭირდება, მაგრამ ყოველდღიურად, დამწყებისთვის, მაინც, ჯობია ჯერ დაბალფასიან ღვინოს მიეჩვიოს, რადგან ამ ხარისხის ღვინოში ყველაზე უხეშად იგრძნობა სუბსტანცია, ესე იგი გემო, რომელიც ვენახის იმ ჯიშს აქვს, რომლითაც ღვინოა წარმოებული. შემდეგ, როცა უკვე გამჯდარი გაქვს ჯიშების მყარი გემო, შეგიძლია შემდეგ საფეხურებზე აიწიო და არომატებზეც გადახვიდე. მაშინ უკვე სრულყოფილად შეგიძლია შეიგრძნო ღვინის არომატის დიაპაზონი.

ზუსტად სუნამოებივით ყოფილა-მეთქი, გულში გავიფიქრე. რაც უფრო მეტ სიტყვას ამბობდა, აბოს საუბარში პოეზიის ნაპერწკლები მატულობდა, როგორც სავარაუდოდ, უმდაბლესი ხარისხის ღვინიდან საშუალო და შემდეგ მაღალი ხარისხის ღვინოზე გადასვლისას. ერთი საინტერესო რამ, რაც აბომ ამიხსნა, იყო ის, რომ ღვინის გემო, როგორც სინათლის ფერი, თავის თავში შეიცავს სხვა, მონათესავე გემოებს, რომლებსაც შლის ისე, როგორც ყვავილი კოკორს; თეთრი ღვინო შლის თეთრი ხილის გემოებს და წითელი ღვინო შლის წითელი ხილის გემოებს. როცა საუბრობდა, თვალწინ მიდგებოდა გემოების ორკესტრი, რომელსაც საოცარი დირიჟორი - ვაზი, ხელმძღვანელობდა. და სინათლის სხივის მსგავსად, ვაზის სახით დავინახე მიწიდან ამომავალი გემოების კონა, ყურძნის მტევანი, რომელიც ბედნიერების ბომბივით უნდა გამსკდარიყო ჩემს პირში, თუკი უმაღლესი ხარისხის ღვინოს დავაგემოვნებდი. სინათლის სხივი და ვაზი მიწისა და ცის სიმბოლოებად წარმომიდგა და გამახსენდა ქართული კულტურა და ქართველი ადამიანი, რომელსაც სჯერა, რომ ვაზის სახით უძვირფასეს საუნჯეს ფლობს. შემდეგ კი, ქართული მრავალხმიანობა ღვინის გემოს მდიდარ პალიტრას დავუკავშირე, როგორც მისგან წაქეზებული, და ქართული ცეკვის სიუხეშე ვაზის დაღვარჭნილ ტანს მივუსადაგე.

-         ჩვენი ღვინის ყველაზე დიდი ნაწილი ჩინეთში გადის. - ამბობდა აბო. - ჩინეთი უდიდესი ბაზარი გახდა ჩვენთვის მას შემდეგ, რაც რუსეთმა ემბარგო დაგვიწესა.

ცოტა ხანში, აბომ დასძინა:

-         სამი წლის წინ, მოდაში ბროწეულის ღვინო იყო, ყველა ბროწეულის ღვინოს კითხულობდა. ორი წელია, რაც ტენდენცია ცქრიალა ღვინოებისა და როზეს სასარგებლოდ იხრება.  

-         ძალიან მიყვარს როზე. - თქვა ქეთამ. - ჩვენთანაც შემოდიან რუსები და დღემდე ყველა ბროწეულის ღვინოს კითხულობს. ჩვენ გვაქვს ბროწეულის ღვინო.

-         ჩვენც გვაქვს. - აბომ მსხვილი ბოთლი დაგვანახა.

-         სხვათა შორის, აქაური ფასები ეძვირებათ რუსებს.

-         იმიტომ, რომ იქ, ალბათ, ყალბ ღვინოებს ყიდულობენ ძალიან იაფად. - ვთქვი მე სხაპასხუპით, რადგან ცოტა ხნის წინ სანკტ-პეტერბურგიდან გამოქცეული ჩემი მამიდაშვილი მიყვებოდა მისი ცოლის დის აზერბაიჯანელ ქმარზე, რამდენი ფული იშოვა საღებავის ღვინის წარმოებით, რომელსაც რესტორნებში აბარებს, სადაც მას ნამდვილი ღვინის ფასად ყიდიან.

-         ჩემთან პირიქითაა. - ამბობდა აბო. - ეიაფებათ, რაც ბუნებრივია.

-         მართლა?! - სპონტანურად გავიკვირვე აბოს კომენტარი, რადგან მისი მაღაზიის ფასები ჩემთვის აშკარად ძვირი იყო.

-         კი, იმიტომ, რომ ადგილზე ღვინო ყოველთვის უფრო იაფი ღირს.

თან ვჭამდით ცოტ-ცოტას, სადღეგრძელოებსაც ვამბობდით ალაგ-ალაგ და ვსვამდით, უფრო სწორად მე ვსვამდი, სხვები კი უფრო პირს ისველებდნენ. დავლიეთ სიყვარულის სადღეგრძელო, მეგობრობის, შემდეგ კიდევ რაღაცის და ამასობაში ღვინის ბოთლიც გამოიცალა. აბომ ახალი ბოთლი გახსნა, არა ჩემ მიერ მოტანილი, და ჭიქაში დამისხა. ის ჭიქაც გამოვცალე. აბომ შეამჩნია ჩემი ცარიელი ჭიქა, მაგრამ მეტი არ დაუსხია. შევატყვე, რომ ძვირფასი ღვინის დახარჯვა დაენანა. ჩათვალა, საკმარისად ბევრი დავლიე ერთი დაბადების დღისთვის. რამდენი ლარის დავლიე-მეთქი და გონებამაც თავისი ვერსია იმწამსვე მომაწოდა: „50 ლარზე მეტის“. დანარჩენებს, ყველას ჭიქებში ღვინო ესხათ და არც დალევას ჩქარობდნენ. გარეთ გავედი და სიგარეტს მოვუკიდე. დანარჩენებიც გამოვიდნენ. ნანას და აბოს გარდა, სამნი ვეწეოდით.

დამავიწყდა, მეთქვა: გარეთ გამოსვლამდე, დალევასთან ერთად მათთვის უჩვეულო აქტიურობა ჭამის მხრივაც გამოვავლინე. ზოგადად, კუჭ-ნაწლავის სისტემა მაწუხებს და როგორც შიმშილს ვერ ვიტან, ღვინოსაც მისაყოლებლის გარეშე ვერ ვსვამ. შესაბამისად, ჩემმა ღვინის სმამ ჭამაც მოითხოვა და პირველი, რასაც ხელი ვსტაცე, ბურგერის მეოთხედი ნაჭერი იყო. პირში სრულიად მშრალი პურის ნაჭრები და მათ შორის გაჩხერილი ცუდი გემოს საექიმო ძეხვის ნაჭერი ჩავიდე, თხელი სულუგუნის ნაჭერთან ერთად. იქიდან, მხოლოდ ყველი იყო კარგი, კეჩუპსაც კი ცუდი გემო ჰქონდა, მაგრამ არ შევიმჩნიე, რადგან ჩემს კუჭს ახლა მასალა უფრო სჭირდებოდა სამუშაოდ, ვიდრე პირს - გემო. მეოთხედებით, ერთ ბურგერს წირვა გამოვუყვანე, ცოტა შემრცხვა, რადგან ამდენს არავინ ჭამდა. შემდეგ ნახევარ-ბურგერს გადავწვდი. ისიც ჩავყლაპე. თითქოს მეყო. თუმცა, გარეთ გასვლამდე გავაცნობიერე, რომ ცუდად მოვიქეცი. უხარისხო ძეხვი არ უნდა მეჭამა. ამან გულძმარვის პირველი ნიშნების შესახებ მაცნობა. რა თქმა უნდა, ეს არ მესიამოვნა.

გვერდით, „ვარშავასთან“ ადამიანების ჯგუფი იდგა, ძირითადად ახალგაზრდა სლავები, გვარიანად შეზარხოშებულნი. ჩვენთან ყველაზე ახლოს მდგარ, პატარა, მრგვალ, შავ მაგიდასთან იჯდა თავჩაქინდრული ახალგაზრდა ბიჭი, რომელსაც ბრძოლის ველიდან მოსულის შესახედაობა ჰქონდა და სამოსიც მსგავსი ეცვა. ეს ბიჭი შემოგვღიმებდა კბილების გამოჩენის გარეშე, და რაღაცას გვესაუბრებოდა დაახლოებით ორი მეტრის სიშორიდან, სავარაუდოდ პოლონურ ენაზე. ჩვენ ვეწეოდით. უცებ, ნანამ თქვა, ჩემს მაღაზიაში უნდა გავიქცე და დავკეტოო, როცა ასევე სლავური წარმოშობის ქალი გამოჩნდა, მოხუცი, თავზე ჯადოქრის წვეტიანი ქუდით. ქალს ჭაღარა, გრძელი თმა ჰქონდა, მსუბუქი აბრეშუმის ნაჭერივით. ქუდსა და თმაში ჩაფლული მისი სახე სიმინდის ტაროს ჰგავდა, ფუჩეჩგაწეულსა და პრიალა ბეწვჩამოშლილს.

ასი ასი ასლამაზი

ასი კაბა მაცვია

აბრეშუმის ქოჩორი

თავზე გადამვარცხნია.

მეგონა მომესმა, როცა ქალმა რუსულ ენაზე შემოგვთავაზა, ახლა პატარა სპექტაკლი უნდა გაჩვენოთო. შევამჩნიე, რომ ხელში პატარა, წითელი ბალიში ეჭირა, გახუნებული, რომელზეც პლასტმასის დაშლილი ყუთი იდო, ზედა მხარე ამომტვრეული; შიგნით რაღაცები ეწყო, ნაჭრისა და მუყაოს მსგავსი. აღმოჩნდა, რომ მოხუცი ჯადოქარი მართლა აპირებდა სპექტაკლის ჩვენებას. ნანა გარბოდა, მაგრამ ქალმა არაფრის დიდებით არ გაუშვა. სულ სამი წუთი დასჭირდება, მოიცადეთო. თუ სამი წუთი დასჭირდება, რა პრობლემააო, ნანამ, და ყველანი სპექტაკლის საყურებლად განვეწყვეთ. რუსული თუ იცითო, ქალმა. მე და აბომ ვუთხარით კიო, დანარჩენებმა თავები გააქნიეს. მაშინ უთარგმნეთო, ქალმა და ჩვენ - აბა რას ვიზამთო. მოვემზადე, რომ მთარგმნელის როლის უზურპაცია მომეხდინა.

ქალმა ზედამხარეამომტვრეული ყუთი გახსნა, რეალურად ზედა მხარე მოაძრო და შიგნით დამალული საუნჯე გამოაჩინა. პატარა ბალიში ხელზე დაიდო, რომელზეც მუყაოს წიწილი დადო, წიწილი მუყაოზე გუაშით იყო დახატული, ნახატს არაუშავდა, ცხოველის გვარის, ასაკისა და ხასიათის გარჩევაც კი შეიძლებოდა: აშკარად ანცი, ონავარი წიწილი იყო.

-         იყო ერთი წიწილი. - თქვა ქალმა. მე და აბომ ერთად გადავთარგმნეთ. ქეთას მაშინვე გაეღიმა, მოეწონა სანახაობა. - აი, ასეთი! - თქვა ქალმა და მუყაოს წიწილზე მიგვანიშნა.

-         აჰამ. - ვთქვით ჩვენ. აბო, ჯერჯერობით, ჩემთან ერთად, მეორე ხმაში თარგმნიდა.

-         წიწილს ჰყავდა დედა, დედა კრუხი.

-         აჰამ.

-         აი, ასეთი! - ქალმა ბალიშზე მუყაოს დედა კრუხი დადო. ჩვენ ისევ დავუდასტურეთ, რომ მუყაოს დედა კრუხი ნამდვილად დავინახეთ.

-         იყო მელია.

-         აჰამ. - ვთქვით ჩვენ.

-         აი, ასეთი მელია იყო!

-         აჰამ.

-         მან დედა კრუხი დაიჭირა და შეჭამა. - ქალმა მელიას და დედა კრუხის ფიგურები ბალიშიდან გააქრო. ეს უკვე კვანძის შეკვრა იყო. შემდეგ რა უნდა მომხდარიყო?!

-         წიწილა დარჩა მარტო. - თქვა ქალმა. აბომ შეატყო, რომ მე უფრო სხარტად ვთარგმნიდი და მთელი საქმე უსიტყვოდ გადმომაბარა.

-         ქანდარაზე იჯდა მამალი. - თქვა ქალმა. - აი, ეს მამალი!

-         აჰამ. - ვთქვით ისევ.

-         მამალმა ყელი ძალიან ძალიან წაიგრძელა და რაც ძალი და ღონე ჰქონდა - იყივლა.

-         ოჰო! - აღმოგვხდა ყველას, უფრო სწორად, ერთ-ერთ ჩვენთაგანს აღმოხდა და შემდეგ ყველამ გავიმეორეთ (ეს ყოველივე ცოტათი ლოცვას ჰგავდა). ეს იყო პარალელური ეპიზოდი, რომელიც მალე მიგვიყვანდა კულმინაციამდე. ყველანი ველოდით ამ მომენტს. ქალს მოყოლა შესანიშნავად გამოსდიოდა, არტისტულად. უჩვეულო თეატრი იყო, პრიმიტიული და ცოცხალი. ძველი, მაგრამ ჩვენი დროისთვის და ჩვენ ხუთისთვის ინოვაციურიც კი.

-         როგორ იყივლა მამალმა?! როგორ?! - გვკითხა ქალმა სათითაოდ. მე ყველას დავასწარი და ყელწაგრძელებულმა ვიყივლე: ყიყლიყოო! პარალელურად, ნანამ, რომელსაც თურმე, რუსული შესანიშნავად ესმოდა, მაგრამ რატომღაც ამის შესახებ არ განაცხადა, ქალს რუსულად უთხრა: მამალი აი, ასე ყიოდა - „კუკარეკუუ!“

-         ხოო, სწორია, ასე ყიოდა მამალი... - გვითხრა მოხუცმა ნანას და მე. ყივილის ორივე ვერსია ლეგიტიმურად ჩათვალა.

-         წიწილმა დაინახა, როგორ ყიოდა მამალი. - წიწილის ფიგურა ქალმა მამლის ფიგურის გვერდით დადო ბალიშზე.

-         გასაგებია. - ვთქვი მე.

-         წიწილს მოუნდა მიებაძა მამლისთვის. აი, ამ წიწილს. - გვითხრა ჯადოქარმა და ეშმაკური თვალები შემოგვაბრწყინა.

-         მერეე?! - გაისმა ქეთას და ნანას მხრიდან. მთელი ამ დროის მანძილზე, მარიამი ხმას არ იღებდა, მხოლოდ ბალიშს მისჩერებოდა. პოლონელი ბიჭი შორიდან უსმენდა მოხუცის სპექტაკლს და პარალელურად, პოლონურ ენაზე გარკვეულ დამატებებს აკეთებდა, სავარაუდოდ ჩვენთვის.

-         წიწილმა ყელი წაიგრძელა, გაიფხორა, ფრთები გასწია და რაც ძალი და ღონე ჰქონდა, იყივლა.

-         ბრავო! - დავჭექეთ.

-         მაგრამ თავი ვეღარ შეიკავა და ტბორში ჩავარდა... აი, ამ ტბორში! - ქალმა ტბორის მუყაოს ნაჭერი ამოაძვრინა და წიწილის ქვეშ, ბალიშზე მოათავსა.

-         ტბორში კი იყვნენ ბაყაყები. აი, ასეთი ბაყაყები იყვნენ. - თქვა ქალმა. ბალიშზე სამი მწვანე ბაყაყის გრძელი მუყაო გაჩნდა. ბაყაყები აშკარად ჰაიჰარალე ტიპები ჩანდნენ.

-         ბაყაყებმა დაინახეს, რა დაემართა წიწილს. ისინი გადაბჟირდნენ. აი, ასე. „კვა-კვა-კვა-კვა-კვა!“ - თქვა ქალმა, რაზეც ყველამ გავიცინეთ. - როცა წიწილი ხარ, მამალივით არ უნდა იყივლო. - დააგვირგვინა ქალმა პატარა სპექტაკლი.

-         მორჩა! - თქვა მან და გაგვიღიმა. ყველამ ტაში დავუკარით.

-         მაგარი იყო! მოგვეწონა! - ასე ვუთხარით.

მოხუცი გაამაყდა, გამხიარულდა და გვითხრა, ახლა ყველანი უნდა გაცეკვოთო. არა არა არაო, ჩვენ ცეკვა არ ვიცითო, დავიჩემეთ. ნანამ გაქცევა დააპირა, მაგრამ მოხუცმა არ გაუშვა.

-         ამას არ უნდა ცეკვის ცოდნა, ეს იოლია! - გვიხსნიდა მოხუცი. - ახლავე გაჩვენებთ. ყველამ ხელი ჩაჭიდეთ ერთმანეთს.

-         მე უნდა წავიდე! მე უნდა წავიდე! მეჩქარება! - ნანა თავანკარა რუსულით უხსნიდა მოხუცს, მაგრამ ეს უკანასკნელი სლავური სიჯიუტით აქნევდა თავს.

-         ამას ორი წუთი უნდა, მერე კი წადი!

ნანა დააკავეს. ხელები ჩავჭიდეთ ერთმანეთს და მეტ-ნაკლებად წრეზე დავდექით.

-         ცერეებზე! - წაიმღერა მოხუცმა რუსულად და ყველანი ცერებზე ავიწიეთ.

-         ცერეებზე! - ისევ წაიმღერა მოხუცმა და ისევ ავიწიეთ.

-         ცერეებზე! - მოხუცმა მესამედ წაიმღერა და ჩვენც მესამედ ავიწიეთ ცერებზე. მერე, მოხუცი დატრიალდა და წაიმღერა:

-         ახლა კი ტაში შემოვკარიით! - ჩვენც დავტრიალდით და ტაში შემოვკარით. მოხუცმა გაგვამეორებინა მთელი ეს პროცედურა. ბოლოს კი გვითხრა:

-         მე ახლა უნდა გავიდე, ხოლო თუ თქვენ ჯერ არ იშლებით, ნახევარ საათში თქვენთან შემოვალ და ამ გოგონას საჩუქარს მოვუტან.

-         საჩუქარს გჩუქნის, ნანა! საჩუქარს გჩუქნის! - ნანას გადავძახე.

-         ვინ?! რას?! - გადმომძახა ნანამ.

-         ცოტა ხანში მოვალ და მოვიტანო!

-         უფ! კაი ერთი! - თქვა ნანამ და მაღაზიის დასაკეტად მოკურცხლა.

მოხუციც გაგვშორდა და დავრჩით ჩვენ ოთხნი: აბო, ქეთა, მარიამი და მე. „ვარშავა“ ამასობაში როტაციას განიცდიდა: ძველი ხალხი მიდიოდა, ახალი მოდიოდა. ორი გოგო, რომლებიც ნორჩ მეძავებს გავდნენ, „ვარშავადან“ გამოვიდნენ, ჩვენ წინ გაიარეს, აგურის კიბეზე ჩამოსხდნენ, პლსტმასის ლუდის სავსე ჭიქები გვერდით დაიდგეს და თვალებით ბიჭების ძებნას შეუდგნენ. ისინი სიგარეტს ეწეოდნენ, თუმცა სოლიდურად ვერ გამოიყურებოდნენ. სანადიროდ გამოგდებული, გამოუცდელი მონადირეებივით იყვნენ. მათ მხოლოდ ვნებას აყოლილი, გახურებული ბიჭები თუ დაეძგერებოდნენ. ჩვენ შიგნით შევედით და მაგიდის გარშემო მოვეწყვეთ, ჩვენს ადგილებზე.

თურმე, ეს მოხუცი აბოსთან ახლობლობდა. ყოველდღე მოდის ჩემთანო, თქვა აბომ. 83 წლის ყოფილა, სრულიად ჯანმრთელი, თბილისის ზღვასთან ნაცხოვრება და ყოველ დილით ცივ წყალში ნაბანავება. ისინი სიცივეს ვერ გრძნობენო, აბომ. ქალი უკრაინელი ყოფილა, მაგრამ თბილისში გადმოცხოვრებულა. ერთხელ, აბოს თავისი მანქანითაც კი წაუყვანია „300 არაგველებზე“, ღამით. ქალი თურმე უკრაინაში მსახურობდა სამხედრო ბანაკში. კონკრეტულად რა ფუნქციას ასრულებდა, აბომ არ იცოდა. სამაგიეროდ იცოდა ის, რომ ყოველდღე მასთან წვრილი ფული მიჰქონდა, ის კი მსხვილ კუპიურებში უცვლიდა. ქალს ღარიბი არ ეთქმოდა, თავისი მოხეტიალე თეატრის წყალობით. ასე, დადიოდა მოხუცი და ყველას აჩვენებდა სპექტაკლს: მაღაზიებში, ავტობუსის გაჩერებებზე, აფთიაქებში, ბანკებშიც კი - ბანკომატთან ან ჩასარიცხ აპარატთან რიგში მდგარ ადამიანებს. მას უამრავ რამეს ჩუქნიდნენ. ერთხელ, ნაყინის უზარმაზარი ყუთი უჩუქნიათ. ქალს აბოსთან მიუტანია. აბოს ბოთლები გაუწევ-გამოუწევია და ყუთი მაცივარში მოუთავსებია. მთელი თვე ნაყინს ჭამდნენ და ღვინოს აყოლებდნენ, თურმე, აბო და უკრაინელი მხცოვანი არტისტი. ეს ისტორია განსაკუთრებით მელამაზა, ქეთა კი გულწრფელად აღტაცებული იყო კეთილი ჯადოქრით. იჩემებდა, ფილმში უნდა გადავიღოო, დოკუმენტურ ფილმს გულისხმობდა.

-         აქამდე, ფილმი გადაგიღია, ქეთა? - ვკითხე მე.

-                     მე და ნანამ გადავიღეთ არქიტექტურაზე დოკუმენტური ფილმი, რომელსაც ახლა ხუთშაბათს თბილისის ბიენალეზე უჩვენებენ. თუ გინდა, მოდი. - მითხრა ქეთამ და მისამართიც მოაყოლა, რომელიც ვერ დავიმახსოვრე. მახსოვრობა არასდროს მივარგოდა, მაგრამ კოვიდების შემდეგ მასთან წვდომა თითქმის დავკარგე. ღმერთის მადლობელი ვიყავი, რომ საერთოდ ყველაფერი არ მავიწყდებოდა.

წელს, ნანას დაბადების დღეს გოგა ერგემლიძე და სხვები არ ესწრებოდნენ, ვინც შარშან მისი დაბადების დღის მთავარი სტუმრები იყვნენ. არც ამ ახალი სამი სტუმრიდან ყოფილა რომელიმე შარშან. სამივენი, შესაძლოა, ახალი მეგობრები იყვნენ, ერთი მე ვიყავი ძველი. გოგა ერგემლიძესთან მისი კონფლიქტის ამბავი მე თავად გოგასგან შევიტყვე ზაფხულში, როცა შემთხვევით, ისიც შეშლილივით გადამეყარა ქუჩაში და ისე მაგრად და ისე დიდხანს ჩამეხუტა, კინაღამ გამგუდა. ზოგადად, მას სჩვევია ასეთი ჩახუტებები და არც გამვლელებს არ აღიზიანებთ. ეს კარგია.

-                     ძალიან მიყვარხარ, ვალერი! დედას ვფიცავარ, ძალიან მიყვარხარ! - მითხრა მან და დიდ ნახევარწრეზე განლაგებული, ერთმანეთთან დაშორიშორებული კბილები გადმოყარა.

-                     ვიცი, ხო, მეც მიყვარხარ, ცხადია. - ვუთხარი მე.

-                     სად მიდიხარ, ვალერი? სად მიდიხარ? - მკითხა მან.

-                     ვაკეში მივდივარ, ძალიან მეჩქარება. - ვუთხარი, რომ მიმეხვედრებინა, საუბარის დრო არ მქონდა. მაგრამ ის ამას ვერ მიხვდა.

-                     მე სახლში მივდივარ, მაგრამ შენთან ერთად წამოვალ ვაკეში და მერე იქიდან წავალ სახლში! - მითხრა და ისევ ძალიან კეთილად გაიღიმა. მისი ღიმილები, ზოგადად, სიცილებს აჭარბებდნენ ხოლმე.

-                     როგორც გინდა. - ვუთხარი მე. - მაგრამ არ დაგაგვიანდეს...

-                     არა! არა! მე არსად მეჩქარება! სამსახურიდან მოვდივარ! - მომახალა მაშინვე. - რითი წავიდეთ? ავტობუსი გირჩევნია თუ მარშუტკა?

-                     რაც გამოივლის, რა ვიცი. ისე, მარშუტკა უფრო მალე მივა, მგონი, არა?!

-                     მართალი ხარ, მარშუტკა უფრო მალე მივა! ვაკეში ტაქსებზე სწრაფად დადიან მარშუტკები!

-                     მაშინ წავიდეთ მარშუტკით.

-                     წავიდეთ!

445 ნომერში ავედით. პირველი სავარძელი თავისუფალი იყო, დავსხედით. სწორედ იქ გავიგე ნანასთან კონფლიქტის ამბავი.

-         ღამის პირველ საათზე მირეკავს, ვალერი. ჩემთან გამოდიო. ვეკითხები, რა გჭირს-მეთქი. მოდი და აქ გეტყვიო. რას ქვია „მოდი და აქ გეტყვი“?! მე გამოვიდე ჩემი სახლიდან, იმხელა გზა გავიარო შუაღამით და შენ არც კი მეუბნები, რა გჭირს?!

-         და რა ჭირდა?!

-         არაფერი! ცუდად ვარო.

-         რატომ იყო ცუდად?!

-         ოჯახის წევრებთან უჩხუბია! მე მისი ოჯახის ადვოკატი ვარ?! თუ ფსიქოლოგი ვარ?! მითხარი, ვალერი!

-         არ ვიცი.

-         არ მინდა მასთან ურთიერთობა!

-         კაი რა!

-         არ მინდა! მორჩა! ძალიან მაგრად ვეჩხუბე. ნერვები მომიშალა.

-         ხო, მაგრამ თქვენ ხომ ახლო მეგობრები იყავით?!

-         არასდროს ვყოფილვართ ჩვენ ახლო მეგობრები! ახლა მეგობრებიც არ ვართ! ძალიან მიხარია!

-         არ მჯერა!

-         დაიჯერე, ჩემო კარგო! არ მინდა იმ შეშლილ ადამიანთან მეგობრობა! არ მინდა! მორჩა! დავამთავრე.

სამარშრუტო ტაქსი ვაკეში ავიდა და ჩვენ ჩამოვედით.

ის, ადრე, ერთი კვირის განმავლობაში მიმტკიცებდა, რომ ჩამოყალიბებული ასექსუალია და ეს ძალიან მოსწონს. მერე აკრიტიკებდა სექსუალობას, ჰეტეროს, ჰომოს, ტრანსს, ბოლოს კი, თამარაშვილის გამზირის ბულვარში შემომთავაზა, ხომ არ ვიკოცნაოთო.

მაინც ლამაზი იყო შარშანდელი ნანას დაბადების დღე. ორთაჭალის უბანში, ფიროსმანის ქუჩაზე მდებარე პატარა სუვენირების მაღაზიაში გადაიხადა, სადაც მუშაობდა გამყიდველ-კონსულტანტად. ბევრი ხალხი და ნივთი იყო ცოტა სივრცეში, რაც ბედნიერების შეგრძნებას ამძაფრებს.

იქ მუშაობდა მეორე გოგოც, დაახლოებით 16 წლისა, რომელიც ერთ წელიწადში სკოლას ამთავრებდა და კონსერვატორიაში აპირებდა ჩაბარებას. მას ქონდა საოპერო ხმა, წვრილი და ძლიერი, დედა ამზადებდა შესაბამისი მიმართულების პედაგოგთან. დედა მარტოხელა იყო, მსუქანი და ჯანმრთელობის პრობლემებით, რომლებსაც ჯერჯერობით შრომისუნარიანობის შენარჩუნების ფარგლებში უკმლავდებოდა. გოგო ერთდროულად მხიარულიც იყო და სევდიანიც. ბავშვები რომ სევდიანად იღიმიან ხოლმე, ისეთი. ჭკვიანიც იყო და ქარაფშუტაც, ისეთი, როგორებიც დედის კალთაში გაზრდილი, ღარიბი ქალიშვილები არიან.

 მე მიყვარდა ნანას მაღაზიაში შესვლა, იქ მხიარულად ვგრძნობდი თავს. ნივთები, რა თქმა უნდა, საშინლად ძვირი ღირდა, რადგან ძირითადად ტურისტები ყიდულობნენ. სამახსოვრო საფოსტო ბარათის ფასი იწყებოდა 4 ლარიდან. ერთხელ, ერთი ჰოლანდიელი კაცი და ქალი შემოვიდნენ. კაცმა 96 ლარის საფოსტო ბარათები იყიდა. ბევრი ნივთი მომეწონა იქ, მაგრამ საბოლოოდ არჩევანი მაინც ბეჭდებსა და სამაჯურებზე შევაჩერე. ვერცხლის ბეჭდები უსაზომოდ ძვირი ღირდა: 200 ლარი და მეტი. მათზე ამოტვიფრული იყო უძველესი სიმბოლოები, ამოღებული პროტო-ქართული ცივილიზაციის ნამარხებიდან. მე ყოველთვის მიზიდავდა უძველესი სამკაულები. ეროვნულ მუზეუმში ქართული ოქროს ფონდის დათვალიერებამ, მაშინ მეთერთმეტე კლასში ვიყავი, სამუდამოდ შემაყვარა პრეისტორიული, ან ისტორიულობის მიჯნაზე მყოფი სამყარო და მათი კულტურული ფორმები. ნანას მაღაზიაში იყიდებოდა ზოგიერთი კოლხური სამაჯურის მოოქროვილი ასლები, რომლებიც არ იყო ძვირფასი ლითონისაგან, მაგრამ ოქროსფრად ბზინავდა და ნანა ამტკიცებდა, ფერი მხოლოდ უმნიშვნელოდ გადაუვაო. ეს სამაჯურები 95 ლარი ღირდა. ჩაბარების ფასი იყო 45. ნანა შემპირდა, შემდეგ დაბადების დღეზე გაჩუქებო, მაგრამ მე თავი გავიგიჟე, არა არა, რას ქვია, არ დაიხარჯო-მეთქი. გულწრფელი ვიყავი. 45 ლარი ნანასთვის „თანხა“ იყო.

შარშან, ნანას დაბადების დღეზე ბევრნი ვიყავით: ნანას, იმ გოგოს, გოგასა და ჩემ გარდა, კიდევ იყვნენ იქაური დაცვის ბიჭები - ორნი, ნანას ახლობლები - ოთხნი, ასევე - ცოლ-ქმარი, ვიღაც კაცი და ვიღაც ქალი. კიდევ შემოგვემატნენ ახალგაზრდები, ერთი ცალთვალა გოგო, ბოშას რომ გავდა, და მეორე გოგო, მსუქანი, ფოსფორისფერი თმით. ცალთვალა გოგო მაშინათვე თვალში არ მომივიდა, რადგან მგონი, სანამ მნახავდა, იმაზე ადრე ვძულდი. ამიტომაც ჩემი სიძულვილი მის მიმართ მყისვე გაძლიერდა, როცა რამდენიმე თვეში, ნანა მირეკავს და მეუბნება, შენი დახმარება მჭირდებაო.

-         რა ხდება, ნანა?!

-         ის გოგო გახსოვს, ჩემს დაბადების დღეზე რომ იყო?!

-         რომელი გოგო?! შენთან რომ მუშაობს?!

-         არა, მარიამზე არ ვამბობ!

-         ა, მაგას მარიამი ქვია?!

-         ხო, აბა რა ქვია! მისმინე!

-         რა?!

-         მაგ მარიამზე გირეკავ, მაგრამ არ ვიცი რა... მართლა დამეხმარები?!

-         ჯერ ხომ უნდა გავიგო, რა გინდა, ადამიანო?!...

-         ხოდა, მისმინე! არავის არ უთხრა, რასაც ახლა გეტყვი, გაიგე?!

-         რა ხდება?!

-         არ ეტყვი არავის?!

-         რა თქმა უნდა, არ ვეტყვი! ვის უნდა ვუთხრა, მეტი საქმე არ მაქვს თუ რა?!

-         მისმინე! ცალთვალა გოგო გახსოვს ჩემს დაბადების დღეზე?

-         ცათლვალა?!

-         ხო, ცალი თვალი რომ შუშის აქვს, ის გოგო გახსოვს?!

-         კი.

-         ხოდა, მოკლედ, ის გოგო ბოზია რა...

-         რას ქვია „ბოზია“?!

-         ანუ, ბოზია! კაცებთან აქვს ურთიერთობა...

-         ფულზე?!

-         ხო.

-         მოიცა, პანელზე დგას?!

-         ბოზია ანუ, ხომ აგიხსენი, ვერ გაიგე?!

-         ცირკთან დგას?!

-         არა, რა ცირკთან!

-         აბა, სად?!

-         ბინაში აჰყავს კაცები. ის და მისი დაქალი მუშაობენ.

-         მაგას თავისი ბინა აქვს?!

-         არა, რა თავისი! ისანში ქირაობს!

-         მერე?!

-         ჩემს დაბადების დღეზე, შენ რომ წახვედი, ეგ დარჩა და კიდევ რამდენიმე. და მარიამიც ბოლომდე იყო.

-         მერე?!

-         ხოდა, მარიამი და ეგ გოგო, ჯესი ქვია, დაქალები არიან.

-         ჯესი?!

-         ჯესი ქვია!

-         ჩემს ძაღლს ქვია „ჯესი“!

-         ერქვას მერე, მაგასაც ქვია! არ შეიძლება, მაგასაც რომ ერქვას?!

-         მერე?!

-         ხოდა, მარიამმა არ იცის, რომ ჯესი ბოზია და ხო აზრზე ხარ რა...

-         ანუ?!

-         ის, რომ ერთხელაც გაიგებს, ხომ ხვდები?! და როგორ გაიგებს, რა ვითარებაში და რა მოუვა, ღმერთმა იცის...

-         რა უნდა მოუვიდეს?!

-         ხოდა, არ ვიცი, რა ვითარებაში მოხდება ეს ამბავი და არც ის ვიცი, როგორი განვითარება ექნება.

-         გასაგებია. მერე?

-         ხოდა, მინდა, რომ ვუთხრა ყველაფერი, რომ თავი დაანებოს მაგას. მაგრამ არ ვიცი, დაანებებს თუ არა. ვაფშე ხომ არ დაუახლოვდება, მაგის უფრო მეშინია, გესმის?! საჩუქრებით ანებივრებს და ფულსაც ჩუქნის ხოლმე. თვითონ მითხრა.

-         თვითონ გითხრა?!

-         კი!

-         დარწმუნებული ხარ, რომ მარიამი არაფერს ეჭვობს?!

-         არ ვიცი. შეიძლება რაღაცას ეჭვობს, მაგრამ ბოლომდე არ იცის.

-         შენ რა იცი?!

-         მისი საუბრიდან გამომდინარე, რა რა ვიცი!

-         აჰ, კარგი.

-         ხოდა, იცი, რატომ გირეკავ?!

-         რატომ მირეკავ?

-         ფსიქოლოგის რჩევა მჭირდება, ვინმე ნორმალური თუ იცი. იცი?

-         რა ვიცი მე...

-         დაფიქრდი აბა! იცი?!

-         ნუ, კი, ალბათ, ერთი-ორი...

-         ერთი-ორი?!

-         ხო, ერთი-ორი...

-         რას ქვია „ერთი-ორი“?! იცი თუ არა?!

-         ვიცი, ხომ გითხარი, ვიცი-თქო!

-         ხოდა, გამირკვევ?! რომ კითხო ფსიქოლოგს, როგორ ჯობია მოვიქცე: ვუთხრა თუ არ ვუთხრა; მე ვუთხრა თუ დედამისს ვუთხრა და იმან უთხრას. აზრზე ხარ, რას გეუბნები?!

-         კი, აზრზე ვარ.

-         მერე?! დამეხმარები?!

-         ვეცდები.

-         დღესვე შეგიძლია?!

-         ნუ, დავურეკავ, ვნახოთ...

-         ვინ არის?!

-         ვინ?

-         ფსიქოლოგი ვინ არის?

-         მეგობარია ჩემი.

-         ნორმალურია?!

-         აბა, გიჟი ხომ არ იქნება, რა მოგივიდა.

-         გიჟი არ მიგულისხმია ანუ, ჭკუა მოეკითხება-მეთქი?!

-         მგონი კი, რა ვიცი, ვნახოთ...

-         რას ქვია „ვნახოთ“?! დაურეკავ თუ არა, ზუსტი პასუხი მჭირდება!...

-         დავურეკავ, ნანა, რა მოგივიდა?!

-         ხო კაი. რომ დაურეკავ და პასუხს გეტყვის, მერე მითხარი.

-         ოკეი.

-         კაი. მადლობა!

-         კაი.

ვურეკავ ჩემს მეგობარ ფსიქოანალიტიკოსს და საქმის ვითარებას ვაცნობ. ის მპასუხობს:

-         ვალერი, გასაგებია, რაც მითხარი, ერთ რაღაცას გეტყვი რა. ადამიანს, საბოლოო ჯამში, ვერავინ დაიფარავს ხიფათისაგან. ადრე თუ გვიან, ის მაინც ჩავარდება ორმოში და ცხვირს წაიტეხავს. მთელი ცხოვრება ყოველ ნაბიჯზე ხომ ვერ გაყვება ვინმე, ყოველ წამს ხომ ვერ უკარნახებს, რა გააკეთოს, საით წავიდეს და ა.შ. უბრალოდ, ახლა, ამ გოგოს, რადგან არასრულწლოვანია და ჯერ თავის ცხოვრებას ვერ მართავს, აუცილებლად უნდა აუხსნან იმ საფრთხის მასშტაბი, რომლის წინაშეც დგას. აქ მარტო სექსს და ვიღაც უცხოსთან სექსს არ ეხება საქმე, შენც კარგად ხვდები. რეალურად, გამოცდილება, რომელიც მას დაეჯახება, ამოუყირავებს ცხოვრებას. არავინ არ იცის, ეს სასიკეთო იქნება მისთვის თუ საზიანო. იქნებ, თვითონ ურჩევნია, რომ ამოუყირავოს ცხოვრება, ჩვენ რა ვიცით. მაგრამ რადგან ახლა ინფორმაციულ ვაკუუმშია და ელემენტარულ დონეზეც არ იცის, სად არის, აუცილებელია ვინმემ აუხსნას და დაანახოს ის ადგილი, რეალურად, რომელშიც არის. გასაგებია?

-         დიახ, მაგრამ ჩემს დაქალს აინტერესებს, რომ ვეტყვი სიმართლეს, საპირისპირო რეაქცია არ ჰქონდესო. ან, რა ფორმით ვუთხრა სიმართლე: მე ვუთხრა, თუ დედამისს ვუთხრა და იმან უთხრასო.

-         არა არა არა არა, დედის ვარიანტი გამორიცხოს! თავიდან ამოიგდოს დედა! დედა არის, ამ შემთხვევაში, ის, ვინც ცეცხლზე ნავთს დაასხამს. გესმის, ვალერი?

-         დიახ, მესმის.

-         მოკლედ, დედა არ უნდა რა. თინეიჯერი გოგოსთვის დედის ჩარევა, მით უმეტეს ასეთ სენსიტიურ თემაში, როგორიცაა მისი პირადი ცხოვრება; მსგავს შემთხვევებში, როგორც წესი, მოზარდებს რევანშისტული ქცევა ახასიათებთ: ისინი სუბიექტურად აღიქვამენ დედის ყოველ ჩარევას და მის მიმართ სიძულვილი უასკეცდებათ, რაც ისედაც დამახასიათებელია ამ ასაკის გოგოებისთვის განსაკუთრებით. ბიჭი დედას მაინც უფრო „მისიანად“ აღიქვამს, დედაზე მეტად მამა სძულს, გოგოს შემთხვევაში პირიქითაა: გოგოსთვის დედაა მისი მეტოქე და მტერი, ამიტომ დედა არ გინდათ რა.

-         მაგრამ ამ გოგოს მამა არ ჰყავს. მარტო დედა ჰყავს.

-         გავიგე, მაგრამ მშობელს საერთოდ თავი დაანებეთ.

-         და არც დედას არ გააგებინოს, რა ხდება?!

-         არაფერი არ ხდება, ვალერი. ჩვეულებრივი შემთხვევაა, ნებისმიერის ცხოვრებისთვის სავსებით ნორმალური. ნებისმიერი ადამიანის მეგობარი შეიძლება აღმოჩნდეს „სხვანაირი“, შენც ხომ გესმის. ჩვენ რომ ვმეგობრდებით, ერთმანეთის ბიოგრაფიას ხომ არ ვამოწმებთ წინასწარ? და რომც ვამოწმებდეთ, რომელი ბოზი გეტყვის, მაპატიე ამ სიტყვისათვის, ბოზი ვარო?!

-         დიახ, არ გეტყვის.

-         ასე, რომ უბრალოდ აუხსნას იმ გოგოს, რა ხდება. ჩვეულებრივად, ზედმეტი ღელვის გარეშე, მივიდეს და ცივი გონებით მოუყვეს.

-         იმ გოგომ მაინც რომ ვერ გაიგოს?!

-         ის როგორ მიიღებს ახალ ინფორმაციას, ამაზე პასუხისმგებლობა დაუტოვეთ თავად მას, კარგი? თქვენ ნუ ღელავთ იმაზე, რაზეც არ გეკუთვნით, რომ იღელვოთ. იმისთვის, რომ შენს დაქალს დანაშაულის გრძნობა არ დარჩეს, გააკეთოს ის, რისი გაკეთებაც შეუძლია, დანარჩენი ისე მოხდება, როგორც უნდა მოხდეს, გასაგებია?

-         გასაგებია.

-         და მერე მითხარი, როგორ განვითარდება მოვლენები, მეც დამაინტერესა გულწრფელად.

მოვახსენე ნანას ფსიქოლოგის რჩევა, რაზეც მადლიერი დამრჩა. ჩემი აზრით, არ ელოდა, მყისიერ ძალისხმევას თუ გამოვიჩენდი. მაგრამ მერე რა მოხდა, ვეღარ გავიგე. ხშირად მავიწყდებოდა და როცა მახსენდებოდა, დარეკვა დამეზარებოდა. ამ დაბადების დღეზე ნანას არაფერი უთქვამს ჩემთვის იმ შემთხვევის შესახებ. შესაძლოა აღარც მას გაახსენდა. მაგრამ ახლა მე გამახსენდა გარეთ, პოლონელთან ახლოს, როცა სიგარეტს ვეწეოდი, და ნანას დაბრუნებას ველოდი, რომ მეკითხა. მაგრამ ნანას მოსვლამდე, ის უკრაინელი მოხუცი არტისტი დაგვიბრუნდა, ახლა უკვე ბევრად მეტი ხნით.

მოხუცმა ოჯახის წევრივით შემოალაჯა და ნანა სად არისო, იკითხა.

-         საჩუქარი მაქვს მისთვის. რატომ აქამდე არ მოვიდა?!

კარი ისევ გაიღო და პოლონელმა ბიჭმა შემოჰყო თავი. რაღაცას მელაპარაკებოდა, აშკარად მე, და თან პასუხს ელოდა. აბომ მითხრა, არ შეხედო, არაფერი უთხრა, თორემ შემოგვეჩვევა და ვეღარ მოვიშორებთო. ამ კუთხით, საბედისწერო შეცდომა გარეთ ყოფნისას დავუშვი, ბევრი ვუღიმე და ცერა თითიც ბევრჯერ ავუწიე. მან მე ორი ღერი სიგარეტი გამომართვა ამ ეტაპისთვის. კმაყოფილი დავრჩი, რომ ფული არ მთხოვა. ამჯერად, აბოს ინსტრუქცია ზედმიწევნით შევასრულე. პოლონელმა კარსმიღმა, შემოყოფილი თავით რამდენიმე ხანს ისაუბრა, იღიმა, ხელ-ფეხი აქნია და ბოლოს, თავი გარეთ გაიტანა; კარიც მიხურა.

უკრაინელი არტისტი ჩვენთან დარჩა, სკამი დავუდგით და მაგიდასთან დავსვით. მან მიირთვა ბურგერის ორი მეოთხედი ნაჭერი, დააგემოვნა ჩურჩხელის ჩამონაჭრები და როცა გაიგო, რომ ყავა არსებობდა ჩემს თერმოსში, გვთხოვა, გამასინჯეთო. აბომ ვისკის ჭიქა გამოიტანა. თერმოსიდან მოხუცს ცოტა ყავა ჩამოვუსხი.

-         ჩაიც ხომ არ გაქვთ?! - იკითხა მოხუცმა.

-         არა, ჩაი არ გვაქვს. - უთხრა აბომ.

-         მეზობლებს ელექტროჩაიდანს გამოვართმევ.

-         ჩაის ფერი არ გვაქვს მაინც... - აუხსნა აბომ.

-         არაუშავს. მე ადუღებული წყალი მიყვარს.

მოხუცმა თქვა „კიპიტოკ“, რამაც აფხაზეთის ბავშვობის წლები გამახსენა. გადმოსვლის შემდეგ, გარკვეული ხანი ამ სიტყვას იყენებდნენ დედაჩემი, დეიდაჩემი და ბიძაჩემი. გამახსენდა საბავშვო ბაღი, სადაც ახლა მარტო ბიძაჩემი ცხოვრობს, რადგან ბებია და ბაბუა დაიხოცნენ. გამახსენდა შარშანდელ ჩემს დაბადების დღეზე სატელეფონო ზარი, როგორ მესაუბნენ მთვრალი ბიძაჩემი და მისი ორი მთვრალი მეზობელი. გული უცებ ნაღველით ამევსო.  

-         კარგი. - უთხრა აბომ მოხუცს. მოხუცი ელექტროჩაიდნის მოსატანად გავიდა.

ცოტა ხანში, ჯადოქარი ხელცარიელი დაბრუნდა. არ ქონიათო. აბომ უთხრა, რომ ქეთას მასზე დოკუმენტური ფილმის გადაღება სურს, თუკი ის წინააღმდეგი არ იქნება.

-         ახლა?!

-         ახლა არა, მერე.

-         ჩემზე?!

-         დიახ, თქვენზე.

-         ოღონდ ახლა არა და მერე კი. - თქვა მოხუცმა.

ქეთა სიხარულით ცას ეწვია. მარიამის საყურე-გულიდან მისი უცნაურფრად შეღებილი თმა მინანქარივით ლივლივებდა.

როგორც იქნა, ნანა დაბრუნდა. მოხუცს ძალიან გაუხარდა. ახლა ნანა უნდა ვაცეკვოთო. დაბადების დღე უნდა მივულოცოთო. ნანას ცეკვის თავი არ ჰქონდა. კატეგორიული უარი განაცხადა. მოხუცი არ მოეშვა. ყველანი ავჟრიამულდით, გვინდოდა, ნანას „ეცეკვა“. საბოლოოდ, მოხუცი, მე და ნანა აღმოვჩდით „წრეში“. მოხუცს ტექსტი აშკარად ქართულ რეალობაზე ჰქონდა მორგებული. მან რუსულად დაიწყო სიმღერა, ჩვენ კი მოძრაობაში ავყევით:

-         დღეს ნანას დაბადების დღეა... გამოვაცხვეთ ხაჭაპური... აი აამ სიფართისა... აი ამ სიმაღლისა... აი ამ სიდაბლისა... ხაჭაპურო ხაჭაპურო ვინც გინდოდეს, აირჩიე!

ტაში შემოვცხეთ.

-         ვინ გინდა?! აირჩიე! - ბრძანა მოხუცმა.

-         ვინ?! - თქვა ნანამ.

-         ჩვენ რა ვიცით, შენ უნდა გვითხრა! - არ ეშვებოდა მოხუცი.

-         აქედან თუ ზოგადად?!

-         არა, აქედან!

-         აქედან... არავინ არ მინდა! - თქვა ნანამ და ყველანი ავხარხარდით.

-         წვიმამ დაგასველოს შენ! - უთხრა მოხუცმა რუსული ფრთიანი ფრაზა და ჩემთან მოვიდა.

-         ახლა მე შენ საჩუქარს მოგცემ და მას გადაეცი. - მითხრა და ჯიბიდან ერთი კარალიოკი ამოაძვრინა.

ნანა უკვე მაგიდის ბოლოში იჯდა, ქეთას გვერდით. მასთან მივედი, დავუჩოქე და საზეიმოდ კარალიოკი მივეცი. ყველანი ჩავბჟირდით. მოხუცმა ისევ მიხმო და მეორე ჯიბიდან მეორე კარალიოკი ამოაძვრინა.

-         იუბილარს გადაეცით! - მითხრა.

მე ისევ მივედი ნანასთან და ნაკლები პომპეზურობით გადავეცი მეორე კარალიოკი.

-         მგონი, ეს მოსიარულე ხილ-ბოსტანია! - იყვირა ნანამ და ისევ, ყველანი გადავბჟირდით.

ჯადოქარს უხაროდა, რომ გვამხიარულებდა. ამჯერად ჯიბიდან კივის მწიფე ნაყოფი ამოიღო. დანა მოითხოვა. დანა არ გვაქვსო, თქვა აბომ. მე მქონდა ჩანთაში „ვიქტორინოქსის“ პატარა დანა, მოვიტანე. მოხუცმა კივი გათალა. იმდენ ნაჭრად დაჭრა, რამდენიც ვიყავით. ყველას თითო ნაჭერი გვაჭამა, ზიარებასავით. ახლა შოკოლადი დააყოლეთ, ყელს ჩაგიკოკლოზინებთო. შოკოლადი აღარ იყო ყველას სამყოფი. არ გვინდაო, ვუთხარით. არა, არა, ჭამეთო. მე მქონდა ჩანთაში დარჩენილი ნახევარი ფილა „ოზერას“ ნუშის გულებიანი შოკოლადი, ის დავამატე. ამჯერად ყველამ ჩავიდეთ პირში პატარა ნატეხი. ჯადოქარი კმაყოფილი დარჩა.

ბათუმში ტრადიციულად წვიმდა. ეზო იმდენად დატბორილიყო, რომ ბოტების გარეშე ვერ გაივლიდი. ჩემი უხარისხო, ხელოვნური ტყავის ბათინკები წყლისაგან იჟღინთებოდა. ბიჭმა ჩემს სახლს კარგა ხანს ვერ მოაგნო. მისი ტელეფონის ნომერი არ მქონდა, არც მინდოდა, რომ მქონოდა, რომ მასაც არ გაეგო ჩემი, ჩათში ვწერდი. ზევიდან ვიხედებოდი. ვხედავდი, ვიღაც დააბოტებს ქვევით, მეორე კორპუსთან და ჩემს მითითებებს სრულიად საპირისპიროდ ასრულებს. გული მქონდა აჩქროლებული იმის გამო, რომ ბიჭი ჩემზე 14 წლით უმცროსი იყო. ზევიდან გამხდარი ტიპი არ ჩანდა, მსხვილძვლიანი უნდა ყოფილიყო, როგორც გავარჩიე ნახევრადსიბნელეში. საბოლოოდ, ბიჭი სწორი მიმართულებით წამოვიდა და სწორ სადარბაზოში შემოვიდა. ჩიპი არ ჰქონდა, ლიფტი მე უნდა გამომეძახა ზევიდან. ის არასწორ ლიფტში შევიდა, შემდეგ ფეხით ამოუყვა კიბეს. საბოლოოდ, მე მას მეშვიდე სართულზე შევხვდი და ორივენი ფეხით ამოვედით. მე მეცვა „ელსი ვაიკიკიში“ ნაყიდი თხელი საწვიმარი (44 ლარი ღირდა, თუმცა 27-ად ვიყიდე), კაპიუშონიანი, რაც, ჩემი აზრით, საკმაოდ ახალგაზრდულად მაჩენდა (ამიტომაც ჩავიცვი). ქვევით სპორტული შარვალი მეცვა, ღომისფერი, აქა-იქ გამოჭმული - დიზაინერული ჩანაფიქრის შესაბამისად. მას ეცვა შავი ჟილეტი, აჭრილი რძისფერი ჰუდი რაღაც წარწერით, ჯინსის მუქი შარვალი, ფეხზე - ფრთიანი, მაღალი ბოტასები; იყო ჩაფსკვნილი და ხუჭუჭა, სახე კი ბავშვის სახეს მიუგავდა.

ყოველ წამს შეიძლებოდა არ მოვწონებოდი და გაბრუნებულიყო: ის ხომ ჩემზე ბევრად ახალგაზრდა იყო?! მაგრამ არ გაბრუნდა. პირველი შეხედვა, ვიცოდი, ყველაფერს გადაწყვეტდა. როცა შემომხედა, ვერც შეშფოთება შევატყვე და ვერც იმედგაცრუება. ოდნავი ცნობისმოყვარეობა ემჩნეოდა და სურვილი, ამ ცნობისმოყვარეობის უკან. ამან გამახარა. ჩვენ ამოვედით მე-13 სართულზე. სასწრაფოდ გავაღე ჩემი რკინის კარი და ბინაში შევუძეხი. თეთრი ბოტასების გახდა დაიწყო, მე არ დავანებე, გეცვას-მეთქი. არაო, ასე მირჩევნიაო. მე ვეუბნებოდი, რომ ფეხზე შესცივდებოდა, ის კი საპირისპიროს ამტკიცებდა. მაინც გაიხადა, რამაც ჩემზე დადებითი შთაბეჭდილება მოახდინა და უფრო აღმაგზნო. ეს ტიპი „ოჯახში გაზრდილი“ ჩანდა.

ჩვენ გავიარეთ დერეფანი და სასტუმრო ოთახში გავედით. ის წინ მიდიოდა, თავისი ძლიერი ფეხებით. წინდებიანი ტერფებით იატაკზე მხნედ დააბიჯებდა. ყავა შევთავაზე, უხერხულობის გაფანტვის იოლი გზა. არ მინდაო. მაშინ მე მოვიმზადებ-მეთქი: მინდოდა მღელვარება ჩამეცხრო, რამდენადაც ყავის მომზადების დრო ამის საშუალებას მომცემდა. ვღელავდი, რადგან საუკეთესო საჩუქარი მერგო, საკმაო ლოდინისა და „თევზაობის“ შემდეგ. მას მე ღვთის საჩუქრად მივიჩნევდი, მიუხედავად იმისა, რომ ამგვარი ურთიერთობა ცოდვაა, ვთვლიდი: ღმერთს შეუძლია დაგასაჩუქროს ცოდვის გზითაც. შესაძლოა, ცოდვის გამო პასუხი მოგეთხოვოს, მაგრამ ეს ოდნავაც ვერ ხელყოფს საჩუქრის მადლს. ვგრძნობდი უფლის გამოწვდილ ხელს და მოწყალებას, და გული მისდამი მადლიერებით მევსებოდა. უფლის სიახლოვე ის არის, რასაც ყოველთვის ვგრძნობ. გარკვეული მიჯაჭვულობა მაქვს მასზე, როგორც ბავშვს - მამაზე. მართალია, ეს მიჯაჭვულობა საკმაოდ დისტანციურია, მაგრამ ხელშესახებ ნიშნებს ყოველდღიურად ვგრძნობ. და ეს ბიჭიც ასეთი ხელშესახები ნიშანი იყო. უფლის ხელი, რომელიც დაუსრულებლად უნდა მეკოცნა.

სანამ ყავას ვიდუღებდი, თითქმის არაფერზე ვფიქრობდი. ჩემი მიზანი იყო, დამემალა მღელვარება, რომელსაც განვიცდიდი: ჯერ კიდევ მეშინოდა, რომ ბიჭს შესაძლოა არ მოვწონებოდი და წასულიყო.

შოკოლადი სამზარეულოშიც მქონდა, მაგიდაზე, და სასტუმრო ოთახშიც; „როშენის“ ორცხობილიანი შოკოლადი. როგორც ვეძახით - „პეჩენიაზე“ მოსხმული შოკოლადი, რომელიც ღეჭვისას სასიამოვნოდ ხრაშუნობს. მაგრამ მას არც შოკოლადი უჭამია, სექსამდე.

სახლში მართლაც ცხელოდა. კარმა დილიდან ჩართული მქონდა და შესაძლოა წინა ღამიდანაც. მან ჰუდის გახდა მოინდომა, რაშიც მივეხმარე. შემდეგ მე მას ჩავეხუტე და ვაკოცე: ყელზე, ყვრიმალებზე, ისევ ყელზე, და მერე მისი თმის სუნი ჩავიყნოსე. ეს სასიამოვნო იყო. წინა ტანით ვეხებოდი მის წინა ტანს, ხელებით ვეფერებოდი მის თავს და ზურგს, ისიც ხელებით მეფერებოდა, რა დროსაც ერთმანეთს ტუჩებში ვნებიანად ვკოცნიდით.

საძინებლის კარი ღია მქონდა, კარმის სითბო იქაც რომ შესულიყო. ის იმდენად არ თბებოდა, როგორც სასტუმრო ოთახი, მაგრამ არც ცივი არ იყო. რომ იტყვიან სასიამონო სიგრილე იგრძნობოდა, რაც მით უფრო მსიამოვნებდა. ჩვენ კოცნა-კოცნით და ხვევნა-ხვევნით საძინებელში შევედით. ის საწოლისკენ შებრუნდა და ზურგით გადაწვა, გადავყევი.

ერთ ჩემს მეგობარს ჩემთვის ნათქვამი ჰქონდა, რომ სინამდვილეში ყლეც ბერდება და მე ამის ნიშნებს უკვე ვამჩნევდი ჩემს ყლეზე; არა მაინცდამაინც ის, რომ უკვე ბებერია, მაგრამ არც ისეთი ახალგაზრდა არაა, როგორც იტყვიან - 17 წლის ყმაწვილის ყლესავით. რაზე ვატყობდი მე ამას? როგორც ატყობ, რომ სტაფილო ძალიან ახალია, ქორფა, და - არც ისე ახალია, თუმცა არც ძველია. დაახლოებით ასეთ მდგომარეობას უახლოვდებოდა ჩემი ყლე: როცა არც ძველია, მაგრამ არც მაინცდამაინც ახალი არაა. ადრე უფრო მაგრად მიდგებოდა, ან შესაძლოა ილუზია იყო; ყოველ შემთხვევაში, უფრო ხშირად რომ მიდგებოდა, ფაქტია. შესაბამისად, უფრო მეტს ვანძრევდი. პატარა რაღაცის გაფიქრება, უმცირესი იმპულსი და თხემიდან ტერფამდე აღგზნებული ვიყავი. ახლა უკვე აღარ იყო ასე. 

მახსოვს, ერთხელ, როგორ წაიშინა თავში ხელი ჩემმა ფსევდო-ძმაკაცმა ჩემი ყლის დანახვაზე. დედა, რამხელა ქონიაო! მაშინ მეც სხვანაირი თვალით შევხედე ჩემს ყლეს, უცხოს თვალით, და სიმართლე ითქვას, საშინლად აბრიგინებული რამ იყო. მე ამან გამამხნევა, შინაგანი სიამაყე შემმატა, მაგრამ ყველა გრძნობს, რომ ასეთი სიამაყე დროებითია და ყველა გონიერს ეუფლება სიამაყესთან ერთად ცოტა შიშიც; შიში, რომ ის შესაძლოა ნებისმიერ წამს საპნის ბუშტივით გასკდეს.

სწორედ ასე გასკდა ის, როცა ერთხელ, ჩემი მანქანით ლისზე ერთი ქუთაისელი ბიჭი ავიყვანე, ისიც საშინლად ახალგაზრდა და სხვათა შორის, ზუსტად ამ ჩემი ბათუმელი ბიჭის ასაკისა - 19 წლის. მაშინ მე ალბათ 30-ის მაინც ვიყავი. ცხადია, ბიჭს დავუმალე, თავი წარვუდგინე 25 ან 26 წლისად და გავუგზავნე მრავალი წლის წინანდელი ფოტოები, რომლებზეც 20-21 წლისა ვარ. მე ის დელისის მეტროსთან ჩავისვი, ვაჟა-ფშაველაზე, სწორედ იქ, სადაც რუსთავი 2-ის ყოფილი 18-სართულიანი შენობა დგას. მან გზა გადმოჭრა და სანამ მანქანაში ჩაჯდებოდა, მიუხედავად იმისა, რომ ეს საკმაოდ სწრაფად ჩაიდინა, მაინც დამაჯახა გონგივით იმედგაცრუებული მზერა და შემდეგ სიბრაზე, ასე უცებ რომ დაეუფლა.

პირველი, რაც მან თქვა, სწორედ ეს იყო: „რამდენი წლის ხარ?!“ ეს არ იყო შეკითხვა, ეს იყო საყვედური და უფრო მეტად, სილის გაწვნა. ბიჭს სურდა საკუთარი აღიარებით მომეკლა თავი. მაგრამ მე ვცადე ხისთავიანი ვყოფილიყავი, იხტიბარს არ ვიტეხდი, გულში კი მჭრიდა მისი მზერა და უკმაყოფილება. ის ულამაზესი იყო. და უსაყვარლესიც. იმდენად, რომ მისი ყოფნა სრულად მავსებდა და შეხების სურვილი არ დამუფლებია; უფრო სწორად, იმდენად მშვენიერს, როგორც ტაბუს, არც ვიცოდი, როგორ შევხებოდი, ოდნავაც ვერ ვგრძნობდი ამ აქტის მიზანშეწონილობას.

მან კი, მას შემდეგ, რაც სიტყვით გამლახა, თქვა „კარგი კარგიო“ და ხელი ჩემს ფეხებშუა მოიტანა. მე ამ დროს საჭეს ვმართავდი, მისი ეს ჟესტი ძალზე მოულოდნელი და უცნაური იყო. რას აკეთებ-მეთქი, ვკითხე, უბრალოდ მისი შეპასუხება რომ მომესმინა. მან - არაფერი, უბრალოდ მაინტერესებდაო... რა-მეთქი?! მან - არაფერი, უბრალოდ მაინტერესებდა შენი ის ადგილიო... ვახ-მეთქი, ვთქვი მე. რა არისო?! არაფერი, კარგია-მეთქი! - არ ვიცოდი, რა მეთქვა.

ის იყო თეთრი, როგორც მარმარილო და ამავე დროს, როგორც გამოუწვავი ფაიფური: ელასტიური, დამყოლი. მას ასდიოდა თავისი, განუმეორებელი სუნი, რომლის აღწერაც მე არ ძალმიძს. ეს სურნელი, ისევ და ისევ, მაგონებდა მარმარილოს მრუმე დარბაზის სურნელს, როცა იქ სუნამომოპკურებული შიშველი ქალი გაივლის. ის ჩემი შვილივით იყო, ჩემი იდეალურად ლამაზი შვილივით, ლამაზი და უსაყვარლესი შვილივით, და მე მასთან შეხება არ მსურდა. უფრო ზუსტად, ცხადია, სურვილი მისი ბაგისკენ მეწეოდა (და მისი ყლისკენ), მაგრამ ბარიერი ამ გზაზე იყო გაცილებით მძლავრი და გადაულახავი, მე ამას ვგრძნობდი. და როცა ღამის თბილისის ულამაზესი ხედის წინ გავჩერდით და მანქანაში სიგარეტს მოვუკიდე, მან მოწევა არ მაცალა და ტუჩებში საკოცნელად მომეჯახა. ის იყო ძალიან აღგზნებული, როგორც ძალიან ახალგაზრდებს სჩვევიათ.

მისი ტუჩები იყო ძალიან ტკბილი, გემრიელი იყო მისი ენა და ნერწყვი. მას ყველაფერი ჰქონდა გემრიელი: ყელი, მკერდი, მუცელი, ყლე... ის მე მიყვარდა, მიუხედავად იმისა, რომ 20 წუთის წინ გავიცანი. არიან ადამიანები, რომლებიც ერთ წუთში ან უფრო მალეც გიყვარდება, რადგან მათში სანუკვარი და მიუწვდომელი იდეალი, უფრო სწორად ამ იდეალის ერთ-ერთი ან რამდენიმე კუთხე (მისი უსასრულოდ მრავალი კუთხიდან) გაიელვებს. ასეთ ადამიანებთან გრძელვადიანი ურთიერთობა პრაქტიკულად შეუძლებელია. რაც უფრო მალე დაასრულებ მათთან საქმეს, მით უკეთესია: შენში ულამაზეს ხატად დარჩება. ხანგრძლივი კომუნიკაციის შემთხვევაში, შესაძლოა ეს ხატი გაფუჭდეს, იდეალი კი დაიმსხვრეს. უმეტეს შემთხვევაში სწორედ ასე ხდება. ეს ბიჭი ნამდვილი ირემივით იყო, ნახატიდან და ტყიდან გამოსული, და ქალაქში შემოსახლებული.

თუმცა, არ ამიდგა. ასე მოხდა ჩემს ცხოვრებაში პირველად და მე არ ვიცოდი, რატომ. შესაძლოა იმიტომ, რომ მას ჩემს შვილად ვგრძნობდი, მაგრამ შესაძლოა იმიტომაც, რომ მან მე ასაკის გამო ლისზე ასვლამდე დამაკომპლექსა, დამძაბა. მე მას ვკოცნიდი, ვეფერებოდი, ვეხახუნებოდი, მაგრამ არა, ყლე არ მიდგებოდა. მაშინ ხელით დავიწყე მისი აყენება. ამას ნერვიულად და გამალებით ვაკეთებდი. ყლე იღვიძებდა, მაგრამ არა ისე გაშმაგებით. მე მას გავხადე. ყლე მოვწუწნე (ამისგან თავს ვიკავებდი ხოლმე, თუკი ბიჭი აპოლონივით ლამაზი არ იყო). მესიამოვნა მისი ყლის გემო. ბიჭმა ტრაკში მოტყვნა არ ისურვა. არ დამიძალებია. მან საკმაოდ მალე გაათავა. მივხვდი, რომ არ ვიზიდავდი, მხოლოდ ვნების ძალით მეკოცნავებოდა, ვიდრე გაათავებდა. გაათავა თუ არა, მისთვის მეც გავთავდი.

შენ არ გაათავებო?! - მკითხა ბიჭმა. არა-მეთქი, ვუთხარი მე. რატომო?! - გაუკვირდა. არა აქვს მნიშვნელობა-მეთქი, მივუგე. გაოგნდა. ავუხსენი, რომ ახლა ვერ გავათავებ, რადგან მე ის იმაზე მეტად შემიყვარდა, ვიდრე ადამიანი, რომელიც უბრალოდ სექსისთვის გიზიდავს. სრულიად განსაკუთრებული დამოკიდებულება გამიჩნდა მის მიმართ, კომპლექსური, რომელსაც ახლა ვერ ავხსნი. ფაქტი კი ისაა, რომ მასზე ძლივს ამიდგა და ახლა ვერ გავათავებ. თუ ასეა, კარგიო, თქვა მან, და წინა სავარძელზე გადაჯდა.

მთელი გზა ტანჯვაში გავატარე. ისიც გავაცნობიერე, რომ მისი მანქანაში ჩაჯდომის წუთიდან ვიტანჯებოდი; რადგან ის ულამაზესი იყო, ამ სიტყვის სრულიად უცნაური გაგებით; და უსაყვარლესი, ამ სიტყვის სრულიად უცნაური გაგებით. მინდოდა უსასრულოდ ჩამეხუტებინა ის, მეყნოსა, მეკოცნა. მაგრამ ვგრძნობდი, ის სამუდამოდ მორჩა ჩემთან სექსუალურ ურთიერთობას. ამ გადაწყვეტილების გადახედვას არ გეგმავდა. ჩემმა თავმა იმედი გამიცრუა. ყველაზე სასიამოვნო ტიპს ვერ ვასიამოვნე. ცხადია, მან ისიამოვნა, მაგრამ მხოლოდ ინსტინქტის ძალით. შესაძლოა, 80 წლის კაცზე უკეთესი ვიყავი, მაგრამ 20 წლის ფეხბურთელ ბიჭს ვერც შევედრებოდი. მას კი ასეთი ბიჭი სჭირდებოდა: 20 წლის, ფეხბურთელი; ძლიერი ფეხებით, ძლიერი ყლით, სანიმუშო პრესით, ერთდროულად რბილი და მაგარი მხრებით, ზურგითა და პირით... მას ამ ბიჭის ნერწყვი, ყლე და სპერმა სჭირდებოდა. მე მისთვის ცელოფნის პარკივით ვიყავი, რომელშიც ჩაასპერმა, ახლა კი ცდილობს, დელიკატურად მოიშოროს.

შემდეგ, ტვინს ვუტყნავდი ამ ბიჭს ხელახლა შეხვედრაზე. ვეფიცებოდი, რომ მიყვარს და მის გარეშე არ შემიძლია. ის კი არ მბლოკავდა. და ეს მით უფრო მაგიჟებდა. ჭკუიდან გადავყვარ ადამიანებს, რომლებსაც უმცირესი ძალადობაც არ შეუძლიათ. ის ასეთი იყო. ადამიანი არის ეს: ვინც არ ძალადობს. ის ასეთი იყო. კარგა ხანს გრძელდებოდა ჩემი მხრიდან სრულიად დამამცირებელი თვითგვემა, მასთან დისტანციური კონტაქტით გამოხატული, მაგრამ მეორე შეხვედრა არ შედგა, მე კი აღარც მახსოვს, როგორ დავივიწყე.

და ახლა, ეს ტიპი, იმავე ასაკის, ბათუმში, ჩემქვეშ წევს და მე მისი ყლისაკენ მივიწევ, რადგან წყალივით მწყურია მივწვდე მას, მოვკიდო ხელი, კარგად ჩავხადო, შევხედო და პირში ჩავიდო... ჯერ შარვალი გავხადე, შემდეგ ტრუსი გავაძრე ნელა და დემონსტრაციულად, იქიდან ყლის ამოხტომას რომ დავკვირვებოდი. მას ჰქონდა დიდი, გრძელი და ლამაზი ყლე, რამაც გამახარა. ეს ნიშნავდა, რომ შემეძლო, ის საბოლოოდ სიმპატიურ ბიჭად მიმეჩნია; ბიჭი, ვისაც უშნო ყლე აქვს, თუნდაც ორფეოსი იყოს, ჩემთვის ბოლომდე ლამაზი ვერ იქნება. არც მიფიქრია იმაზე, როგორი სუნი ან გემო ექნებოდა მის ყლეს, არ მიფიქრია, კარგად დაბანილი ექნებოდა თუ არა, მე ის პირდაპირ პირში ჩავიდე და ვეცადე, მისთვის მინეტით მესიამოვნებინა. რადგან მე მსიამოვნებდა მისი ყლის თამაში ჩემს პირში და მისი მუცლის აყოლებაზე ვჭვრეტდი, რამხელა ტკბობას განიცდიდა თვითონაც. ჩემსავით, ცხადი იყო, არც მას ჰქონოდა სექსი დიდი ხნის განმავლობაში, ორივენი დაგეშილები ვიყავით. და ერთმანეთს ვიზიდავდით და ეს კარგი იყო.

მთელი ღამის განმავლობაში, ერთხელაც არ მიგრძნია მისგან წამოსული რაიმე უპირატესობა ჩემს მიმართ. ეს იყო რეალურად თავმდაბალი ბიჭი, ვინაიდან თავმდაბლობა ჭეშმარიტად სექსის დროს შეიცნობა. ქედმაღლები აუცილებლად გიქედმაღლებენ. შესაძლოა, ეს არც ისე ბრუტალურად ჩაიდინონ, მაგრამ მგრძნობიარე ადამიანი მაშინვე შეატყობს. ეს ბიჭი ჩემთვის საუკეთესო ტანის პარტნიორი ნამდვილად არ ყოფილა, მყავდნენ მასზე უკეთესები და ბევრად უკეთესებიც, პრაქტიკულად მოდელი ბიჭები. მაგრამ მისი ტანი ჩემს ტანს ბევრად ჯობდა და მისი ბედნიერება გაცილებით გემრიელი იყო ჩემსაზე. ის იყო სიხარულით სავსე და სიმშვიდით, და მე სწორედ ეს მსიამოვნებდა. რადგან სიხარული და სიმშვიდე ერთად, მაკლდა ყველაზე მეტად.

მისი ყლის პირში ჩადებიდან დაახლოებით ერთ წუთში ის წამოიწია ჩემი ყლისკენ, რომელიც ისევე მტკიცედ იდგა, როგორც ყრმობისას; ტანსაცმელი თვითონ გავიხადე, მან კი დაწოლაც არ მაცალა, ჩემი ყლე პირში მანამდე ჩაიდო. მე მას პირში უხეშად ვტყნავდი, რადგან მას ეს სიამოვნებდა. გათავებას ჯერ არ ვგეგმავდი, თუმცა რომც გამეთავებინა, ამით მაინც არ დასრულდებოდა ჩვენი ოდისეა. აუცილებლად წავიდოდით მეორე წრეზე და შესაძლოა მესამეზეც. მე შევთავაზე 69 პოზა მიგვეღო. მე ქვეშ დავწექი, მისი პირი ჩემს ყლესთან მივიდა, მისი ყლე კი ზევიდან დაეკიდა ჩემს პირთან. ორივემ ერთმანეთის ყლეები ჩავიდეთ და ასე ვწოვეთ. ჩვენ ნამდვილად ვგრძნობდით ერთმანეთს და ეს ერთგანცდა საოცარ ნდობას და ჰარმონიას ქმნიდა ჩვენ შორის. მე მას იქამდე ვჟიმავდი, იქამდე ვკოცნიდი და საოცარი ვნებით ვიპყრობდი, ვიდრე საბოლოოდ არ გავათავე. მან ჩემს გათავებამდე გაათავა. ნახევარი ჭიქა მაინც იქნებოდა მისი სპერმა, ჩემს ზეწარზე დაღვრილი. ლამის დავლიე ის, იმდენად სოლიდარული ვიყავი მის მიმართ, მაგრამ რადგან სპერმა იყო, მე კი ვირუსების მეშინოდა, თავი შევიკავე. ჩვენ მეორე წრეზე წავედით. მერე კი საკმარისიაო, თქვა, და სასტუმრო ოთახში გამოვედით.

მას სიგარეტის მოწევა მოუნდა ისევე, როგორც მე. ორივენი გავედით ჩემს სამკუთხა, პატარა აივანზე. გარემო ნესტსა და ორთქლში იყო გახვეული. მას ისევ წინდები ეცვა, სექსის დროსაც არ გაუხდია, და არც მე დამიძალებია, რადგან ვვარაუდობდი, რომ ძალზე ლამაზი ტერფები არ ექნებოდა, არც ფეხის თითები; ჩემი ტერფები და ფეხის თითები კი ისეთივე დახვეწილია, როგორც ჩემი ხელის მტევნები და ხელის თითები; ცხადია, მათ შორის განსხვავება არსებობს, ხელის მტევნები და თითები მუდამ უფრო მშვენიერია ტერფებსა და ფეხის თითებზე, მაგრამ ეს ხელს არ უშლის იმას, რომ მშვენიერი ტერფები და ფეხის თითები გქონდეს. მას არც ფეხსაცმლები ჩაუცვია, თუმცა მე ისევ დავაძალე, ამჯერად უფრო თბილად, უფრო დაჟინებით და სიყვარულით. ვისთან ტყნაურშიც გამორჩეული თანაგანცდა გეუფლება, ის გიყვარდება კიდეც, და სექსის შემდეგაც გიყვარს გარკვეული დროის განმავლობაში. სწორედ ასე მიყვარდა მე ის. მიყვარდა იმიტომაც, რომ ბავშვი იყო. მიუხედავად 19 წლისა, ის იქცეოდა და ფიქრობდა, როგორც 16 წლის ბიჭუნა, და ეს საყვარლობა იყო. თუ არ ჩავთვლით მის ავხორცულ გამოცდილებას, ის სრულიად გაურყვნელი იყო, პრაქტიკულად უბიწო, და ეს მხიბლავდა და მანგრევდა. მან არ იცოდა, რა იყო მზაკვრობა, გაიძვერობა, ქურდობა, დანაშაული; ის იყო სული, და მის სხეულსაც მე მისი სულის განსხეულებად აღვიქვამდი, როგორც მაგალითად, მსხლის ხეში არ ვასხვავებთ ცალკე ხეს და ცალკე მსხლის სუბსტანციას. ის სწორედ ასეთი ხე იყო ჩემთან, რომელსაც შემეძლო მოვხვეოდი და მიმეღო, რამდენადაც ჩვენი სხეულების ღიაობა იძლეოდა ამის საშუალებას; დასანანია, რომ სხვა სხეულთან სრული შეერთება არ შეგვიძლია, თუნდაც დროებით, და მაქსიმუმი, რასაც ვახერხებთ, მხოლოდ სექსის ბრუტალური და ორაზროვანი აქტის გავლით ხდება. სექსის შემდეგ ჩვენ ყოველთვის ვგრძნობთ მისგან დატოვებულ ტრავმას და ფრივოლურობას.

წვიმდა, ის იჯდა აივანზე და ეწეოდა, მე თავი მქონდა გაყოფილი აივანზე გამოღებული კარიდან და მეც ვეწეოდი. წვიმის ფარდის მიღმა, მოპირდაპირე კორპუსის, ჩემი კორპუსის ტყუპისცალის, სხვადასხვა სართულებიდან შუქი მოჩანდა, ფანჯრებში ვიღაცები გადი-გამოდიოდნენ, აივანზე თითქმის არავინ იყო. იმიტომ ვამბობ „თითქმის“, რომ ვერ ვათვალიერებდი მთელს კორპუსს, რადგან მრცხვენოდა და მეშინოდა, ვინმეს არ ამოეცნო ჩვენში სექსუალური პარტნიორები (ამის ამოცნობა სირთულეს არ წარმოადგენდა!), ორი უგარყვნილესი ტიპი თავხედურად რომ ეწევა სიგარეტს სექსის შემდეგ, შემდეგ კი, დიდი ალბათობით, კვლავ სექსით დაკავდებიან. ის მეპატიჟებოდა - გამოდი, გამოდი, - მაგრამ მე არ მინდოდა დასველება და თანაც ვერ ვბედავდი. არავინ იცის, რა შედეგი მოჰყვებოდა ჩემთვის ჩვენი საიდუმლოს გაცხადებას. 16-სართულიანი კორპუსი, გავსებული დევნილებით ან დამეწყრილი სვანეთიდან ჩამოსახლებული სვანებით, მოძალადეებით გაძეძგილ კოლონიას ჰგავდა. ამის შესახებ, ცხადია, მისთვის არაფერი მითქვამს. და რადგან სექსთან ერთად, ან სექსზე მეტად, ლაპარაკი მწყუროდა, ნამდვილი წყლიანი ლაპარაკი ვინმესთან, რადგან ათ დღეზე მეტი იყო, არავისთან მესაუბრა გულითადად, ბათუმში მარტო ვცხოვრობდი, ვეცადე მასთან განმეხორციელებინა ჩემი სურვილი. ის ამყვა. აღმოვაჩინე, რომ მისი სახელიც კი არ ვიცი.

-         რა გქვია?! - ვკითხე მე.

-         ანრი. - მითხრა.

-         აქ სად ცხოვრობ?

-         ანგისაზე. - თქვა და სიგარეტს მსუქანი ტუჩებით მოქაჩა.

მისი პირიდან ბოლი სამწვადე მაყალივით ბოლავდა. ეს მე აღმაგზნებდა, როგორც ჯანმრთელი ფილტვების ნიშანი და თანაც, მინიშნება მის გამბედაობაზე (სითავხედეზე) სიკვდილის რისკის მიმართ. მე არასდროს მომიწევია ასე ძლიერად, უბრალოდ არ შემეძლო. ჩემი ყველაზე ძლიერად მოქაჩვა მისი ჩვეულებრივი მოქაჩვის ტოლფასი იქნებოდა.

-         იცი, მეც როგორ მიყვარს საუბარი?! - მითხრა მან. - როგორ მიხარია, რომ შენც ჩემნაირი ყოფილხარ!...

ის შიგნით შემოვიდა. იატაკს დავხედე, სველი წინდებით კვალს ხომ არ ტოვებდა, მაგრამ არა, მშრალი იყო. „ჯადოქარია?!“ - უნებლიეთ გულში გავივლე და კმაყოფილი, მის გვერდით დივანზე მოვკალათდი.

-         იცი, რა მაინტერესებს?!... - თქვა მან.

-         რა, აბა?!

-         ყველას ვეკითხები ამ შეკითხვას, მაგრამ ჯერ პასუხი ვერავინ გამცა.

-         ყველას ვის... ვისთანაც სექსი გქონია?!

-         თუნდაც!...

-         კაი და რა შეკითხვაა ამისთანა?!

-         არაფერი ისეთი შეკითხვა არაა. შეიძლება ძალიან ბანალურიც მოგეჩვენოს, მაგრამ მე, ყველაზე მეტად, მარტო ეს შეკითხვა მაინტერესებს და ამიტომაც ყველას ვეკითხები, იქნებ ვინმეს პასუხი ჰქონდეს...

ვერც წარმოვიდგინე, რა შეიძლებოდა ეკითხა. ბიჭი, ვისთანაც ეს-ესაა ძლიერი სექსი მქონდა, ვისაც სექსის შემდეგ რაღაც ძალიან აინტერესებს... „ცოლ-შვილი გყავს?“ ამ შეკითხვაზე ხომ ყველა უპასუხებდა! „ცოლის მოყვანას აპირებ?“ მოარული შეკითხვა გეიებს შორის... ამაზე პასუხი შეიძლება ვიღაცისთვის მარტივი არ იყოს, მაგრამ პასუხის გაცემა ყველა შემთხვევაში შეიძლება. სხვა რა აწუხებდა „ჩემს ბიჭს“?! პასუხს ვერაფრით მივაკვლიე.

-         დაგისვა?!

-         დამისვი.

-         დარწმუნებული ხარ?!

-         ღმერთო ჩემო, ასეთი რა უნდა იყოს?!

-         არაფერი-თქო ხო გითხარი.

-         ხოდა დამისვი მაშინ.

-         კარგი. შენი აზრით, ცხოვრების აზრი რა არის?

-         რა?!

-         შენი აზრით, ცხოვრების აზრი რა არის? რატომ ვცხოვრობთ? ამაზე გიფიქრია?

პირწმინდად გამოვყლევდი. გამოვყლევდი მისი რომანტიკულობის გამო. მისი პოეტურობის გამო. ცხადია, შეკითხვაზე პასუხი არ მქონდა.

-         აი, ხედავ?! არავის პასუხი არა აქვს! აბა, რატომ ვცხოვრობთ, თუკი არ ვიცით, რისთვის ვცხოვრობთ?!...

-         იცი რა... - ვუთხარი მე და გონებაში ამოვწიე მთელი ჩემი ფილოსოფიური არსენალი: ადამიანი ცხოვრობს იქამდე, ვიდრე სიცოცხლე მისთვის აჭარბებს სასურველობით არყოფნას; როგორც კი გაუთანაბრდება, ეს შეიძლება უცებ მოხდეს, ის მაშინვე აზრად გაივლებს თვითვმკვლელობას; თუ გაგრძელდა ეს მდგომარეობა, თვითმკვლელობის იდეა აეკვიატება; და როცა არყოფნის სურვილი დაძლევს სიცოცხლის ნებას, მაშინ ის უეჭველად თავს მოიკლავს, ყოველ შემთხვევაში ეცდება, რომ მოიკლას.

მისმენდა, მისმენდა გაფართოებული თვალებით, როგორც ქათმები უსმენენ მათთვის უცნობს, ან ძაღლი უსმენს იმას, რაც მისთვის გაუგებარია; მერე კი, თითქოს რაღაცას მიხვდაო:

-         ეს ცხოვრების აზრთან რა შუაშია?!   

-         ცხოვრების აზრთან არაფერ შუაშია. მე არ ვიცი, რა არის ცხოვრების აზრი. ჩემი აზრით, ის არ არსებობს.

-         როგორ შეიძლება არ არსებობდეს?! ეს ხომ უაზრობაა?!

-         უაზრობაა, გეთანხმები. მაგრამ რატომ არ შეიძლება, რომ არ არსებობდეს?!

-         არ ვიცი. რატომ შეიძლება?

ამ კითხვამ დამაფიქრდა. ეს ყველაზე აზრიან კითხვად მეჩვენა მის კითხვებს შორის, ყველაზე ფილოსოფიურად. მართლაც, რატომ შეიძლება ცხოვრების აზრი არ არსებობდეს. ცოტა გავოგნდი.

-         ალბათ იმიტომ, რომ სხვანაირად თავისუფლება არ იარსებებდა... - ვუთხარი მე.

-         შენი აზრით, თუკი ცხოვრების აზრი არ იცი, თავისუფალი ხარ?!

მე მართლა საბოლოოდ დავიბენი. იმიტომ კი არა, რომ კითხვებმა დამაბნიეს, არამედ იმიტომ, რომ ვეღარ გავერკვიე, ვინ იმყოფებოდა ჩემ წინ, ვისთან მქონდა სექსი, რა არსება იყო ეს, ამისთანა. პატარა ფილოსოფოსი, 19 წლის ბავშვი, რომელსაც კავშირი არ აქვს ფილოსოფიასთან?! იქნებ ანგელოზია, შეფარული?! იქნებ, მართლა ანგელოზია და მე ვერ უნდა მივხვდე?! მონუსხულს, ასეთი აზრები მიტრიალებდა თავში, რასაც აძლიერებდა მისი სახელი და ის ქუჩა, სადაც ცხოვრობდა.

როცა მან მითხრა „ანრი“, მაშინვე გავიფიქრე - „იესო“, რადგან ვიცოდი, რომ იესოს ლათინური სახელი ანრია. და როცა მან მითხრა „ანგისა“, მაშინვე გავიფიქრე „ანგელუსი“, რადგან ბენიამინის ესე მქონდა წაკითხული ისტორიის საზრისი შესახებ, სადაც ნახატია მოცემული, სახელად „ანგელუს ნოვუს“ – „ახალი ანგელოზი“... რა ხდებოდა ჩემს თავს, ვერ ვხვდებოდი, მაგრამ ეს ყოველივე ექსტაზში მაგდებდა.

როცა პატარა ვიყავი, მე-7 კლასში, ჩემმა ბიძაშვილმა დაბადების დღეზე მაჩუქა ვერცხლის ჯვარი, მაცხოვრით, თავზე რომ ეწერა: „HENRI“. იმ დროს ეკლესია ახალი მოძლიერებული იყო და მღვდლები წეს-ჩვეულებათა დაკანონებას ცდილობდნენ; სკოლაში რელიგიის გაკვეთილები გვიტარდებოდა, ალაგ-ალაგ ეკლესიაშიც დავყავდით. ერთხელაც, ეკლესიაში, მასწავლებელმა და ზოგიერთმა ენაგატლეკილმა მოსწავლემ მღვდელს ჰკითხეს, როგორი ჯვარი იყო „სწორი“ და როგორი იყო „კათოლიკური“. და მღვდელმა (რომელიც ამ საკითხში აშკარად მოიკოჭლებდა, მაგრამ მე მხოლოდ წლების შემდეგ მივხვდი) ბრძანა, რომ თუ ჯვარზე შარავანდედია, ეს კათოლიკურია, ასევე თუ აქვს „უცხოური“ წარწერა, „ანრი“ იქნება თუ სხვა, არა აქვს მნიშვნელობა, „ეშმაკეულია“, რადგან „ყოველ წარწერაში ეშმაკი იმალება, ეშმაკს სურს წააწეროს ჯვარზე თავისი ასო-ნიშანი“..., რასაც ჩვენ პირდაღებულნი ვუსმენდით, რადგან მისი ნათქვამი 1000%-იანი ჭეშმარიტება და „ქვათა ღაღადი“ გვეგონა. და ამ აზრებით მოწამლულმა, ჩავთვალე, რომ ეს ჯვარი, რომელიც თავისთავად ულამაზესი იყო, მე კი ვერცხლი ისედაც მიყვარს, - ოთხივე მხარეს ჯვარს ცარიელი ადგილები ჰქონდა, რომლებშიც ცისფერი, ლამაზი ქვის ნატეხები იყო ჩასმული, - ეს ჯვარი „კათოლიკურად“ მივიჩნიე და წავიღე ოქროს ბირჟაზე, რომ „სწორ“ ჯვარში გადამეცვალა; იქ 15 ლარი 15 ლარად მომცეს და 3-ლარიანი, მაშინ ვერცხლიც და ოქროც გაცილებით იაფი ღირდა, ვერცხლის ბრტყელი, პაწაწკინტელა ჯვარიც დამიმატეს, რომელიც ჩემი აზრით, სულ უნდა მეტარებინა, მაგრამ კაცმა არ იცის, სად დაიკარგა ის ჯვარი... და ახლა, ჩემი სექსუალური პარტნიორის სახელიც დაუკავშირდა იმ ჯვარს, იმ ქრისტეს და იმ „ანრის“... და მე შესაძლებლად მეჩვენა, ამ წამს იესოსთან მქონოდა სექსი, რომელიც სულიდან სრულიად ხორცად იქცა, და მე ასე ტოტალურად ვეზიარე მას ჩემი ცოდვით და წმინდა ნაწილებით. რამდენადაც აშკარად აბსურდული აზრი იყო, იმდენადვე ეს საზრისი არ მანებებდა თავს და ფონად ედგა, როგორც სცენის უკან დაკიდული ფარდა, ყველაფერ იმას, რაც ჩვენ შორის ხდებოდა. თუმცა, ღმერთსა და ჯვარზე, და ჩემს სპეციფიკურ, არცთუ სასიამოვნო გამოცდილებაზე მისთვის არაფერი მითქვამს.

4.5 საათი ვსაუბრობდით. დრო შეუმჩნევლად გადიოდა. მე არ მქონდა დრო, ინტერვალი, მეფიქრა იმაზე, რამდენად მოწყურებული იყო ეს ადამიანი, ჩემსავით, ლაპარაკს; როგორ ვრწყავდით ჩვენს ყოფას ჩვენი საუბრით; როგორ ცოცხლდებოდა ჩვენი სიცოცხლის ფესვები ჩვენს სიტყვათა ურთიერთგაცვლაში და როგორ ვგავდით ქოთანში ჩარგულ ვარდებს, ცხოველებივით ტყეში გაქცევა რომ მოუწადინებიათ. ეს ყოველივე მოგვიანებით გავაცნობიერე და მრავალჯერ დამიბრუნდა ჩემს ცარიელ სიმარტოვეში, წრაფად გამიელვებდა განცდასა და აზრში როგორც რაღაც მატერიალური და, გულსა და ტვინს მისერავდა. ინტელექტუალურ და მორალურ ტკივილს ერთბაშად ვგრძნობდი, და უკანონო სიხარულსაც, სიჭარბით რომ თითქმის გულს მირევდა.

ის ლაპარაკობდა ლაღად და გულახდილად. თითქოს, არაფერს მალავდა. მიუხედავად მისი ფერადი ხორცისა, თითქმის გამჭვირვალე იყო. მე მას მოვაყოლე ყველაფერი, რისი მოყოლაც კი შეიძლებოდა: ოჯახზე, სწავლაზე, საქმიანობაზე, მეგობრებზე, ბავშვობაზე, მოზარდობაზე, უბანზე, ბათუმზე, ამბიციებზე, ოცნებებზე. ისიც ყველაფერს მიყვებოდა, უშურველად, რაკრაკით, ჩუხჩუხით, ჩხრიალით, ჩქეფით, დგანდგარით, გრუხუნით, გრიალით, როგორც ერთი მდინარის თავგადასავალს დედამიწის მთელს რელიეფზე, ათი ათასობით მდინარედ რომ დაიყო და სხვადასხვა კონტინენტზე იდინა.

ის ცხოვრობდა კერძო სახლში ოჯახთან ერთად. მისი ოჯახის წევრები იყვნენ: მამა, დედა, ძმა და და. ის იყო უმცროსი, მაშასადამე, ყველაზე საყვარელი, რადგან ყველაზე მეტად ათამამებდნენ. მამას ფეხსაცმლის პატარა ქარხანა ჰქონდა, ტყავის ტუფლებს ამზადებდა. დედა მცხობელი იყო. ძმას „ბეემვე“ ჰყავდა, არ მუშაობდა და პლანაქეშობდა. და სწავლობდა, ჯერ არ იყო გათხოვილი. ორსართულიანი სახლი ჰქონდათ, მოზრდილი ეზოთი. ოჯახს ვალები ჰქონდა, რამდენიმე ბანკის კრედიტი, რომლებსაც იხდიდნენ. კრედიტების ნაწილი ძმის მონაპოვარი იყო, ნაწილი კი ოჯახური ბიზნესის განვითარებას დასჭირდა.

ოჯახს სწრაფი გამდიდრების იმედი ჰქონდა, რადგან ბათუმის ახალი ნაწილი სწრაფად ვითარდებოდა. ცათამბჯენები სულ უფრო შიგნით მიიწევდნენ. ინვესტორი ერთ-ორ წელში მათ საცხოვრებელ ადგილსაც მიაკითხავდა, ოჯახს კომპენსაციას შესთავაზებდნენ. ბიჭი ვარაუდობდა, რომ ეს შესაძლოა რამდენიმე მილიონი ლარი ყოფილიყო. მაშინ ვალებსაც ერთიანად გაისტუმრებდნენ, დარჩენილ ფულს კი ოჯახის წევრები გაიყოფდნენ. არხეინად გრძნობდა თავს „ჩემი ბიჭი“. მისი სიმშვიდე, თავიდანვე რომ ვიგრძენი, სწორედ ამ ფაქტორს დავაბრალე. თუმცა, უფრო მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რაც მალევე აღმოვაჩინე, იყოს ის, რომ ოჯახი საკმაოდ იდილიურად ცხოვრობდა, ერთმანეთს შორის შუღლი და დაპირისპირება თითქმის არ ჰქონდათ. ყველას ერთმანეთი მეტ-ნაკლებად უყვარდა და პატივს სცემდა, მიუხედავად „პატარ-პატარა შეცდომებისა“. სიყვარულის გახანგრძლივება ტყუილის სტრატეგიის გამოყენებას გულისხმობს. ანრიც ასე იქცეოდა: ბევრს იტყუებოდა, მაგრამ რას აშავებდა ამით?! ხომ ვერ ეტყოდა დედ-მამას, მაგალითად, ახლა სად იყო, ვისთან და რისთვის?! როცა დედიკომ დაურეკა (მშობლებს „დედიკოს“ და „მამიკოს“ ეძახდა და ჩემთანაც ასე მოიხსენიებდა, სრულიად ბუნებრივად, ყოველგვარი უხერხულობის გარეშე, რაზეც ტანში ჟრუანტელი მივლიდა), მან უთხრა, რომ დაქალთანაა და არ იცის, ზუსტად როდის მივა სახლში. მერე მობილური კმაყოფილმა გათიშა და საუბარი ღიმილით განაგრძო.

ბიჭი სწავლობდა ტურიზმზე (თბილისში), მაგრამ ეს არ აკმაყოფილებდა. რეალურად ფსიქოლოგია აინტერესებდა, მაგრამ გული პოლიტიკისკენ მიუწევდა. მისმა სწრაფვამ პოლიტიკისკენ, გული ამინთო. შეგრძნება დამეუფლა, რომ სანამ ამას იტყოდა, წინასწარ ვიცოდი, თითქოს ინტუიციამ მიკარნახა.

-         რატომ გაინტერესებს პოლიტიკა? გინდა, რომ პარტიამ შექმნა?

-         სიამოვნებით შევქმნიდი. - მითხრა მან.

-         რას გააკეთებდი ახალს?

-         ბევრ რამეს შევცვლიდი...

მას იმედი ჰქონდა, რომ ერთ დღესაც მართლაც გახდებოდა პოლიტიკოსი.

-         შენი ორიენტაცია ხელს არ შეგიშლის ამაში, როგორ ფიქრობ? - ვკითხე მე.

-         არ ვიცი. შეიძლება. - მითხრა პასუხად.

ყველაზე საინტერესოდ ის მეჩვენა, რომ ბიჭი ფეხბურთელი იყო, სიგიჟემდე უყვარდა ფეხბურთი, მაგრამ აღარ მისდევდა მას პროფესიულად. ის ისევე იყო დამოკიდებული ფეხბურთზე (მისი ძლიერი ფეხების წყარო), როგორც ნარკომანი - ნარკოტიკზე. არ შეეძლო ამის გარეშე. აქ ხარჯავდა ენერგიას და იღებდა ბედნიერებას. რადგან წარმატებული თავდამსხმელი იყო, ყველაზე მაგარი მოთამაშე თავისი უბნის, ძმაკაცობდნენ მასთან და ავტორიტეტი ჰქონდა, როგორც თავის ტოლებში, ასევე „ვზროსლებში“. ცოტა შემშურდა, ისე გატაცებით და შთაგონებით საუბრობდა.

შემდეგ მან დაიწყო საუბარი თავისი უბნის გეი ბიჭებზე, რომლებიც „ძველბიჭურს აწვებიან, მაგრამ ჩუმად პიდარასტობენ“. ამ თემაზე როცა საუბრობდა, მის ხმასა და სახის ნაკვთებში ჩანდა იმგვარი სიამოვნების კვალი, როგორსაც განიცდის ზემდგომი, უფროსი, ის, ვინც აღმოაჩენს, რომ სხვებიც მასავით დამნაშავენი ყოფილან. მან მომიყვა, როგორ შეუყვარდა თავის ფეხბურთელ ძმაკაცს, გრძნობის გამხელა რომ ვერ გაუბედა, მაგრამ აშკარად იტანჯებოდა საკმაოდ დიდი ხნის განმავლობაში.

-         ჩვენი ძმაკაცის დაბადების დღე იყო რა. და ვიყავით სუყველანი და ესეც აქ იყო, ეს ტიპი, ჩემი ძმაკაცი, რომელსაც მე ვუყვარდი. ხმას არ იღებდა, არაფერს იმჩნევდა, შენი ძმაი ვარო და ამბავი. რაის ჩემი ძმაი ხარ-მეთქი, გულში ვფიქრობდი, ცვეტში გხედავ, როგორ გიყვარვარ შეჩემალალა, მარა ასე უცებ ხომ არ მივახლიდი ცხვირ-პირში, შესაფერის დროს ველოდი. ღამე, რო დავიშალეთ, ჩვენ და კიდე ორნი დავრჩით მანდეთ, გვიანამდე. ის ორი გასულები იყვნენ. ჩვენ მარტო დავრჩით შით. ორივენი ნასვამები ვიყავით. ის უფრო მთვრალი იყო. მე ამით ვისარგებლე, მივედი და ეგრევე ვეცი ტუჩებში. თუ არ გინდა, არ მიპასუხო-მეთქი. იმან მიპასუხა. და რატომ ქენი ეგო?! შენი აზრით-მეთქი?!...

-         და მერე?

-         მერე? - არაფერი. ძალიან უნდოდა ჩემთან სექსი, რა თქმა უნდა... მაგრამ მე არ მიყვარდა, არც კი მიზიდავდა, თანაც ძმაკაცთან სექსი რა პონტია, ვერ ვიტან ეგეთებს, დედას ვფიცავარ! არ მესმის, საერთოდ, ეგ როგორ უნდა მოხდეს.

-         ახლაც უყვარხარ მაგას?

-         ვუყვარვარ, მაგრამ უკვე აღარ იტანჯება.

-         შეყვარებული არ გყავს?

-         ვინ გითხრა, რომ არ მყავს?!

-         გყავს?!

-         კი, აბა?!

-         ვინ?!

-         ბიჭი! ვინ?!

-         ანუ ვინაა-მეთქი.

-         სახელი და გვარი გითხრა?! კიდე რა გინდა?! - გადაიკისკისა.

ვიგრძენი, რომ ის ჩემზე ისევ იღგზნებოდა. არ მჯეროდა, რომ ასეთ პატარა ლაწირაკს ასე ძალიან ვიზიდავდი. ვეცი, ტახტზე დავაგდე. კოცნა და გახდა დავუწყე, - ამყვა. მან მე გამხადა, მე - მას. მინდოდა აბაზანაში გვეკოცნავა და გვეტყნაურა, ცხელი წყლის ქვეშ, ამას ჩემს შეყვარებულთან ვიზამო, არ გამომყვა. გული დამწყდა, რომ მისი შეყვარებული არ ვიყავი, მაგრამ ვერაფერს შევცვლიდი. ავაყენე, დივანი გავშალე, გაშლილ დივანზე წამოვაგორე. ბრწყინვალედ მოვტყანი, ჩემი თავით რომ კმაყოფილი ვიყავი, ისე. გაშლილ ლეპტოპში ის სიმღერა ჩავრთე, პირველი რაც ეყენა: ჯგუფი „კინოს“ - „გრუპა კროვი“. მან მე გამამხნევა და ენერგია ერთი-ორად შემმატა. დროდადრო მის თმას ვკოცნიდი და თმის სუნს ვიყნოსავდი, მისი კვნესა კი იავნანასავით ჩამესმოდა. გათავებამდე ვიგრძენი, ათასჯერ რომ მომეტყნა, მაინც ვერ დავკმაყოფილდებოდი მისით, მაინც არ მეყოფოდა მასში ყოფნა, მისი რაღაც ნაწილი, როგორც თავად ის, ჩემ გარეთ რჩებოდა, ამას ვგრძნობდი და მსურდა, სწორედ ამ ჩემთვის გარეგანის უზურპირება მომეხდინა. მივხვდი, რომ მომინდა, მას მოვეტყანი. მას შემდეგ, რაც მასში ჩავათავე და მანაც დივანზე გაათავა, გადასაფარებელი აშკარად 90°-ზე უნდა გამერეცხა, დივანზე დავწექი, ის ზემოდან გადმოვიწვინე. ფეხები ავწიე, რომ ტრაკის ხვრელი მისი ყლის თავთან მიმეტანა, რომ მიბჯენოდა მას. ასეც მოხდა, თუმცა ის მზად არ იყო ჩემს მოსატყნავად. მისი ყლის შეხება ანუსზე წარმოუდგენელ სიამოვნებას მგვრიდა, რადგან მისი ყლე იყო. მე მეტჯერ აღარ გამითავებია, მან კი დაახლოებით სამ წუთში მესამედ გაათავა და ისევ დივნის გადასაფარებელი დასვარა. ადამიანს ბევრად უფრო აღაგზნებს, როცა პარტნიორი მას მოულოდნელი საჩუქრით აჯილდოვებს, ნიშნად მისდამი თაყვანისცემისა. ასეთი ჯილდო გამოდგა მისთვის ჩემი ეს პოზა, მან ეს იგრძნო და გაათავა, ან შესაძლოა, ჩემი ფანტაზია იყო.

მისგან გავიგე, რომ ერთი წლით უმცროსი რაგბისტი შეყვარებული ჰყავდა გურიიდან. ცისფერთვალება, დაკუნთული, სერიოზული, ვისზეც მას უდავოდ ჭკუა ეკეტებოდა. მასზე ისე საუბროდა, როგორც ცოლი - იდეალურ ქმარზე ან საქმროზე. მან მოყვა მათი ისტორიის მთელი მელოდრამა, თბილისის რკინიგზის სადგურში მისი მისვლით, მისი სასტიკი საქციელით და მისივე ცხარე ცრემლებით დაგვირგვინებული. მისი სმენისას დავრწმუნდი, რომ ყოველი სქესობრივი ურთიერთობა უნიკალურად პერვერტულია, ამიტომაც ეძვირფასებათ ასე ძალიან ის ადამიანებს. ძნელად იპოვი საყვარელი პარტნიორის იდენტურ სხვას, ერთხელ ჩამოყალიბებულის გადაწყობა ძნელია, რადგან შენ უკვე მუსიკალურ ინსტრუმენტს გავხარ მეორე ინსტრუმენტთან დუეტში. თქვენი მუსიკა მხოლოდ თქვენთვისაა, სხვას ის შესაძლოა გაუსაძლისად მახინჯი ეჩვენოს, როგორც უხეში ჟღარუნი, ბრუტალური უგემოვნობა.

როცა სამოქმედოც და სასაუბროც ამოვწურეთ, ის ნელ-ნელა წასასვლელად მოემზადა. მისი გაშვება არ მსურდა, სამ დღეს მაინც დავიტოვებდი, შესაძლოა თორმეტ დღესაც. მის სიჯიუტეს ჩემი მუდარა ვერაფერს დააკლებდა, და ის დილის ხუთის ნახევარზე წავიდა ტაქსით.

ბათუმს ეძინა. რაგბის სტადიონი სინათლის ზვარში ჩაფლულიყო. ქუჩებს შორის ჭიამაიასავით ნელა გაივლიდნენ ავტომობილები. საოცარი სიმშვიდე იდგა მთებით გარშემორტყმულ ზღვისპირა ქალაქში. სიმშვიდის წონას ზღვის ჰორიზონტი და ჰავა ამჩატებდა. აივანზე ვიჯექი და სიგარეტს ვეწეოდი, მარტო. მისი წასვლა არ დამინახავს. სანამ მე ვიბანავე და ჩავიცვი, ათჯერ მოასწრებდა ტაქსიში ჩაჯდომას. გავყურებდი ბათუმს მე-13 სართულიდან დიაგონალზე, ხოფას ბაზრობიდან სასტუმრო „გოლდ ლაიონისკენ“, და საოცარი სიცარიელის განცდა მიპყრობდა. შემდეგ მას არ მოუწერია. თავისი პროფაილიც წაშალა. ექვს თვეში ერთხელ ღალატობდა ბოიფრენდს, მისი ბათუმში არყოფნის გამო, ასე მითხრა. მისი დანაკლისი იმდენად არ მიხრავდა გულს, რამდენადაც სიცარიელე ჩემს შიგნით, ამოყირავებულ ცას რომ ჰგავდა და ვერაფრით ვავსებდი. ის ქალაქივით ვეებერთელა იყო, და შესაძლოა ბევრად დიდიც. მე ეს თითქმის მაშინებდა. მატარებელს ვგავდი, რომელსაც სულ უფრო ემატება ვაგონები, მას კი სულ უფრო ნაკლებად შეუძლია ისინი ათრიოს. ბოლოს, მე საერთოდ ვნანობდი, მას რომ შევხვდი. ვნანობდი იმას, რომ ორ ადამიანს შორის ინტიმურობა შესაძლებელია, და ასე მყიფეა.  

ჩათში ვეძებდი იმას, ვინც მის თავს შემიცვლიდა, რადგან ვიცოდი: ის უკვე დავკარგე. წასვლის წინ, ჩემ გვერდით იწვა, ვეფერებოდი და ვკოცნიდი, როცა მკითხა: „გიყვარვარ?“ მინდოდა მეთქვა - „კი“, მაგრამ ინტუიციამ მიკარნახა - „არა“. მართლაც, ერთჯერადი საყვარლები უტყდებოდნენ მას სიყვარულში, მას კი ეს აღიარება რჩებოდა, როგორც საკუთარი აღმატებულობის მტკიცებულება; ისედაც იოლად შეეძლო ყოველი ერთჯერადი საყვარელი მიეტოვებინა, მაგრამ ამ აღიარების შემდეგ კიდევ უფრო გულგრილად და მეტიც, ორმაგი სიამოვნების გრძნობით სჩადიოდა ამას. ყველა ადამიანში შესაძლოა აღმოჩნდეს სადისტი, განსაკუთრებით - საწოლში. არავინაა იმდენად უმანკო, რომ ცოდვაშიც შეინარჩუნოს თავისი აბსოლუტური უმანკოება. ვინც ცოდვით ეცემა, ის სულიერადაც ეცემა. მსგავსი მაქსიმები ტანჯვის ცრემლებივით ჩნდებოდა ჩემს ტვინში, რადგან სწორედ ტვინიდან ვცდილობდი, როგორც ყურძნიდან, გამომეწურა ის ალკოჰოლი, სიმთვრალით შვებას რომ მომგვრიდა. მაშინ მე მივხვდი: უმეტესწილად, შესაძლოა სწორედ იმიტომ ვფიქრობთ, რომ დავთვრეთ. ალბათ, ეს საფრთხე ყველაზე მეტად ემუქრებათ მათ, ფიქრთან დაკავშირებულ პროფესიებს რომ მისდევენ. დავინახე ფიქრაჰოლიკები; მივხვდი, რატომ იყო ასე საძაგელი მათი ე.წ. ნააზრევის მოსმენა ან წაკითხვა. როგორც ალკოჰოლდამოკიდებულთან არ მოგინდება სუფრასთან დაჯდე და იქეიფო, ასევე ამ ადამიანებთან ერთად ფიქრი არასდროს მოგინდება. მაგრამ ვიყავი მე ჯანმრთელი?! ხომ არ მჭირდა ისეთი დაავადება, რომელსაც ვერ ვამჩნევდი?

წვიმის შეწყვეტას არ ველოდი, არც შეუწყვეტია. მხოლოდ წამოსვლის დღეს ღრუბლები ოდნავ გადაიყარა. მზე გამოჩნდასავით. ზაფხულამდე ბათუმში ვრჩებოდი, მიუხედავად იმისა, რომ უკვე თბილისში ვიყავი. მერე კი, სარეზიდენციო პროგრამით, „ახალი აიასის“ საწერად ურეკში გავემგზავრე.

შესაძლოა კოვიდი შემეყარა, მეორედ. შესაძლოა სხვა ვირუსი იყო. საშინლად ვიყავი. ადამიანებს გვსიამოვნებს სხვისი საშინელების მოსმენა. ნელა ვმოძრაობდი. შესაძლოა სიცხეც მქონდა, თერმომეტრის ამოღება და შედება მეზარებოდა. თერმოსიდან ცხელ ჩაის ვსვამდი. ჩანთაში მედო ნიგვზით გაძეძგილი ორი გრძელი „სიგარეტი“, ბათუმის „დონაში“ ნაყიდი. ვაშლები, კარალიოკები და დანა. მატარებელს ველოდი. ბილეთი საოცრად იაფად ვიყიდე, სულ რაღაც 11 ლარად. სტუდენტური აქციითაც კი, 19.5 ლარი გამომდიოდა „სტედლერის“ ორსართულიან მატარებელში. მაგრამ ეს ერთსართულიანი, ოზურგეთის მატარებელი იყო, და ის ისეთივე მოდერნიზებული მეგონა, როგორც სხვები. ის კი ყველაზე საშინელი მატარებელი გამოდგა, რომლითაც ოდესმე მიმგზავრია.

ბაქანზე გურულები იდგნენ ან ხელმოკლე ტურისტები, რომლებიც დასასვენებლად ოჯახებით და ნათესავით დადიან. კანის ფერსა და თმაზე ბოშებს ჰგავდნენ, ქცევაზეც. ისინი ჭამდნენ გზადაგზა, სვამდნენ ერთლარიან ყავას, ყავის იაფფასიანი აპარატიდან. ეს არ იყო ოთხლარიანი „ლავაცას“ ყავა, არც სამლარიანი ჩაი. მე ყველაფერი ჩემი მქონდა, არსად არაფრის ყიდვის თავი არ მქონდა, და სიგარეტს ვერ ვეშვებოდი მიუხედავად იმისა, რომ ყელი მტკიოდა.

თავიც მტკიოდა. სახსრებში მტეხავდა და სუნთქვა მიჭირდა. ძაღლები მაინცდამაინც ჩემთან მოდიოდნენ, თანამიგრძნობდნენ თუ რა იყო. „ძაღლი, მართლაც, ადამიანის მეგობარია. არა მხოლოდ მონა, არამედ მეგობარი.“ - გავიფიქრე. მივხვდი, რომ მონობა და მეგობრობა შესაძლოა გვერდიგვერდ არსებობდეს, შესაძლოა, ეს ორი რამ ერთმანეთისთვის აუცილებელიც კი იყოს, ისევე, როგორც სიყვარული და მონობა; და საერთოდ, მონობა გარდაუვალი მოვლენაა ნებისმიერი ჩვენგანისთვის, გრძელვადიანი და ხანმოკლე, ერთი თუ მრავალი. მასში გადის ყველანაირი სიცოცხლე, მონობის მიღმა არ ხდება არაფრის მოპოვება და არაფრის დაკარგვა. ვგრძნობდი, ჩემი აზრები ჩემში, - ავადმყოფობა მათრობდა, - ავზის ზედაპირზე ჩამოცვენილი ფოთლებივით ცურავდნენ. სიამოვნებასა და ბოდვას შუა ვგრძნობდი ჩემს ფიქრებს, განცდებსა და სუნთქვას. და ამ სიამოვნების სიღრმეში, ნაკვერჩხლებივით მწვავდა რაღაცნაირი, ალბათ, რადიაციული გამოსხივების მსგავსი ტკივილი, სახსრებში, ძარღვებსა და კუნთებში რომ მმსჭვალავდა.

გუშინ ლეფლერს შევხვდი. განუმეორებელ, ეფემერულ ლეფლერს, რომელიც წლებია თავს არ მანებებდა და უწინდებურად თაყვანს მცემდა. შუახნის ლეფლერი, 45 წლის ან მეტის, კაფანდარა, საოცრად რომ ამაყობდა თავისი ფეხებით. მე არ მელამაზებოდა არც მისი ფეხები, არც მისი თავი და სახე ნაკვთებითურთ, არაფერი მისი სხეულიდან. მისი ხელის თითები გამორჩეულად არ მიყვარდა: ქალური, წვრილი და გაჩხინკული, უსასოო, გოგრის მარცვლებივით ფრჩხილებით. არ მომწონდა მისი ეს გამოხატული ფემინურობა და მისი ეს დენდური, საზოგადოდ საეჭვო გეი-ტიპობა. მის სხეულს, თავისთავად ცხადია, სინორჩე აკლდა, თუმცა საკმაოდ მოვლილი იყო, როგორც ქოთნის ყვავილი ან კატა.

ლეფლერი პარიზში გავიცანი, გარნიეს განთქმულ ოპერაში. სხვენზე ვიყავით, რვაევროიანი ბილეთებით, სხვენის ბოლო რიგში. თითქმის არაფერი ჩანდა. დიდი, საყრდენი სვეტები სანახაობის 2/3-ს ფარავდა. თუ არ ვცდები, მოცარტის „ტიტუსის ქორწინება“ გადიოდა. მოსაწყენი იყო. 25-ე წუთზე შემოვიდა ლეფლერი, შემოგვესწრო. სწორედ მაშინ დამადგა თვალი, განსაკუთრებით აღფთოვანდა ჩემით, ალბათ, იმიტომ, რომ ზრდილობის გამო, მიუხედავად სიჩუმის საჭიროებისა, მხურვალე საუბარი გავუბი; შემდეგში, მან თქვა, რომ „საოცარი მზერა და ღიმილი“ მქონდა. წინა რიგებიდან, ღარიბმა ფრანგებმა ვერ გაგვაჩუმეს, რადგან ჩვენ მათზე ღარიბები და ველურები ვიყავით. ლეფლერი თავს ყველაზე დახვეწილ და შარმიან არსებად მიიჩნევდა დედამიწის ზურგზე. ამაზე გულის სიღრმეში მეცინებოდა.

ბევრჯერ მოხდა ისე, რომ ის ბათუმში იყო, ყველაზე ცოტა, თხუთმეტი დღით მაინც, მაგრამ მე არ ვნახე. ახლა კი, წარსულის ნეგატიური გამოცდილების გამო სინდისი მქენჯნიდა, ჩემგან დაუფასებელი მეგობარი ამჯერად მაინც უნდა მენახა, მით უფრო, რომ მე უკვე ვიცოდი, მას ჯანმრთელობის გარკვეული პრობლემა ჰქონდა. ურეკიდან თაკარა მზეში მარშუტკით წავედი. ნაშუადღევის დასრულებამდე მინდოდა მენახა, რადგან ვიცოდი, აუცილებლად ერთ-ორ საათზე მეტხანს გაგრძელდებოდა ჩვენი შეხვედრა. ის უკვე რამდენიმე თვე იყო, რაც იკვლევდა თავის ჯანმრთელობის მდგომარეობას. მან დაიწყო ფსიქოლოგთან ვიზიტით პარიზში, რაც გადაიზარდა პერმანენტურ ფუნდამენტურ გამოკვლევებში და ჰორიზონტზე იმედის ნიშნებიც არ ჩანდა. რა ჭირდა ლეფლერს? იყო კი, ეს ასაკობრივი კრიზისის ბრალი? ძნელია იყო შუახნის გეი, თავი განსხეულებული მუზა გეგონოს და ეგუებოდე, რომ აპოლონები გულგრილად გივლიან გვერდს...

მარშუტკაში ფანჯრები თითქმის ყველგან ღია იყო. ქარი სამივე მხრიდან უბერავდა, შიგნით ქარბორბალას ქმნიდა და მგზავრებს ლოდებივით გვიტევდა. მეშინოდა, არ გავცივებულიყავი. მგზავრების ჩასვლა-ამოსვლა ნელი პერმანენტულობით მიმდინარეობდა. ჩემ წინ, სავარძელზე ხელმოკლე, შუახნის ცოლ-ქმარი ისხდნენ. ქმარი ნასვამი იყო, ცოლი - აღგზნებული. უხეშად კამათობდნენ სრულიად საყოფაცხოვრებო საკითხებზე (ფული, საყვარელი, სასმელი, სამსახური, ოჯახი); ისე აგინებდნენ ერთმანეთს, თითქოს „ნამიოკობანას“ თამაშობდნენ. ისინი ქობულეთში ჩავიდნენ, მაგრამ ორი ადამიანის ფასის გადახდა არ ისურვეს. მხოლოდ რვა ლარი მიაწოდეს მძღოლის თანაშემწეს, - ერთი ადამიანის მგზავრობა ექვსი ლარი ღირდა (გაძვირებული ფასის მიხედვით).

მძღოლის თანაშემწემ მათ ერთგვარი „რასობრივი“ ზიზღით დაუწყო ხმამაღალი დამცირება და შეურაცხყოფა, რაზეც ნასვამი კაცი გამოენთო, თუმცა ნაკლები ენთუზიაზმით (ის უკვე დაღლილიყო ცოლთან ორთაბრძოლაში); ბოლოს, მხოლოდ იმას ცდილობდა, თავი დაენებებინათ. მაგრამ თანაშემწე უდავოდ გამობრძმედილი იყო მსგავს ბრძოლებში და აქაც, უკანასკნელი იარაღები მარაგში ეწყო, საიდანაც ერთ-ერთი საბედისწერო ჟამს გამოიყენა. „მათხოვრები“ უწოდა და დანაკლისი „მიგდებულ ფულად“ ჩაუთვალა. ეს იყო უკანასკნელი წვეთი, რამაც მთვრალ მამაკაცს ღირსების არსებობა შეახსენა. მან ჯუჯღუნ-ჯუჯღუნით ჯიბიდან ფულის შეკვრა ამოიღო, იქიდან კუპიურები ამოარჩია და მძღოლის თანაშემწეს მისცა ისე, რომ მანამდე მიცემული არ გამოურთმევია. როცა მძღოლმა მარშრუტკა ოდნავ დაძრა, ცოლმა გააცნობიერა ზედმეტი გადახდილი ფული და კივილით გამოენთო, და აქ, მეორე ფრონტი გაჩაღდა მებრძოლთა შორის. ამჯერად, თანაშემწემ გარკვეული თანხა დაუბრუნა მათ, მაგრამ აღმოჩნდა (როგორც ცოლი ამტკიცებდა და შემდეგ ქმარიც), რომ არაზუსტად, თანაშემწემ თანხის ნაწილი შეირჩინა. თანაშემწეს ხმაზე ეტყობოდა, რომ აშკარად თაღლითობდა და გამოძალული, ზედმეტი ფულის დაბრუნებას არ გეგმავდა. კამათი მიდიოდა იმაზე, მართლა ამდენი მისცა თუ არა მგზავრმა თანაშემწეს. ამ უკანასკნელმა ზედმეტი ექვსი ლარი „შეიწერა“ და ცოლ-ქმრის გინებაც, რამაც ბოლომდე ვერ დააზიანა „შეწერილი“ ფულით მოგვრილი სიამოვნება. რეალურ დამცირებას, მატერიალურად გამოხატულს, ზოგჯერ ვერ ხელყოფს სიტყვიერი შეურაცხყოფა. მოძალადე აღმატებულად გრძნობს თავს, რადგან მოპოვებული უპირატესობის მატერიალიზებულ კვარცხლბეკზე დგას და ნიადაგის სისველე ფეხსაცმლის ლანჩზეც ვერ ეხება. ამ დროს მისი „ღირსება“ იმ პოლიტიკოსის უდარდელობის მსგავსია, ოპოზიციონერი დემონსტრანტების გაკიცხვა რომ დედის ნანასავით ჩაესმის და გარკვეულ ლეთარგიულ ძილშიც კი გადაჰყავს.

ერთის მხრივ, გამაკვირვა, ცოლთან ფულზე კამათის შემდეგ, კაცის ჯიბეში აღმოჩენილმა კუპიურების დასტამ, და მეორეს მხრივ, გუნება გამიფუჭა მძღოლის თანაშემწის არამზადობამ, რაშიც პასიური მონაწილეობა მძღოლმაც მიიღო, რადგან მთელი ბრძოლის განმავლობაში დუმდა (მძღოლურ-არამზადული კოლეგიალობა). ჩემ წინ ადამიანები ტარაკნებივით გაჭყლიტეს. ისედაც იცი ხოლმე, რომ მსგავსი და ბევრად უარესი ხდება, მაგრამ როცა შენ წინ შეეჩეხები, ერთგვარ აპოკალიფსურ განცდას გიჩენს. შიშველი ბოროტება, თუნდაც მცირე ხოჭოს ზომის იყოს, როგორც კი შენ წინაშე ვლინდება, როგორც პოს მოთხრობაში, მაშინათვე უზარმაზარ ურჩხულად იქცევა, რადგან შეუძლებელია ბოროტება უზარმაზარი არ იყოს ისევე, როგორც სიკეთე და ქველმოქმედება. ორივე ჟანრის მოქმედებას სამყაროს უსასრულოდ გაფართოების რესურსი აქვს. როცა ათი წლის ასაკში, თბილისის მეტროში უცნობმა დიდმა ბიჭმა სათამაშო სახანძროს მანქანა მაჩუქა, მსგავსი რამ ვიგრძენი. და ისიც ვიგრძენი, რომ საიდუმლო ენის მსგავსი უსწრებს წინ ამგვარ ქმედებას, კეთილი იქნება თუ ბოროტი. რადგან ბიჭს, რომელიც ჩემ გვერდით იჯდა და სახანძროს მანქანის კიბეს ხსნიდა და კეტავდა, „ესმოდა“, რომ ჩემს გულში ამ მანქანის გადმოცემის სურვილი გახმიანდა. უფრო მეტად, ეს სურვილი წარმოშვა ამგვარი ჟესტის სილამაზემ და დიდსულოვნებამ, ვიდრე თავად ობიექტის დაუფლების ვნებამ. და ამ მოტივის აღძვრა, დარწმუნებული ვარ, მეზობლად მჯდომ ბიჭში იქცა მიზეზად, „უმიზეზოდ“ გამოეწოდა მანქანა ჩემთვის, მე კი „უმიზეზო“ ღიმილით მიმეღო ის. და აქაც, ვიგრძენი, რომ ერთგვარი საიდუმლო ენა ამუშავდა მძღოლის თანაშემწესა და ეშმაკს შორის, რომელიც თავის მხრივ, პროვოცირებული იყო ცოლ-ქმრის მანამდელი დიალოგით ეშმაკთან. ბოროტების მანქანამ ცოლ-ქმარი მძღოლის თანაშემწეს გააჭყლეტინა, თუმცა ამით გაჭყლიტა საკუთარი თავიც და ფეხი ჩვენც საკმაოდ დაგვაბიჯა, მარშუტკის მგზავრებს.

ბოროტების დასწრება მარტოობის განცდას ამძაფრებს და მე რკინიგზის ლიანდაგისა და საღამოჟამის ჩრდილში მარტოსული ადამიანის სილუეტის ფონზე თავს კილომეტრებით შორს ვგრძნობდი ჩემი სხეულიდან. შვიდი საათი ხდებოდა და ქლიავისფერი მსჭვალავდა გარემოს. თავს ვგრძნობდი უენერგიოდ, რასაც შუადღის პლაჟზე გატარებულ დროს და ზღვაში ცურვას ვაბრალებდი, მაგრამ ვცდებოდი. სამარშრუტო ტაქსმა საბაგიროსთან ჩამოგვსხა. გადავწყვიტე, ფეხით მეარა. ტაქსისთვის ფულის მიცემა არ მინდოდა. ძველი ბათუმი გადავსერე. დავურეკე ჩემს მეგობარს, მფრინავი ქალის ძეგლთან შეხვედრაზე შევუთანხმდი.         

ბათუმის პარკის შესასვლელში, სადაც ნურიგელის ტბაა, მფრინავი ქალის ძეგლი დგას, სრულიად თეთრი, შეკირული. იმდენად თეთრია, რომ შესაძლოა დელფინის ძეგლი გეგონოს. მაგრამ ძეგლი სინამდვილეში მფრინავი ქალისაა, რომელიც პირველი მფრინავი ქართველი ქალი იყო.

თეთრი მფრინავი ქალის დანახვაზე თაკარა მზეში კოკა-კოლა ძალიან მომინდა. ძეგლის პირდაპირ მდებარე მარკეტში შევედი, სადაც კარადასავით გრძელი კონდიციონერი ვერტიკალურად, დაუნდობლად უბერავდა. ადრეშუადღიდან მოყოლებული, სიცხის შეგრძნება მქონდა, რაც გრილ მარკეტში უფრო გამიმძაფრდა, გარედან გავცივდი, შიგნით კი სიმხურვალემ იმატა. ისე ძლიერ მომინდა, მყიდველთა რიგი დამერღვია და მოლარესთან პირველი მივჭრილიყავი, კინაღამ ასეც მოვიქეცი. არ ვიცი, ზუსტად რამ შემიშალა ხელი, მხოლოდ სირცხვილის გრძნობა იყო, უხერხულობა, ჩემი უტაქტო ქცევა რომ მომგვრიდა, თუ რიგში მდგომებთან კონფლიქტის შემეშინდა. კოკა-კოლა არც ისე ცივი იყო, რაც მესიამოვნა (ცივის დალევა, ვშიშობდი, უფრო გამაცივებდა). სწორედ ამ დროს, მარკეტიდან გამოსულმა მივწერე ლეფრერს, მე უკვე აქ ვარ და შეგიძლია გამოხვიდე-მეთქი, მან - კარგი, ჩემო ძვირფასო, მოვფრინავო. როცა მოვიდა, მფრინავის ძეგლს ვიყავი მიყუდებული და ამვლელ-ჩამვლელებს ვუცქერდი, მახინჯებსა და საშუალოებს შორის ლამაზები რომ გამერჩია. ტანადი, ახალგაზრდა რუსი მამაკაცები აღძრავდნენ ჩემს ლტოლვას. არარეალურნი მეჩვენებოდნენ ისინი იმ სიცხეში, შავგრემან ადამიანთა შორის, ოქროსფერი კანითა და ხორბლისფერი თმით, გალაკტიონის ლექსს მახსენებდნენ: „მზეო თიბათვისა... მზეო თიბათვისა...“ თითქმის მექანიკურად ვიმეორებდი სტრიქონებს გულში და ვგრძნობდი, რომ ჩემი ერეტიკული ლოცვა ღმერთამდე ვერ აღწევდა.

ლეფლერს თეთრი შორტები და მუქი მაისური ეცვა, ყელთან ჩახსნილი. ტერფები თხელ ესპადრელებში ჩაეკოსებინა, წინდების გარეშე. ორივე მტევნის შუა თითზე სხვადასხვანაირი ბეჭედი ეკეთა, ვერცხლის, მარცხენა ხელზე, მწვანეთვლიანი, მარჯვენაზე კი მოთეთრო-ბლარი, სავარაუდოდ ამეთვისტო. სამოსი მის შავ კანს კიდევ უფრო შავად აჩენდა, და შავი თმაც ხელებსა და ფეხებზე კიდევ უფრო შავად ჩანდა. თავზე თმის ნაკლებობას განიცდიდა, შუაში არამკაფიო სიმელოტე ჭირდა. თვალებიც შავი ქონდა, წვერგაპარსული იყო, მაგრამ შავი თმის ღეროები ლოყებზე ნაცარქექიას ამსგავსებდა, 90-იანი წლების ილუსტრირებული ზღაპრებიდან.

ტბასთან ახლოს, გრძელ სკამზე ვისხედით. ლეფლერი ჩანდა დამცირებული, შეურაცხყოფილი და გაბრაზებული. ეს ყოველივე ახალი კულტურის მინისტრისა და კულტურის პოლიტიკის დამსახურება იყო. ლეფლერი აშკარად ოპოზიციური განწყობის ხელოვანთა ჯგუფს ეკუთვნოდა, მმართველმა პარტიამ კი ძალაუფლებიდან ოპოზიციური კადრების წმენდას მიყო ხელი. ლეფლერი უბოდიშოდ ჩამოაშორეს ტელევიზიას, სადაც ყოველ ზაფხულს თეატრალური ფესტივალის შესახებ გადაცემას უძღვებოდა. მაგრამ უფრო ცუდი იყო ის, რომ ადამიანთა, გარშემომყოფთა დამოკიდებულება მკვეთრად შეცვლილიყო მის მიმართ, ადრინდელი დადებითიდან ამჟამინდელი უარყოფითისკენ, და ეს ყოველივე პარიზიდან ჩამოფრენილმა ლეფლერმა თვალის გახელასავით უცებ აღმოაჩინა, რამაც ცხადია, უკიდურესად დაზაფრა და დათრგუნა კიდეც, ამდენად მგრძნობიარე სულის პატრონი. ლეფლერი ცდილობდა, არ ყოფილიყო უხეში, არც უტაქტო. თავიდან აერიდებინა უმცირესი ვულგარულობა, მაგრამ ამავე დროს გასაქანი მიეცა თავისი ბრაზისთვის, გაეზიარებინა ჩემთვის ის უსამართლობა, ალეგორიულ-იგავური ენით, თავს რომ დაატეხეს. ის გრძნობდა, რომ ეს ყოველივე ჩემს გულს ახლოსაც არ ეხებოდა; მაგრამ იყო რაღაც, სითბოს და სინაზის მსგავსი, მსგავსი უცნაური თანაგრძნობისა, რაც კარნახობდა: მე მისი მეგობარი ვარ და ჩვენ შორის ნაპრალს ვერასდროს გააჩენს პოლიტიკა.

არ ვიყავი მზად პოლიტიკური ბრძოლებისთვის. გადაგდებულად ვგრძნობდი თავს და უმნიშვნელოდ. ეს შეგრძნება ჩემს შეგრძნებათა საფუძველში იდო, რაც მუდმივად სრულ არამყარობაში მამყოფებდა. ვმალავდი ამას იმ არქიტექტორებივით, საძირკველდაზიანებულ კორპუსში ბინების გაყიდვას რომ ცდილობენ, მაგრამ ლეფლერი იმ მუსიკოსს ჰგავდა, სიჩუმით რომ შეუძლია შენი ნაწარმოების მოსმენა და ამას თავადაც ვერ აცნობიერებს. ამიტომაც ის ხშირად მიღიმოდა და ცდილობდა გადმოეცა სითბო სიტყვებით, ჩემგან კი სითბო მიეღო ენერგიით, რადგან საუბრით მე მხოლოდ ვლუღლუღებდი, ძირითადად ცივად და აბსტრაქტულად. გადავწყვიტეთ, როგორც დაგეგმილი გვქონდა, „დონასთვის“ მიგვეშურებინა და იმდენი ტორტი გვეჭამა, რამდენსაც ფიზიკურად შევძლებდით. მაგრამ წასვლამდე, მან ის საჩუქარი გადმომცა, შეხვედრამდე რომ მრავალჯერ ახსენა, როგორც „ძვირფასი“, „გამორჩეული“ და „ჩემი სულის შესაფერისი“.

ეს იყო „გერლენის“ პატარა, შავი ჩანთა, მცირე ზომის ნივთებისათვის. კონკრეტულად რა ტიპის ნივთები მოიაზრებოდა ამ ჩანთისთვის, ვერ წარმოვისახე. შესაძლოა ეს იყო - ფრჩხილის საკვნეტი, პატარა მაკრატელი და მსგავსი. მაგრამ შეცბუნება, რომელიც თეთრი ფუთიდან „გერლენის“ ჩანთის ამოღებისას სახეზე აღმებეჭდა, იმდენად დიდი იყო (სულ სხვანაირ „ძვირფას“ საჩუქარს ველოდი), რომ ლეფლერს უსიამოვნების დიდმა ელვამ დაუსერა მარცხენა საფეთქლიდან ნიკაპის მარჯვენა ნახევრამდე ღიმილის გადასაფენად მზა არეალი. ელვა სწრაფადვე გაქრა, როგორც ცაზე, მოულოდნელად გამოჩენილი, ავდრის ნიშან-წყალიც რომ არ მოყვება. ასე, სულ რამდენჯერმე გაიელვებს და მერე არც წვიმა მოდის და არც ჭექა-ქუხილი ისმის.

ლეფლერმა ამიხსნა, რომ ეს ნივთი „გერლენია“, „ძალიან ძვირფასი“, და რომ მან ეს სპეციალურად ჩემთვის იყიდა, ჩემთვის შეაფუთინა და ჩემთვის ჩაადებინა მასში განსაკუთრებული საფოსტო ქაღალდი, რომელსაც ფრანგულად წააწერა თავისი ხელით ძვირფასი სიტყვები ჩემდამი. „გერლენი“ მართლაც უჩვეულოდ რბილი და ნაზი, ტყავის მსგავსი სინთეტური ნაჭრისგან იყო შეკერილი. ელვა იოლად ეხსნებოდა, შიგნით ორი დიდი ბადე-ჯიბე ჰქონდა, ორივე ელვა-შესაკრავით. ბადეები ჩანთის შიგნით ავხორცობის უსიამოვნო ასოციაციას აღმიძრავდა. ვეცადე, არ შემემჩნია საჩუქრით იმედგაცრუება და მისი სიტყვებიც საფოსტო ბარათზე ძვირფასის პათოსით ამომეკითხა. ცხადია, კოვზი ნაცარში ჩამივარდა. მაგრამ ის უკვე სულ სხვა მუსიკალურ ტონალობაში მიცქერდა და მისმენდა, და არ ჰქონდა მნიშვნელობა ჩემგან ნაფრქვევ ნემსივით წვრილ და ბასრ ჟესტებს. როცა მადლობა გადავუხადე და ვუთხარი, რომ მუდამ უსამართლოდ მანებივრებს საჩუქრებით მაშინ, როცა მის მიმართ ჩემს უყურადღებობას საზღვარი არა აქვს, მან მიპასუხა:

-         რატომ უსამართლოდ, ჩემო კარგო?! დამიჯერე, შენ ჩემგან ბევრად მეტი გეკუთვნის! - და უშურველად მოჰყვა ჩემს ქება-დიდებას: როგორი ნიჭიერი ვარ, როგორი საოცარი ადამიანი და ა.შ.

„დონაში“ ხალხი ირეოდა, მაგრამ ვიტრინასთან პატარა მაგიდა მაინც ვიპოვეთ. კმაყოფილება მომგვარა იმან, რომ ამჯერად, ცხოვრებაში ერთხელ მაინც, მე ის „სასმელზეც“ და „საჭმელზეც“ დავპატიჟე. ჩემი ეს ჟესტი მისგან სავსებით „დამსახურებულად“ მეჩვენებოდა მას შემდეგ, რაც პარკში თავისი ავადმყოფობის შესახებ მიამბო, მე რომ გული გამიბზარა, მაგრამ შვილმკვდარი ტირანივით არ შევიმჩნიე. მან მითხრა:

-                     იცი, ვალერი, სულ უფრო ხშირ-ხშირად მიმდის გული, გონებას ვკარგავ და ვეცემი. ჩემი მეგობრებიდან, ეს აქამდე არავისთვის მითქვამს, მარტო მარიეტამ იცის ამის შესახებ, - იცი შენ ჩემი მარიეტა, შარშან ზაფხულში გაგაცანი აქ, ბათუმში... - მაგრამ მინდა, რომ შენც იცოდე, რადგან შენთან მე დასამალი მართლა აღარაფერი მაქვს. და თანაც, ჩემო კარგო... - ის აქ ნაღვლიანად გაირინდა და მისი პირი სევდიანმა ღიმილმა დაღარა. - ჟიზნ ტაკ კრატკა... - ამოთქვა მან ღიმილის ტალღებს შორის. - რა იცი, რის თქმას მოასწრებ... ხომ შეიძლება, უცებ, პეპელასავით გაშეშდე?! - ვიგრძენი, მის სმენაში თვალები გამიშტერდა. – „გაშეშდე“ სწორია ქართულად?! სწორად ვთქვი?! - თქმა მან მსუბუქი ირონიით და ღიმილის მორიგ ტალღაში კბილები გამოაჩინა: ერთი კბილი აკლდა, კიჭებიდან ერთ-ერთი.

-                     ხომ ვგავარ ბაბაიაგას?! როგორ მოგწონს?! - თქვა და გადაიკისკისა.

ტანში გამცრა სიშავეზე მის კბილებს შორის.

-         ბაბაიაგას?! - ვთქვი მე დაუფიქრებლად და გამეღიმა.

-         ბაბაიაგას, აბა რა?! ხომ იცი ზღაპარი ბაბაიაგაზე?! პუშკინის ზღაპარია!

-         კი, კი, გაგონილი მაქვს, ბავშვობაში...

-         ბაბაიაგა ვარ, ჩემო კარგო... სანამ წამოვიდოდი, ორი დღით ადრე აბაზანაში გავითიშე; კბილი ვანაზე ჩამოვარტყი და რომ გამეღვიძა... გამოვფხიზლდი... გა-მოვ-ფხიი-ზ-ლ-დი... ხომ სწორად ვამბობ?! ჩემი მომტყდარი კბილი ვეღარც ვიპოვე... ვეძებე, ვეძებე, მაგრამ ვერ ვიპოვე. როგორი ბედის დაცინვაა, არა?! „ბედის დაცინვა“ ხომ ასე ქვია ქართულად „ბედის ირონიას“?! ასე არ ეძახიან?!...

ტირილი ასეთ დრო შვებაა ხოლმე და ნაწილობრივ - გაქცევა საშინელებიდან. მაგრამ შევიკავე ცრემლი თვალებში და ვიგრძენი, ემოციისგან როგორ დამიჭკნა სახე მსხალივით.

-         აღარ გვინდა ჩემს გულის წასვლებზე... - თქვა მან. – მაპატიე, ეს რომ გითხარი.

-         არა, არა, არა, რას ამბობ... - ვპასუხობდი სხაპასხუპით.

-         მაგრამ ეს ყველაფერი არ არის, ჩემო კარგო... საქმე უფრო სერიოზულადაა. ტვინში კიბო მაქვს. ავთვისებიანი სიმსივნე დამიდგინდა. - თქვა მან და თვალებში შემომხედა, მერე კი უცებ სახე ზღვისკენ მიაბრუნა და არ ვიცი რას, მაგრამ გაცქეროდა ალმაცერად იმ ადამიანის სახით, ვინც ცდილობს, უსამართლო სასჯელი მიიღოს.  

სიმსივნემ მის ტვინში, მისი არსება ყველა ძაფითა და საცეცით, ყველა განცდითა და ასოციაციით მოკრიბა ჩემ წინაშე. მისი პიროვნება თავის მთლიანობაში სფერულად წარმომიდგა, როგორც წყლიდან ამოყვანილი მედუზა, მზეზე რომ უნდა დადნეს. და უცებ გავაცნობიერე, როგორც ნარკოტიკული თრობისას, რომ მთელი ამ დროის განმავლობაში, რაც ლეფლერს ვიცნობდი, და შესაძლოა, მთელი მისი ცხოვრების მანძილზე, ჟესტებით, მიმიკით, მანერებითა და განცდებით ყველაზე მეტად, სწორედ, მედუზას ჰგავდა, მედუზას ზღვაში, რომელიც არ ისუსხება, თუნდაც ზედმეტად ახლოს მიხვიდე და შეეხო. და რატომღაც ვიფიქრე, რომ შესაძლოა, მედუზა, ოღონდ უკვე ძალიან შხამიანი, სამყაროს სახეა, გარეგნულად ერთობ აუტისტური და შინაგანად ძალზე ინტენსიური; მომეჩვენა, რომ მედუზა სიკეთის ნიშანია, სიკეთის კოდი, გამოცანა (არ ვიცი, რატომ ვიფიქრე ასე). მინდოდა მეკითხა, რომელი ცხოველი ვარ მე მისთვის, მის წინაშე. იქნებ მცენარე, ან მინერალი? მაგრამ ცხელოდა, ემოციებისგან დაღლილი ვიყავი, თავს დაგლეჯილად ვგრძნობდი და არ შემეძლო ამ წუთას მის წინ მეთამაშა.

ლეფლერს, ჩემი გაცნობის დღიდან, ჩემთან სექსი სურდა. მე არ მქონია მასთან სექსი, რადგან ფიზიკურად არ მიზიდავდა და ის ამას გრძნობდა. ხან გურიაში მეპატიჟებოდა ტურნეზე, ხანაც უფლისციხეში, მაგრამ არცერთხელ მე მას არ წავყევი. ის განაწყენებული იყო ამის გამო, მაგრამ თავადვე ხარშავდა თავის წყენას და როგორც ავდრის შემდეგ, გუნება-განწყობილება უმალვე უხალისდებოდა. საბოლოოდ, ის მიხვდა, რომ მხოლოდ ვრჩებოდით მეგობრებად, ამ სიტყვით არაეროტიკული გაგებით, თუმცა, ეროსის მიღმა სუნთქვაც არ შეეძლო და ამიტომაც ჩვენს მეგობრობას მსუბუქი, თითქმის გამჭვირვალე ფლირტით ავსებდა. თავის თავს ეძახდა ჩემს მუზას და ხშირად მეკითხებოდა, ხომ რჩება ძველებურად ჩემს მუზად. ჩვენ ვგეგმავდით საერთო მონო-სპექტაკლის გაკეთებას, მაგრამ ეს პროექტი არ გამოვიდა. მან მე დამპატიჟა თავის სახლში, გამიმასპინძლდა ჩემი ფავორიტი მარწყვის ტარტითა და მთვრალი ალუბლით, და მის ოჯახის წევრებთან ერთად გამაცნო თუთიყუში „ჟაკო“, ბებერი, უხეში თუთიყუში, რომელიც სიმბოლურად მთელს სახლს მართავდა. ერთ საღამოს, მის სახლში სტუმრობის შემდეგ, მან სნობების კაფეში წამიყვანა, ბათუმში, სადაც მინდორზე მისი ქარიზმატული დიშვილი გავიცანი, 21 წლის საოცრად მაცდური ბიჭი, რომელმაც ხუთ წამში ისე დამაბნია, რომ იქიდან გაქცევა მომინდა. მოგვიანებით, ის გამომიტყდა:

-         მე ვნახე, როგორ აენთე, რა დაგემართა სახეზე, რუკასავით ალალად წავიკითხე. სწორედ ვამბობ სიტყვას „ალალად“?!

ლეფლერი მოვიდა პარიზში აეროპორტში, გამოფრენის წინ, მასთან დარჩენა რომ შეეთავაზებინა, მაგრამ ამის თქმა ვერ გაბედა. შემდეგ, ერთ-ერთ ჩამოსვლაზე, მან მე მაჩუქა „პოლოს“ „მზისფერი პერანგი“ - როგორც თვითონ ეძახდა, ორი ზომით დიდი, მაგრამ მე ის მკერავს დავავიწროვებინე და მისი თქმით, ამ პერანგში „აპოლონივით ვიყავი“. და აი, ახლა, ჩვენ ვისხედით „დონაში“ და ტორტს მივირთმევდით: ის ჭამდა ჩიზქეიქს, მე კი მარწყვის ტორტს, რომელიც სათანადოდ კარგი ვერ გამოდგა. და ვაყოლებდით ჟოლოს კომპოტს. შემდეგ, მეორე წრეზე წავედით: მან აიღო ალუბლის ტორტი და მე - ნაპოლეონი. კომპოტი მხოლოდ მე ავიღე, მან მეტი სასმელი არ ისურვა, არც ჩაი და არც ყავა. გამახსენდა ის სამარცხვინო „საჩუქარი“, რაც მას პანდემიამდე გავუკეთე, ლამის საგონებელში რომ ჩააგდო. თავიდან, ძალიან გაახარა „საჩუქრის“ გაგონებამ და იმან, რომ ეს „საჩუქარი“ ჩემგან ეძღვნებოდა. სამი დღის განმავლობაში, ვიდრე ვნახავდი, სულ „საჩუქარს“ ვუხსენებდი და მესამე დღეს, ბათუმიდან წამოსვლის წინ, როცა შევხვდი, პატარა ქოთანში ჩარგული ყოჩივარდები მივეცი. მაშინ ის გაბრაზდა. სახე აელანძა და არ იცოდა, რა ეთქვა. ეს მხოლოდ რამდენიმე წამს გაგრძელდა, შემდეგ ის ისე გაგრილდა, როგორც გახურებული ლითონი წყალში ჩადებისას. მთელი გზა ვნანობდი, რაც ჩავიდინე. მისი გაბრაზების დანახვამდე, ვერ ვაცნობიერებდი ჩემი „საჩუქრის“ არაადეკვატურობას ყველაფერ იმასთან, რაც ჩვენ შორის ამ დროის განმავლობაში იქსოვებოდა იმ ხელოვნური მაღალფარდოვნებით, თავისი სიჭარბით ბუნებრივობის ელფერს რომ იძენს და ფაიფურის ლარნაკს ემსგავსება, სიმყიფით სავსეს, უმცირეს კენჭსაც რომ ძალუძს წამის მეასედში დაფშვნას. ჩემი ყოჩივარდები კენჭი აღმოჩნდა, ბავშვივით უხეშად დავამსხვრიე მისი სიზმრისეული მოლოდინი, მისი ძვირფასი ზმანება, ასე რუდუნებით რომ აგებდა ციხე-სიმაგრესავით ჩვენი ურთიერთობის ველებზე... მაგრამ ციხე-სიმაგრეს აქვს თვისება: თუ ბოლომდე არ გააცამტვერებ, თუკი ქვას ქვაზე არ დატოვებ, რაც სისტემური, მხოლოდ დაუცხრომელი მცდელობებით შეგიძლია ჩაიდინო, - ციხის შენგრეულ კედელს, ან კოშკს, სწრაფადვე ააგებენ და თავად ციხესიმაგრეს კიდევ უფრო განამტკიცებენ. სწორედ ასე მოიქცა ლეფლერი, როგორც ნამდვილი ციხის მცველი, ციხის არქიტექტორი და ჩვენი ურთიერთობის სამთავროს თავი. წამოსვლის წინ, მე მას კიდევ ერთი ჩიზქეიქი ვუყიდე თავისი დისთვის და შეფუთული გავატანე, რამაც გულწრფელად გაახარა. - ზოგჯერ რამდენად მნიშვნელოვანია საჩუქარი ადამიანისთვის. - მის სახლამდე ჩვენ ერთად ვიარეთ. ეფემერული იყო ჩვენი საუბარი, ვცდილობდით არაფერს შევხებოდით ზედმეტად ჩვენს სულებში, როგორც ძვირფას ფორტეპიანოზე უხეშად დაკვრას არ იკადრებენ. დასასრულის განცდა, რომელიც ბუნებრივი უნდა ყოფილიყო ჩვენი შეხვედრისა და იმ დღის დასასრულს, ღამე რომ სულ უფრო და უფრო იპყრობდა, არაბუნებრივად იდგამდა ჩემში ფესვებს. ვერ ვპოულობდი ამ განცდის ზუსტ კონოტაციას. ჩემი ცხოვრების წლები, აქამდე ნაცხოვრები, თითქოს იაფფასიანი ბიჟუტერიასავით მეკიდა მთელს სხეულზე, რასაც ლეფლერთან ერთად სეირნობისას უფრო მძაფრად ვგრძნობდი. ლეფლერი და ყოველივე ის, რაც იყო დაკავშირებული თეატრთან, ადამიანებით და მოვლენებით, ჩემი ცხოვრების თეატრთან, ბავშვობის სცენებიდან დღევანდელ სპექტაკლამდე, მეჩვენებოდა იმ ყანაში გადაყრილი სათამაშოებივით, ბავშვობაში, ერთ საღამოს რომ აღმოვაჩინე მცირე ხევში, რომელიც სიმინდის ყანას კვეთდა, და ამოვთხარე: პლასტმასის რუსული ასოები, ყვითელი და წითელი ფერის, და წითელი პლასტმასის გემი, რომელიც მაშინ უზარმაზარი მეჩვენა, და ჩემს სიხარულს საზღვარი არ ჰქონდა, რადგან სათამაშოების დანაკლისს განვიცდიდით. მაგრამ ვერაფრით გავიხსენე, რა ბედი ეწია იმ გემს, სად დავკარგე, როგორ დავკარგე. უამრავი სათამაშო ხომ, საბოლოოდ, უგზო-უკვლოდ იკარგება, თითქოს ქრება. ჩვენც გამქრალი სათამაშოებივით მივდიოდით. გაქრობის უკვე მომხდარი ფაქტი იშლებოდა ჩვენში, როგორც ზღვის ზედაპირზე ნისლი, ძლიერი წვიმის შემდეგ. და ამ დროს ოზურგეთის მატარებელი ჩამოდგა და მე ჩემი ვაგონისაკენ წავიწიე.

თითქმის დარწმუნებული ვიყავი, რომ კოვიდი მეორედ შემეყარა. მეშინოდა, ფილტვების ანთება არ დამმართნოდა, ვეჭვობდი, შესაძლოა უკვე მჭირდა. ცხელი ხორცის ნაჭერივით მივეთრეოდი ბინძურ ვაგონში, სავარძელს ვეძებდი, რამდენადაც შემეძლო, ვცდილობდი, სხვებისთვის ხელი არ შემეშალა. ფანჯრიდან ქერა ბიჭს მოვკარი თვალი, რომელსაც შავი სათვალე და ნიღაბი ეკეთა. შორტები ეცვა და შიშველი, ხორბლისფერი ფეხები მოუჩანდა. რაღაცას აქტიურობდა, მერე კი გაქრა. მატარებელი რომ დაიძრა, ეს ბიჭი, არც მეტი არც ნაკლები, ჩემი სავარძლის გვერდით მოკალათდა, ფანჯრის მხარეს. და ისიც მე ღვთის გამოგზავნილად მეჩვენა. სხვანაირად, როგორ უნდა ამეხსნა ასეთი იშვიათი დამთხვევა: ბიჭი, რომელსაც თვალი დავადგი, მაინცდამაინც ჩემ გვერდით დაჯდა. დედამისი და მისი და საპირისპირო მხარეს, ოთხი სავარძლის მოშორებით დასხდნენ. ბიჭმა თავისი ზურგჩანთა რომ თაროზე ჩამოდო, ოჯახის წევრებთან მიბრუნდა და მათ დაფუძნებაში ეხმარებოდა. მერე ისევ დაუბრუნდა თავის ადგილს, ჩემ გვერდით, წიგნი ამოიღო და კითხვას შეუდგა.

რუსები იყვნენ, ბიჭს რუსული წიგნი ეჭირა, ვერ ვხედავდი ვერც ავტორს და ვერც სათაურს. სავარუდოდ, რომანს კითხულობდა. მზე (ვაგონში ფარდები არ იყო) ალმაცერად ურტყამდა, საფეთქლებზე ოფლის წვეთები უგროვდებოდა და გადაჯვარედინებულ ბარძაყზე, საკურთხეველივით, სხივთა ათინათი ეცემოდა. წიგნს შავი სათვალით კითხულობდა.

მიუხედავად ჩემი სისუსტისა, მისი საფეთქლები ოფლის წვეთებით და ბარძაყები საშინლად მიზიდავდა. მას უკვე ჩემს პარტნიორად ვსახავდი, წარმოვიდგენდი მასთან სექსს უმცირეს დეტალებში. რატომღაც მეგონა, რომ გეი იქნებოდა, ან ყველაზე ცოტა, ბისექსუალი. ის ალბათ გრძნობდა ჩემს დაინტერესებას მის მიმართ. თითქოს, გარკვეულ ძალისხმევას იჩენდა იმისთვის, რომ ჩემგან თავი გაემიჯნა, უხილავი საზღვარი გაევლო. ყოველი შემთხვევისთვის, ორსაათნახევარი სრულ სიჩუმეში ვიმგზავრეთ. დროდადრო, თვალს ვაპარებდი მისი ოფლის წვეთებისკენ და ბარძაყებისკენ. ვსვამდი ცხელ ჩაის ჩემი თერმოსიდან, ჩაი რომ დამთავრდა, წყლის დალევაზე გადავედი ტრიტანის ჯანმრთელობისთვის უსაფრთხო ბოთლიდან, ჭამით არაფერი მიჭამია, რადგან სურვილიც არ მქონდა და ყელიც ძალიან მტკიოდა.

არაფრის კითხვა და არც ზედმეტი მოძრაობა არ შემეძლო. როგორც იტყვიან, „კუნძივით“ ვეგდე იმ გალერეაში, მისი სხეულის რელიეფი რომ მთავაზობდა. საფეთქლებსა და ბარძაყებს ჩემი წარმოსახვის სკანერში ქაოტურად ემატებოდა მისი სხეულის სხვა ნაწილები: უპირველეს ყოვლისა, ხელის თითები, მტევნები და მკერდი (თხელი, მომწვანო მაისური რომ უფარავდა, დროდადრო რომ ძუძუს თავები ერჭობოდნენ); შემდეგ, ტერფები და ფეხის თითები (ჩუსტებიდან), ყელი, ტუჩები და ნერწყვი ტუჩებს შორის, კითხვისას რომ აღეძვროდა და უკანვე იწოვდა; სათვალის ელიფსებს შორის გამოჩრილი ცხვირი, შუბლი, თმა შუბლზემოთ და მოკლე წვერი ლოყებზე, რაც მხოლოდ მის გაუპარსაობას უნდა დაბრალდეს. ისევ და ისევ, მას არც ერთხელ არ შემოუხედავს ჩემთვის, რაც ასე ძლიერ მწყუროდა. შემდეგ კი, ღვთის მორიგი ჩარევით, ზესტაფონთან, თაკარა მზეში მატარებელი გაჩერდა და ხმა დაირხა, ნახევარი საათი იდგება, შეფერხებააო. მგზავრები აღშფოთდნენ, აფორიაქდნენ, ღავღავმა იმატა, მათი ნაწილი ვაგონებიდან ჩავიდა და ჩრდილებში მიმოიფანტა.

ვაგონი ხურდა, მაგრამ ჩემ გვერდით ბიჭი ძველებურად კითხვას განაგრძობდა. მისი დედა და დაც თავიანთ სავარძლებში ისხდნენ და მგზავრთა 2/3 ჩემი ვაგონიდან, ადგილზე რჩებოდა. საკვირველია, მაგრამ ამ კრიზისის ჟამს მხნეობა მომემატა იმდენად, რომ ჭამა მომინდა. ჩანთა გავხსენი და იქიდან „დონას“ ნიგვზიანი სიგარეტები ამოვიღე, ერთი მკითხველ ბიჭს გავუწოდე ჩემ გვერდით, რაზეც ის შეცბა, თბილად შემომღიმა. არაო ჯერ, მაგრამ მალევე გამომართვა და მიირთვა. შემდეგ კარალიოკები მივეცი და ორი წითელი, მწიფე ვაშლი, რაზეც უღრმესი მადლობები მიხადა და თავის დედას და დას მიურბენინა. მე ვაგონიდან ჩავედი და ხილს გარეთ შევექეცი. სასიამოვნო, ცხელი ნიავი ქროდა. ვაგონებს შუა განსაკუთრებით მხურვალე ჰაერი გეცემოდა, რაც მე არ მსიამოვნებდა, ამიტომ ვაგონის შუაში ვიდექი, ბეტონის ბაქანზე და ცხელი ნიავით ვკმაყოფილდებოდი. ვაშლების ჭამასაც რომ მოვრჩი, ვაგონში ავედი. უკვე მზად ვიყავი, ბიჭთან საუბარი გამება. გზად, მისმა დედამ და დამ მადლობა გადამიხადეს და გამიღიმეს. მის გვერდით რომ დავჯექი, მან ისევ გამიღიმა და უცებ, ხელი გამიწოდა:

-         მიშა! - თქვა მან.

-         ვალერი! - მეც კი ვერ გავარჩიე, რა ვთქვი.

-         ბოდიში, როგორ?! - მკითხა მან რუსულად.

-         ვა-ლე-რი! - მან ისევ ვერ გაიგო და მე მესამედ გავუმეორე.

-         სასიამოვნოა.

-         სასიამოვნოა.

ცოტა ხნის შემდეგ, მე:

-         რუსეთიდან ხართ?

-         დიახ. თქვენ?

-         ქართველი. საქართველოდან. უფრო სწორად, აფხაზეთიდან, რაც ამჟამად რუსეთის მიერაა ოკუპირებული.

-         აჰ, გასაგებია.

-         საქართველოში ცხოვრობთ?

-         არა, ვისვენებდით აქ. მალე რუსეთში წავალთ.

-         მოგეწონათ აქაურობა?

-         კი, ძალიან.

-         რა მოგეწონათ მაინც?!

-         ბატონო?

-         რა მოგეწონათ მაინც?! რამ მოგხიბლათ ამ ქვეყანაში?!

-         გემრიელი საჭმელია, კარგი ხალხია, სტუმართმოყვარე, ყველგან სუფრას გიშლიან... არსად არ ეჩქარებათ. დროის შეგრძნება არ არსებობს. სანამ ჩამოვიდოდი, მანამდეც მეუბნებოდნენ ამას, მაგრამ მაინც არ ველოდი ამდენად.

-         რას გულისხმობთ?!

-         ბატონო?

-         რას გულისხმობთ?

-         არ ჩქარობენ. თითქოს, მარადისობაში ცხოვრობენ და ეს ძალიან კარგია. არ ისტრესები აქ.

-         თქვენთან არ არის ასე?

-         არა, რა თქმა უნდა. ჩვენთან უმეტესი დრო ცივა და თანაც, ყველა დაჭიმულია. აგრესია მეტია ჩვენთან.

-         აგრესია?!

-         ხო, ხალხი აგრესიულია ძან. პატარა რაღაცაზე შეიძლება ბიტა ჩაგარტყან თავში, ტყვიაც კი გესროლონ.

-         თქვენი აზრით, აქ ასე არ არის?

-         ჩემი აზრით, აქ ნამდვილად არ არის ასე. ჩვენ თბილისში ვცხოვრობთ... (იხსენებს.) სოლოლაკში... ერთ დღესაც, ვხედავ ბიჭები ჩხუბობენ. რაღაც დავა აქვთ. ნახევარი საათი ერთმანეთს ეჭიმებიან მამლებივით, სულ უხსნიან რაღაცას, უყვირიან, მაგრამ დარტყმით არ ურტყამენ.

-         ჰაჰაჰა! თქვენთან ასე არაა?

-         რას ამბობთ! რუსეთში ამდენ ხანს ერთმანეთს დახოცავდნენ. იქ თუ ვინმესთან წაკამათდები, ახსნა-განმარტების გარეშე გირტყამს. აქ კი, შევნიშნე, რომ მეტი მნიშვნელობა ენიჭება ლაპარაკს, სიტყვას. მართალია, ყვირილით ხდება ეს, მაგრამ უფრო ფსიქოლოგიური ბრძოლაა, თითქოს, ვიდრე ფიზიკური. არ მეთანხმებით? ყოველ შემთხვევაში, მე ასე დავინახე.

-         აჰა, გეთანხმებით. რუსეთში სად ცხოვრობთ?

-         მოსკოვში.

-         შიგ მოსკოვში?

-         კი, ჩემი უბანი ცენტრალური უბანია (დაასახელა). ყველაზე საბჭოთა ქუჩაა, სადაც მე ვცხოვრობ. მუზეუმივითაა. ყველაზე მეტი საბჭოთა სიმბოლიკა ამ ქუჩაზეა, არქიტექტურა, ა.შ. მთელი ქუჩა კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლადაა გამოცხადებული.

-         ვა! მართლა?

-         კი, ნამდვილად.

-         სტუდენტი ხართ?

-         კი, „ემგეუში“ ვსწავლობ.

-         რაზე?

-         კინოსცენარისტიკაზე.

-         რა საინტერესოა! წერთ კიდევაც სცენარებს?!

-         კი.

-         მართლა?!

-         კი. რამდენიმე ჩემი სცენარი უკვე გადაღებულია.

-         ფილმად?!

-         მოკლემეტრაჟიან და სრულმეტრაჟიან ფილმებად და ერთ სერიალზეც ვმუშაობდი.

-         როგორ მოასწარით ამდენი?! რამდენი წლის ხართ?!

-         23. თქვენ?

-         33.

-         სხვათა შორის, არ გეტყობათ ამდენი.

-         მადლობა.  

-         ვიდრე ომი დაიწყებოდა, იმდენი შეკვეთა მქონდა, ვერ ავუდიოდი. რამდენიმე პროექტზე უარიც კი ვთქვი.

-         ომის შემდეგ შეკვეთები არ არის?

-         ვერ ვიტყვი, რომ საერთოდ არ არის, მაგრამ საგრძნობლად იკლო; იმდენად, რომ უკვე ამ საქმის იმედად ვერ იქნები, შეიძლება თავი ვერ გაიტანო, თუკი ძალიან ცნობილი სცენარისტი არ ხარ. ცნობილებს მაინც ბევრი შეკვეთა აქვთ, ომი მათზე არ მოქმედებს.

-         ცუდია ძან. აბა, რას აპირებთ? რუსეთიდან გაემგზავრებით?

-         გულისხმობთ, რუსეთიდან გადავცხოვრდები თუ არა?

-         დიახ.

-         არა!

-         არა?! რატომ?!

-         არა! იმიტომ, რომ ვფიქრობ, არასწორი საქციელი იქნება საკუთარი სამშობლოს მიტოვება, როცა ის გასაჭირშია.

-         მაგრამ თქვენ ხომ ამით ზარალდებით?

-         ვზარალდები, ისევე, როგორც ყველა, ვინც ახლა რუსეთშია. ზოგჯერ დაზარალდები, ზოგჯერ მოიგებ. ამის გამო ქვეყნიდან არ უნდა გაიქცე.

-         ხო, მაგრამ რუსი ინტელექტუალები ხომ გაიქცნენ გასაბჭოებისას, და შემდეგაც?!

-         გაიქცნენ და მე მათ არ ვამართლებ! ჩემი აზრით, არცერთი აღარ უნდა შემოეშვათ რუსეთში.

-         მათი ნაწარმოებებიც უნდა აეკრძალათ?!

-         არა, ნაწარმოები არ უნდა აეკრძალათ, მაგრამ ვინც სამშობლო დატოვა, მას არა აქვს უფლება ის დაიბრუნოს.

-         უცნაურია, პირველად მესმის ასეთი აზრი რუსი ინტელექტუალისგან.

-         „ინტელექტუალს“ კომპლიმენტად მივიღებ, მადლობა!

-         ფაქტია, ინტელექტუალი ხართ! ინტელექტუალურ შრომას ეწევით, კინოსცენარებს წერთ, პრაქტიკულად ელიტას ეკუთვნით.

-         გულწრფელად რომ გითხრა, მართლაც ასეა. განათლებული ოჯახიდან ვარ: მამაჩემი ინჟინერია, უკვე პენსიონერია, 78 წლისაა...

-         ამდენის?

-         კი, გვიან დაქორწინდა.

-         დედა უფრო ახალგაზრდა ჩანს.

-         დედაჩემი შარშანწინ გავიდა პენსიაზე.

-         რა პროფესიისაა დედა?

-         ეკონომისტია.

-         თქვენი და რამდენისაა?

-         19 წლისაა. ფილოლოგიაზე სწავლობს.

-         და თქვენ მაინც არ ემხრობით ქვეყნიდან წასვლას?

-         არავითარ შემთხვევაში!

მის დას თავსაბურავი წაეკრა მოხუცი ქალივით. არც გამხდარი იყო და მზერაც „არაბოზური“ ქონდა. დედაც ლიბიდომოზომილი ქალი ჩანდა. გაირკვა, რომ დედა ჩერქეზი იყო. ამის შემდეგ, მე არ მიკვირდა არც მისი დის თავსაბურავი ამ სიცხეში, მთელი გზა, და არც დედამისის კავკასიური სიმშვიდე და სიმძიმე (დედას ჩემ მიმართ ეჭვი საბოლოო დამშვიდობებამდე არ განელებია). კავკასიელი ქალები რადარებივით არიან. ისინი ტანით ეძებენ საეჭვო ობიექტებს პოტენციური, ხიფათის შემცველი განსხვავებულობით, და უმცირეს ნიშანზეც მათგან იზოლაციას ცდილობენ. დედას თან სიამოვნებდა მის ბიჭთან ჩემი ეგზომ ალერსიანი მუსაიფი, მაგრამ თან უსიამოვნების (შფოთვის) წყარო იყო ეს მისთვის.

მიშას, ყოველ ფრაზაზე, ყური ჩემს პირთან მოქონდა, რათა გაეგო, რა ვთქვი. მე კი მისი თავის სიახლოვე მისკენ საკოცნელად მექაჩებოდა. მთელი გზა ვებრძოდი ჩემს ლტოლვას. დაჭრილი ირემივით, ყწლისკენ რომ მიიწევს, მეწადა, ხელი დამედო მის ბარძაყზე, ტუჩებით შევხებოდი მის ტუჩებს და ენით - მის ენას. მისი ყელის გადმოქანება ჩემს ბაგესთან ჩემი მოზარდობის უსიამოვნო ისტორიას მახსენებდა, დაუსრულებლად. ის უკავშირდებოდა გოგოს, რომელსაც ია ერქვა და მართლაც ლურჯი თვალები ქონდა, როგორც ყვავილს. ჭიაკოკონობა იყო. გორაზე ვიყავით, რომელიც კომუნისტებს დაეტერასებინათ ზეთისხილის პლანტაციების გასაშენებლად, მაგრამ ზეთისხილმა იმ ტერასებზე ვერ იხარა და სახელმწიფომ ამდენი ხარჯი ფუჭად გასწია (გარშემო გორები სულ ამგვარად იყო დატერასებული). ჩვენ ტერასების თავზე ვისხედით, ღამდებოდა და „წითელი, ყვითელი, შავს“ ვთამაშობდით. ერთხელაც, მე შემხვდა „წითელი“, იასთვის უნდა მეკოცნა ლოყაზე, ის ნამდვილად არ იწვოდა ჩემგან კოცნის სურვილით (უსიამოვნოდ იშმუშნებოდა, რამაც შურისძიების სურვილი გამიმძაფრა). როცა მოწია თავისი ლოყა ჩემკენ, პლანით გაბრუებულმა ლოყის ნაცვლად ყელზე ვაკოცე. ამაზე საშინელი რეაქცია ჰქონდა, თითქოს იქვე გამეუპატიურებინოს. გვერდით ბიჭები იდგნენ, მათ შორის მისი ნათესავი ბიჭებიც, მოზარდებიც და ზრდასრულებიც, რომლებსაც შესაძლოა გულგრილად არ შეეხედათ ამ მოვლენისთვის, მაგრამ ამასობაში მე ჩემმა ბიჭებმა წამომაყენეს და წამიყვანეს გორიდან გზისაკენ, დაბლა. მთის ფერდზე სულ ქვები ეყარა, მეჩვენებოდა, რომ ვმაღლდებოდი ამ ქვებზე და ჰაერში ავდიოდი. ამ განცდით ჩამოვედი დაბლა და ბიჭებმა პლანი მთხოვეს, რომელიც ბებიაჩემის ბოსტანში მქონდა ჩამარხული, მისი „რავნატინის“ შუშის ქილით. ბოდიალ-ბოდიალით მივაგენი დამარხულ კაფსულას, ამოვიღე მიწიდან და ბიჭებს გადავეცი. მე მეტი აღარ დამიმატებია, მალე სახლში დავბრუნდი, რადგან უკვე 12 საათი ხდებოდა, ჩემს ძებნას დაიწყებდნენ. ჩართულ „ჯივისის“ ტელევიზორში მარტინ სკორსეზეს ფილმი გადიოდა - „ავიატორი“, რომელსაც ბოლომდე ვუყურე. ჩემი ფავორიტი სცენა ამ ფილმიდან - ჰოვარდ ჰიუსი (ლეონარდო დი კაპრიო) თითებით მიუყვება თვითმფრინავის ვერცხლისფრად მბზინავ კამუფლაჟს და თითის ბალიშებით ნაჭედურებს სინჯავს, თავის მხრივ, ბავშვობის რეკლამას მახსენებდა: მამაკაცი სინჯავს ქალის ფეხებს, ყველაზე სლიპინა ფეხი, მისთვის იდეალური, მაგიდის გალაქული ფეხი აღმოჩნდება, თუ არ ვცდები, ლაზერული ეპილაციის რეკლამა იყო. და ახლა, ყველა ეს მოგონება ერთად მოგროვდა მიშას ყურთან სურნელოვან კოკრად და მე მისი სხეულის სურნელთან ერთად ათრთოლებული ცხვირით ვიყნოსავდი - პლანის, გამხმარი თივის, ბოსტნის მიწის, სოფლის ღამის ჰავისა და იას სხეულის სუნებს.

სწორედ ასე ჩამოვედი თბილისში, თუმცა, როგორც უკვე ვთქვი, რეალურად ბათუმში ვრჩებოდი, ანრისა და ახალი ანგელოზის მიწაზე. მიშა, დედამისი და მისი და ჩამოსვლისას ერთად შეგროვდნენ. არ მიცდია, მათ მიმართ საეჭვო სიახლოვე გამომეჩინა. ჩემს დიდ, ბორბლებიან ჩანთასთან მდგარი რომ ვეწეოდი, მაშინ ამოვიდნენ ისინი კიბიდან და დამემშვიდობნენ. და ამ ბიჭის ბოლო მოახლოებით და გაშორებით გულში მორიგი დანა ჩამერჭო, სისხლის ნაცვლად პირში ენით ჩემს ნერწყვს ვსინჯავდი.  

ამ დროს ლეკლეზიოს „მოხეტიალე ვარსკვლავს“ ვთარგმნიდი, რაც ჩემს სულიერ მდგომარეობას უფრო ამძიმებდა. იქაც წვიმდა, ჩაბნელებულ უღელტეხილზე. დევნილები თავის გადარჩენას ცდილობდნენ. კიდეც აღთქმული მიწისკენ მიიწევდნენ და კიდეც სიკვდილისაგან გარბოდნენ (თუმცა, არავინ იცის, სად არის ჩასაფრებული სიკვდილი). სიკვდილი. ვგრძნობდი, რომ ის შეიძლება დაგემართოს, როგორც სულიერი თავგადასავალი. თითქოს, მე მემართებოდა. ეს შეიცავდა ერთდროულად ტანჯვას და ნარკოტიკულ თრობასაც. ამ უკანასკნელის გამო, პრაქტიკულად ვერ ეწინააღმდეგებოდი, ვერ ჯაბნიდი. პირიქით, რაღაცნაირად ეხმარებოდი კიდეც რეალიზაციაში. ვგრძნობდი, სიკვდილის მანქანამ შეიძლება მკვლელად ან მსხვერპლად გაქციოს. გაკაშკაშებული რაგბის სტადიონის ფონზე დავინახე ის, რომელსაც დაპყრობილი ჰქონდა თითქმის მთელი ჩემი ცხოვრება (და ჩემიანების ცხოვრება), თითქმის უწყვეტად, ჩემი ბავშვობიდან მოყოლებული. ჩემთვის ყველაზე უსიამოვნო და მტკივნეული შემთხვევები წამომიტივტივდნენ.

არ უნდა ამეღო ლეკლეზიო. არ უნდა დამედო შეთანხმება, ხელი არ უნდა მომეწერა ხელშეკრულებაზე. მაგრამ ფულმა მაინც თავისი ქნა. როცა ფულს გიფრიალებენ, შენ კი ღარიბი ხარ და მაყუთი გჭირდება, სანაცვლოდ შესასრულებელ შრომას თავის სიგრძე-სიგანეში დამახინჯებულად ხედავ. რაც ათი კილოა სიმძიმით, ის მხოლოდ ერთი გრამი გგონია. მსგავსმა ილუზიამ შემიპყრო, როცა „მოხეტიალე ვარსკვლავის“ მხოლოდ პირველი გვერდი წავიკითხე და მერე წიგნის ბოლო, დანომრილ გვერდს შევხედე. ვიფიქრე, რომ იოლი შრომა იყო და შემეძლო თვენახევარშიც კი დამესრულებინა. აბსურდი! ახლა წესით პრუსტის „გერმანტების მხარე“ უნდა მეთარგმნა, რომლის ხელშეკრულებაც ლეკლეზიოზე 6 თვით ადრე დავდე, მაგრამ დანახვა არ მინდოდა „გერმანტების“. ეს ტექსტი უბრალოდ მკლავდა. პრუსტის აზრები ჩემთვის წყალივით გამჭვირვალე იყო, მაგრამ ენობრივად ვერ ვერეოდი. ვეჭიდავებოდი, როგორც ჩემპიონს - მოყვარული. გულს მირევდა ასეთი ჭიდაობა.

თბილისში ჩამოსვლის შემდეგაც, პრუსტის თარგმნა ვერ გავაგრძელე. ლეკლეზიო რომ დავასრულე, პრუსტის მიმართ მაინც რიგიდულად ვგრძნობდი თავს. არც გზა ჩანდა, არც გამოსავალი. და ვერც უარს ვამბობდი. მხოლოდ ათასი ლარი მქონდა მიღებული თარგმნილი ნაწილისთვის, შემეძლო დამებრუნებინა უკან ეს ფული და უარი მეთქვა თარგმნაზე, მაგრამ რა პასუხი გამეცა პრუსტისთვის, ჩემი თავისთვის, და მამარდაშვილისთვის? მე ხომ მის შესახებ მამარდაშვილისგან გავიგე. იმდენად ღრმად და საფუძვლიანად გამაგებინა, რომ როცა თარგმნა დავიწყე, მთელი მისი სამყარო ნაცნობი და მშობლიურივით იყო, როგორც ფრანსუაზისთვის - ძველი სახლი „გერმანტების მხარედან“. ამასთან, ვგრძნობდი, რომ შესანიშნავად გამომდიოდა. და საერთოდაც, შემოთავაზებას მას შემდეგ დავთანხმდი, რაც ჩავთვალე, რომ ბედისწერამ ნიშანი მომცა პირველი წინადადების სახით, ორიგინალზე ტკბილხმოვანი და ბოდიში მკრეხელობისთვის, ზუსტი რომ იყო: „გარიჟრაჟის ჩიტების ჟღურტულზე ფრანსუაზს უსიამოვნოდ აჟრჟოლებდა.“ ვიცოდი: თუ პირველი წინადადება გამომივიდოდა, თარგმნას ხელს ვკიდებდი, თუ არა - არა. და ხუთ წუთზე ნაკლებ დროში გამომივიდა. მეტი რა ექნა ბედისწერას: მოლაპარაკე მამალს ხომ არ გამოგზავნიდა, რომელიც დამარწმუნებდა, რომ ის ნამდვილად ჩემს მხარეზეა?! მაგრამ ახლა?! არ ვიცოდი, კრიზისი როგორ დამეძლია. ზამთარი იწყებოდა, ციოდა, და ეს კიდევ უფრო აძნელებდა ჩემს მდგომარეობას.

გამოსავალს აღარ ვეძებდი, რადგან ამის ძალა არ მქონდა. გამოსავალი თავისით მოვიდა. შესაძლოა, პრუსტის სულმა გამომიგზავნა, ან - მამარდაშვილის, ან ორივემ ერთად. მაგრამ ზუსტად ვიცი, პირველი წინადადების მსგავსად, ესეც რაღაც მისტერიის ნაყოფი იყო. მისტერია კი ასე დაიწყო:

ეროვნულ ბიბლიოთეკაში დავდიოდი, რადგან იქ ვმუშაობ ხოლმე. სინათლის სიუხვის გამო, ფლიგელში ჯდომას ვამჯობინებდი შიდა დარბაზს; ჯერ კიდევ არ ვიცოდი, რომ იქ, ძველი, ვეებერთელა ფანჯრებიდან ცივი ქარი უბერავდა. ერთხელაც, სწორედ იმ დღეებში, როცა პიესების კონკურსისთვის ახალ პიესაზე ვმუშაობდი, ერთ-ერთ მაგიდაზე იქაურობისთვის იშვიათი წიგნები შევნიშნე: კირკეგორი ინგლისურ ენაზე, ნიცშეს „კერპების მწუხრი“ ინგლისურად, და პრუსტის „ტუსაღი“ ფრანგულად. სამივე წიგნი გვერდიგვერდ იდო, მწყობრად, გასაყიდად გამოტანილივით, მათი მკითხველი კი არ ჩანდა, სადღაც წასულიყო. ცოტა ხანში, მკითხველი მოვიდა: დაბალი, ჩია, შავებში ჩაცმული, შავი თმა-წვერით, მომეჩვენა 40-45 წლამდე, მამაკაცი; შავი თვალებით. დაჯდა. რომელიღაც წიგნი გადაშალა, ჩემი მაგიდიდან ვერ ვხედავდი ზუსტად რომელი, და თავი ჩარგო. ვიფიქრე, რომ ეს კაცი მღვდელია, ან მღვდლობის კანდიდატი, სასულიერო სემინარიის სტუდენტი; სხვა ვინ ივლიდა ასე შავად და სადად, ასეთი წვერით?! მღვდლები ან მათნი მსგავსნი, შემჩნეული მქონდა, ბიბლიოთეკას სტუმრობდნენ ხოლმე. მეორე დღეს, ეს კაცი თავისი წიგნებით, - თუ არა ბედის ირონია, სხვას რას უნდა დაბრალდეს, - ზუსტად ჩემ გვერდით აღმოჩნდა, მარჯვენა მხარეს დაჯდა ჩემგან. აშკარად კითხულობდა: ერთსაც, მეორესაც, მესამესაც, რიგრიგობით. მაგრამ მღვდელს რატომ უნდა დაინტერესებოდა ამ ტიპის ლიტერატურა?! ვიფიქრე, რომ საინტერესო ბუნების სასულიერო მოღვაწესთან მქონდა საქმე.

-         ბოდიში შეწუხებისთვის! - მან შემომხედა. - კირკეგორს კითხულობთ?!

-         დიახ. - მითხრა მშრალად და მომაჩერდა.

-         რატომ კითხულობთ კირკეგორს?!

-         უბრალოდ მაინტერესებს...

-         და პრუსტი?!

-         პრუსტსა ვთარგმნი... - მითხრა მან და ცნობისმოყვარეობით მომაშტერდა. ინტონაციიდან ვიეჭვე, რომ შესაძლოა კახელი ყოფილიყო.

-         პრუსტს თარგმნით?! - ელდა მეცა.

-         სამი წელია უკვე...

-         რომელ ტომს თარგმნით?...

-         ვთარგმნე უკვე პირველი ოთხი ტომი მთლიანად... ახლა ამასა ვთარგმნი, „პატიმარ ქალს“ და მერე ბოლო ორსაც მივხედავ, წელიწად ნახევარი დამჭირდება ყველაზე მეტი.

-         ვისთვის თარგმნით?! ვინმემ შეგიკვეთათ?!

-         არავის არ შეუკვეთია. გრძელი ისტორიაა. თუ გინდათ, აი, იქ გავიდეთ და მოგიყვებით. - მითხრა მან და იმ ადგილისკენ მანიშნა, სადაც კატალოგის კარადები იდგა, ორ რიგად.

ეს კაცი სინამდვილეში ბიჭი იყო, ჩემზე 3 წლით პატარა, რომელსაც მე საბოლოოდ „პრუსტი“ შევარქვი (მოგვიანებით ვიტყვი, რატომაც). სასულიერო სემინარიასთან კავშირი არ ჰქონდა, არც ეკლესიასთან. იურისტი იყო, ჩემსავით, და ჩემსავით ამ პროფესიით მუშაობა არ იტაცებდა. სხვანაირი შემოქმედებითობა წყუროდა. პრუსტის თარგმნას ხელი მიჰყო რევანშისტული იმპულსით. ის დაესწრო პრუსტის ერთ-ერთი ტომის თარგმანის პრეზენტაციას, რომელსაც თავად მთარგმნელი კაცი უძღვებოდა. მოიხიბლა ამ კაცით, თარგმანი ჯერ წაკითხული არ ჰქონდა, დაელოდა პრეზენტაციის დასასრულს, რათა მთარგმნელი გაეცნო. მივიდა მასთან ბოლოს, და გაიცნო კიდეც. შემდეგ, ის ესწრებოდა მთარგმნელის პრუსტიანულ შეხვედრებს, „დაკარგული დროის ძიებაშის“ კითხულობდნენ. მთარგმნელმა ის წრიდან გამოაგდო, „შენო, ფრანგული არ იციო, ჩვენ აქ ფრანგულად ვკითხულობთო“, სწორედ ასე მითხრა მან სლოკინ-სლოკინით, რადგან როცა ნერვიულობდა, ხოლო თითქმის ყველაფერზე ნერვიულობდა, სლოკინის მსგავსი კრუნჩხვით საუბრობდა, სიტყვები გზაში ეფლითებოდა, მისი საუბარი ბუშტების გახეთქვას ჰგავდა. ეს მე მამხნევებდა კიდეც, რადგან მასში ჩემს შემთხვევით თანამგზავრს ვხედავდი.

მას შემდეგ, რაც მთარგმნელმა პრუსტის წრიდან გამოაგდო, მან გადაწყვიტა ფრანგული ესწავლა, ისწავლა თავისით, წელიწადნახევარში. და დაიწყო ორიგინალის კითხვა და თარგმანის შედარება ორიგინალთან. საშინლად უნიჭოდ მოეჩვენა თითქმის ყოველი ფრაზა, იმდენად უნიჭოდ და არასწორად, რომ ძალიან გაბრაზდა.

იმდენად გაბრაზებულიყო, რომ ტოლერანტობა შეურაცხმყოფლისა და მისი თარგმანის მიმართ თითქმის არ შერჩენოდა. ნაკლს უძებნიდა ისეთ ფრაზებს, რომლებსაც ერთი შეხედვით, არაფერი ცუდი არ ჭირდა, და ისეთ ფრაზებსაც, რომლებიც პირიქით, მთარგმნელის გამჭრიახობას, ალღოსა და ენის ესთეტიკურ გრძნობას მოწმობდა. მაგალითად, ერთხელ, ის უეცრად, საშინლად გაბრაზდა სათაურზე „შეღერებულ ასულთა ჩრდილში“. ყველაზე მეტად, მის მრისხანებას იწვევდა ამ სამი სიტყვიდან, ჩემი აზრით ყველაზე ლამაზი და „შესაფერისი“ – „შეღერებული“.

-         რას ქვია „შეღერებული“?! არ არსებობს ეგეთი სიტყვა! რა მოიფიქრა! რა „შეღერებული“... რა?! გედია?!

ამბობდა ის აკანკალებული პირითა და ხმით, თითქმის ჩურჩულით, რადგან ამ დროს კატალოგის კარადებშუა ვიდექით და შესაძლოა, ხმამაღალ საუბარს მკითხველები შეეწუხებინა. მე მომწონდა „შეღერებული“, თავისთავად, და ამ სამი სიტყვის კომბინაციაშიც. მომწონდა „შეღერებული ასული“ და მომწონდა „ჩრდილიც“. და ერთად - „შეღერებულ ასულთა“ ან „შეღერებულ ქალიშვილთა“ „ჩრდილში“ განმაცდევინებდა რაღაცას პრუსტიანულს, იმგვარად მგრძნობიარეს, წარმოსახვითს, ზმანებისეულს, მხოლოდ პრუსტთან რომ შეიძლება შეგხვდეს. მაგრამ ის საერთოდ არ უყურებდა მას ამ კუთხით, რადგან ყოველი შესაძლო ფრაზის მიღმა მისთვის საძულველი მთარგმნელი კაცის უნიჭობა გამოსჭვიოდა. იმ მარტოსულ ჯარისკაცს ჰგავდა, უცხო სარდალმა რომ მუხანათურად ბრძოლის ველზე დასცა, მაგრამ ის წამოდგა იმისთვის, რომ თავადაც სარდალი გამხდარიყო და მოეგროვებინა მტერზე ძლევამოსილი ჯარი - თარგმანები. ამიტომაც თარგმნიდა ამდენს და ასე რუდუნებით და გაშმაგებით. მისი სურვილი იყო, მთელი პრუსტიანული კორპუსი მარტოს გამოეცა და ყველაზე სანდო და ხარისხიანი თარგმანი მისი ყოფილიყო.

მისმა აღმოჩენამ ერთობ დამაბნია და გარკვეულწილად შვებაც მომგვარა. შვება მომგვარა იმიტომ, რომ ვიფიქრე, თუკი მისი თარგმანი ჩემსას აჯობებდა, მაშინ ხელს ავიღებდი, საერთოდ, პრუსტის თარგმნაზე და ესტაფეტას სამართლიანად დავუთმობდი ჩემს მშვიდობისმყოფელ, ახალგაცნობილ კონკურენტს. მართლაც, მე მას გავუზიარე ჩემი განზრახვა, მანამდე კი, ცხადია, ვაცნობე, რომ მეც პრუსტს ვთარგმნიდი, მისი ეპოპეის მესამე ტომს - „გერმანტების მხარეს“. თავიდან, ის შეცბა. დაბნეული, უსიტყვოდ მომაჩერდა. თითქოს, ვერ გაეგო, როგორ შეიძლებოდა მომხდარიყო ასეთი რამ. მაგრამ უმალვე, გააცნობიერა, რომ ამაში უცნაური არაფერი იყო: ცხადია, პრუსტის ყოველი ტომი ითარგმნებოდა და მას აუცილებლად ვიღაც თარგმნიდა, ან მისთვის საძულველი კაცი, ან სხვა მთარგმნელი. მისი გულის ნდომა ის იყო, ყველა ტომი ეთარგმნა „იმ კაცს“ (როგორც იხსენიებდა ხოლმე მას შემდეგ, რაც ცნობისთვის, მისი სახელი და გვარი მაუწყა), რათა ტოტალური ომი ჰქონოდა მასთან და საბოლოოდ, რომ მასზე ტრიუმფალურად გაემარჯვა. ეს მას წამოცდა, ჩვენს მორიგ საუბარში, შემდეგ დღეს, როცა გამარჯობის შემდეგ, სწორედ ეს ფრაზა მომაგება:

-         ესე იგი, თქვენ თარგმნით „გერმანტების მხარეს“?! ნამდვილად თქვენ თარგმნით?! მე მეგონა, ის კაცი თარგმნიდა...

-         გეხვეწები, „თქვენობით“ ნუ მესაუბრები, კარგი (რადგან მე უკვე დღეების განამვლობაში შენობით მივმართავდი)?! - ვუთხარი მე.  

მან ჯერ გაკვირვებით შემომხედა, მერე კი ისე დაიღვლარჭნა, როგორც ჰაერის გველი, ქარბუქი რომ უღელტეხილის ცეკვას აიძულებს. დაახლოებით ასე ემართებოდა მას, ყოველი ჩემი კომპლიმენტის შემდეგ, მის მიმართ რომ არ ვიშურებდი. პირველად, მაშინ ვიფიქრე, რომ გენიოსია, როცა გაცნობის მომდევნო დღეს აღმოვაჩინე - დონ კიხოტეს ესპანურ ენაზე კითხულობდა. ესპანური საიდანღა იცი-მეთქი, ვკითხე, მან მიპასუხა, ფრანგულის შემდეგ ვისწავლეო... ამჯერად იმაზე წუხდა, რომ იურიდიულზე სწავლის დროს ლათინური ენის საფუძვლების შესწავლის შანსი გაუშვა ხელიდან. მას ქონდა თარგმნილი ქართულ ენაზე გასტონ ბაშლჲარის „უაზრობის მწარე ტკივილი“, რაც დაბეჭდილიც იყო და მის გაცნობამდე მქონდა წაკითხული ბათუმის პლაჟზე. ნიცშე უყვარდა განსაკუთრებით, ფილოსოფოსებიდან. ეროვნულ ბიბლიოთეკაში ის მხოლოდ „გასართობად“ მოდიოდა, „გონების გასანიავებლად“, როგორც თავად ეძახდა (კიდევ ერთი ნიშანი, ჩემთვის, მისი გენიოსობისა).

-         აქ მოსვლამდე, სახლში ვმუშაობ ხოლმე, ბიბლიოთეკაში სამი-ოთხი საათით მოვდივარ, აქ მარტო იმას ვკითხულობ, რაც მესიამოვნება, მერე სახლში ვბრუნდები და დაწოლამდე ცოტას ისევ წავიმუშავებ... - მეუბნებოდა დარცხვენილის ღიმილით.

ის დგებოდა დილაადრიან, შვიდ საათზე აბაზანიდან გამოსული თარგმნას იწყებდა. თორმეტი-პირველამდე მუშაობდა, შემდეგ გვიანსაუზმობდა და ცოტა ხანში, ბიბლიოთეკისკენ მიეშურებოდა, ყოველთვის, ფეხით. არ ცნობდა ტრანსპორტს, უფრთხილდებოდა ჯანმრთელობას და სხეულის სიმტკიცეს. ჭამდა ისე, თითქოს მარხულობდა. იშვიათად - უცხიმო ხორცი, ძირითადად - ბოსტნეული და მარცვლეული. მისი საკვები რაციონის ბაზისი იყო წიწიბურა და კარტოფილი, დამშვენებული სტაფილოთი, ყვავილოვანი კომბოსტოთი და მსგავსით. ის არ ეტანებოდა ზამთარში სეზონისთვის შეუფერებელ პროდუქტებს - კიტრს, პომიდორს და სხვა. ზაფხულში, ძირითადად, ხილით იკვებებოდა. ცდილობდა, გარეთ არ ეჭამა. კარგად დანაყრებული მოდიოდა და სახლში დაბრუნების დროს შიმშილის მოსათმენობის მიხედვით საზღვრავდა. მე მას თავიდან „კანტს“ ვეძახდი, ინტელექტუალური პედანტიზმისა და ცხოვრებისეული ასკეტიზმის გამო, მერე კი მისი ფსევდონიმი „პრუსტით“ შევცვალე. ეს ჩავიდინე, ჩემი აზრით, კახურად, რადგან ის, მართლაც, კახელი იყო: კახელები ხომ ზედმეტსახელებს უკუღმა არქმევენ, - „ფეხმარდი“ შეიძლება შეარქვან იმას, ვისაც ორივე ფეხი მოჭრილი აქვს და ა.შ. ამგვარად, მე მას „პრუსტი“ ვუწოდე იმიტომ, რომ სინამდვილეში, უკუღმა-პრუსტად მეჩვენებოდა, გადაბრუნებული წინდასავით. პრუსტის პედანტიზმი, თუკი ასეთი არსებობდა, ნაჯერი იყო მისი უღრმესი მგრძნობიარობით, მის ზმანებათა შავი ხვრელით. „ჩემს პრუსტს“ ეს ატრიბუტი არ ქონდა. თუკი კანტი პედანტი და ასკეტი იყო, მხოლოდ იმისთვის, რომ საუცხოო ფილოსოფიური სიფაქიზისა და სიზუსტისათვის მიეღწია, მე კი ვერ ვხვდებოდი, საბოლოო ჯამში, რის გამო ან რისთვის იყო „ჩემი კანტი“ ასეთი პედანტი და ასკეტი. და მიუხედავად იმისა, რომ ვვარაუდობდი, გენიალური ადამიანის თვისებებს ავლენდა. მჭირდებოდა მისი გენიალობის მატერიალიზებული ნიმუში, რათა ჩემი ვარაუდისთვის, საბოლოოდ, მტკიცების ბეჭედი დამესვა. როგორც სარტრი ამბობს, პრუსტი ვერ იქნებოდა გენიალური, რომ არ შეძლებოდა გენიალური ნაწარმოების შექმნა. მასთან ურთიერთობისას, რატომღაც, სწორედ, სარტრი იჩენდა ხშირად თავს.

მას არ ჰყავდა გოგო და ვფიქრობ, არც არასოდეს ჰყოლია. თავს მორწმუნე მართლმადიდებლად მიიჩნევდა. იყო ჩამოყალიბებული ჰომოფობი და გარკვეულწილად მიზოგინიც, როგორებიც საზოგადოდ, კავკასიელები არიან: ვისაც არაქალიშვილი, როგორც ასეთი, ეზიზღება. მას რომ ვუსმენდი, პარალელურად ვფიქრობდი, რაც ინტელექტუალურად მავსებდა. ჩემი აზრები შეკუმშული, აფორისტული სახის იყო, თავის თავში რომ შესაძლოა, რამდენიმე წინადადებად გაიშალოს. მაგალითად, აზრი - „კავკასიელს ყველაზე მეტად საკუთარი ქალიშვილი და და უყვარს“, შესაძლოა, მოგვიანებით განმევრცო ამგვარად, დღიურში: „... გამეტებით იქამდე, ვიდრე ქალიშვილობას დაკარგავენ. ქალიშვილობის დაკარგვის შემდეგ, კავკასიელი კაცი მათ უყურებს, როგორც გარკვეულწილად ამღვრეულ წყალს. ერთადერთი, ვის მიმართაც არაქალიშვილობას ივიწყებს, დედა და ბებიაა. ისინი მისთვის მარიამ ღვთისმშობელივით უბიწონი რჩებიან, განსაკუთრებით - დედა. ამით უნდა აიხსნას ის საშინელი ელდა და ზარი, დედის შეგინებისას კავკასიელს რომ ემართება. აღნიშნულის მეორე პათოლოგია საკუთარ დედაზე დაგინებაა.“ მაგრამ ჩემი პრუსტი უხამსი სიტყვების მიღმა მეტყველებდა. ამიტომ მისი ლანძღვა-გინება სიტყვებზე მეტად მის სხეულზე იხატებოდა, იქ დუღდა და მასში იხარშებოდა. მისი საუბარი, თითქმის მუდამ, მჟავებითა და ტუტეებით საკუთარ სხეულში ქიმიური რეაქციების გამოწვევას გავდა. ეს მე საკმაოდ გვიან გავაცნობიერე, რადგან თავიდან, მასთან ურთიერთობაში თვითთერაპიაზე უფრო ვზრუნავდი. მე მას მოვიხმარდი, როგორც ჯადოსნურ მედიკამენტს, რადგან ის ჩემს დაცემულ სულს თითქოს წამოდგომაში ეხმარებოდა. ანდა, როგორც ორი ძირს დაგდებული დაჭრილი სასწრაფო დახმარების მოსვლამდე ერთმანეთს ამხნევებენ, მიუხედავად იმისა, რომ ორივე გრძნობს, როგორი ამაოა ასეთ დროს ასეთი გამხნევება, მსგავსად გვემართებოდა ჩვენც, როცა ყოველდღე ერთმანეთს ვხვდებოდით და რამდენჯერმე ვსაუბრობდით, მის სახლში წასვლამდე, რადგან მე სახლში გვიან, ბიბლიოთეკის დაკეტვის შემდეგ მივდიოდი.

მიუხედავად გულჩათხრობილობისა, ის არ იყო ადამიანი, რომელიც არ იცინის. იცინოდა ხოლმე, აშკარად, ზედა კბილების ლამის ბოლომდე გამოჩენით. მისი სიცილი ნაღმის აფეთქებას გავდა, იმდენად ნერვიული იყო, შოკ-სიცილივით. თითქოს, იმისთვის ვსაუბრობდით, რომ ბევრჯერ გვეცინა. მას უფრო მეტად აინტერესებდა პრუსტის ცხოვრების დეტალები, ვიდრე ბრწყინვალე პასაჟები „დაკარგული დროის ძიებიდან“. წაკითხული ქონდა მკვლევართა სტატიები პრუსტზე, ინგლისურად, და ამ სტატიებიდან მესაუბრებოდა. ჩემგან განსხვავებით, ვერ გრძნობდა სიცივეს, ყინვის მიმართ რეზისტენტული იყო, ელტვოდა გრილ ჰაერს და გარეთ გასვლა უყვარდა. და ჩვენც გავდიოდით ხოლმე გარეთ, როცა ჩემი მოწევის დრო მოაწევდა და გასვლას შევთავაზებდი. ჩემ მიმართ ის იყო თბილი და მეგობრული, ერთდროულად სულიერ სიახლოვეს და კოლეგიალურ ტაქტს ამჟღავნებდა. როგორც ნელ-ნელა გავარკვიე, ის განიცდიდა თითქმის ყველაფერს. ინტერპრეტირებდა გარშემომყოფთა მზერას, მათი სახის გამომეტყველებას, მათ მოძრაობას, რომელსაც „მანევრს“ ეძახდა. მისთვის მნიშვნელოვანი იყო ჩაცმის სტილი და ქცევის მოდალობები, რომელთა მიხედვით კატეგორიებად ყოფდა, ამ შემთხვევაში, ბიბლიოთეკის მკითხველებს. მისი დაყოფის სქემა შედგებოდა ორი დიდი კატეგორიისაგან: „ძველმოდურები“ და „სვეცკები“. მე ის მეორეში მათავსებდა. ხშირად აღნიშნავდა, რომ კარგი ქურთუკი მაცვია, ან რომ შარვალი მიხდება, ან რომ ჩემი ბოტასები ძვირფასად გამოიყურება. მისი ბერული ჩაცმულობით, და ქცევით, პირველ კატეგორიაში უნდა მოხვედრილიყო, მაგრამ სინამდვილეში, თავის თავს ორივე კატეგორიის მიღმა, მესამე, უხილავ და უსახელო კატეგორიაში ათავსებდა. გაცნობიერებულ ასკეტს, ცხოვრების პრინციპი ვერბალიზებული ქონდა: არ უნდა დაკარგო დრო სისულელეებისთვის, თავი მნიშვნელოვანი საქმისთვის უნდა გადადო. მისი მეგობრები მხოლოდ ინტელექტუალური მეგობრები იყვნენ, ის მათთან ძირითადად დისტანციურად ურთიერთობდა. იმდენად ფიცხი იყო, რომ მცირე ჟესტს ვინმესგან (როგორც ჰადესის მაკრატელს) მასთან ურთიერთობის ძაფი შესაძლოა საბოლოოდ გაეწყვიტა. გაფუჭებული ურთიერთობის მიზეზების თანმიმდევრული ანალიზი მას არ შეეძლო, სიამაყე არ უშვებდა ამდენად დაბლა. ის იყო გუმბათივით, რომელიც არ კითხულობს, რატომ ინგრევა ასე იოლად მრავალრიცხოვანი სვეტები, რომლებზეც დგას.

როგორც დანარჩენ სამ სეზონზე, ზამთარშიც არ წყდებოდა ქორწილები, თუმცა, უფრო იშვიათად ხდებოდა; ახალდაქორწინებული წყვილები ქაშუეთიდან, რატომღაც, პირდაპირ ეროვნულ ბიბლიოთეკაში გადმოდიოდნენ, III და II კორპუსებში. დედოფლის ფიფინა თეთრი კაბა ორ-სამ ადამიანს ხელში ეჭირა, პატარძალი შიშველი ფეხებით და მაღალ ქუსლებზე სასაცილოდ დაბორიალობდა სხვადასხვა ადგილას. მე და პრუსტი გესლიანად დავცინოდით მთელს ამ ბუფონადას (განსაკუთრებით აზერბაიჯანელ და სხვა მოშავო წყვილებს), მაგრამ პრუსტის შხამი, ვფიქრობ, რაოდენობითა და თვისებით, მაინც ძლიერ შთამბეჭდავი იყო. არ მტოვებდა მისი სიამაყის გამოცანა, მით უფრო, როცა შევიტყვე მისი ურთიერთობის გაფუჭების ამბავი გამომცემლობასთან, რაზეც ის ამჟამად დარდობდა და პირდაპირი აზრით გამოუვალ დეპრესიაში იყო, სწორედ, ამ ფაქტის, უფრო სწორად კი, ამ ფაქტიდან გამომდინარე შექმნილი ბუნდოვანების გამო. ამბავი კი ამგვარად მოხდა. მისი მეგობრის, ახლა რომ გერმანიაში იმყოფებოდა დოქტორანტად, რეკომენდაციით, პრუსტმა ერთ-ერთი უნივერსიტეტის რექტორთან, ცოცხალ ქართველთაგან ყველაზე ერუდირებულ ფილოსოფოსად ცნობილ პიროვნებასთან, ელექტრონული მიმოწერა გააბა მისი თარგმნილი პრუსტიანული კორპუსის გამოცემის თაობაზე. რექტორს, რომელიც რამდენიმე უცხო ენას შესანიშნავად ფლობდა ფრანგულის ჩათვლით, გადაუგზავნეს მისი თარგმანის ნიმუშები. ერთ დღესაც, რექტორმა პრუსტი თავის კაბინეტში დაიბარა (მიზეზი არ დაუკონკრეტებია), რაზეც მთარგმნელმა უპასუხა, რომ დანიშნულ დღეს მისვლას ვერ ახერხებდა, მშრალად, მიზეზის ახსნის გარეშე. ამის შემდეგ რექტორს აღარ უპასუხია. სიჩუმე გრძელდებოდა რამდენიმე თვე, ახსნა-განმარტების გარეშე. პრუსტი ამის გამო კვირაში ერთხელ მაინც ისეთ დეპრესიაში ვარდებოდა, სახლიდან გამოსვლას ვერ ახერხებდა.

-         კი მაგრამ, რატომ არ კითხე, რატომ არ გპასუხობს?! ან, ახლა მიწერე, ხომ არ შევხვდეთ-თქო ან რამე...

-         ა... ა... ა... - თქვა მან. - აარაა... არ მინდა რაა... აა...

მისმა ნერვიულობამ მაიძულა, მოკლე ფრაზებით, სწრაფად გამეხალისებინა.

-         მისმინე! რა პრობლემაა! სირცხვილი კი არაა! მიწერა უპრობლემოდ შეიძლება! რა მოხდა არ იცი და ტყუილად ნერვიულობ, შენთვის! ა?!

-         აარ მინდა რაა... თუ უნდოდა, შეეძლო თვითონ მოეწერა.

-         და ახლა რომ მოგწეროს თვითონ?! ახლა შეხვდები?!

-         არ ვიცი. - მიპასუხა დუმილის შემდეგ.

-         თუ მოგწერა, თვითონ, თავისი ინიციატივით, რატომ არ უპასუხებ?!

-         თუ თვითონ მომწერა, ვუპასუხებ. - თქვა მან შინაგანი ბრძოლების შემდეგ.

მისი ეს სიამაყე, სიამაყე სიგიჟის ზღვარზე, ასე რომ ამსგავსებდა ნიცშეს, თავბრუს მახვევდა, რადგან მე ჩემი ცხოვრების განდევნილი, უძლიერესი მოტივები მიცხადდებოდა: ბებიაჩემის სიამაყე, რომელიც ასე ძალიან გავდა მისას, ასე ძალიან რომ უშლიდა ხელს ურთიერთობებში; და დედაჩემის სიამაყე, რომელიც კიდევ უფრო მძიმე და აუღებელი იყო თავისი არსით. მახსენდებოდა ბებია, რომელიც პრაქტიკულად არაფრის გამო სამკვდრო-სასიცოცხლოდ გადაემტერა გვერდით მეზობლებს (ის მათ „ბოზებს“ და „გათახსირებულებს“ ეძახდა, - „ძუნწები“, „ღორები“, „ხარბები“, „დამპლები“ -, ა.შ.), დევნილობის შემდეგ, რამაც მთელი ოჯახი დაგვანგრია მენტალურად და კულტურულად; მხოლოდ მისი გარდაცვალების შემდეგ აღვიდგინეთ თავი, იმ მეზობლებთან ურთიერთობა კი, ობლად დარჩენილ ბიძაჩემს, მისი გარდაცვალებისთანავე გაუუმჯობესდა და იმდენად დაუთბა, რომ მისი სიცოცხლის ფაქტი დღეს, ყველაფერთან ერთად, ამ მეზობლების ყურადღების და ზრუნვის დამსახურებაა. ბებია, რომელიც სიტყვას არ შეატოვებდა არავის; რომელიც სულ იბრძოდა, გაცხარებული და გაწიწმატებული მათ წინააღმდეგ, ვინც მაშინვე კვარცხლბეკზე არ შესვამდა. ბებია, რომელიც იბრძოდა იმისთვის, რომ დედამიწას მის გარშემო ებრუნა; რომელსაც სურდა ყოფილიყო გარშემომყოფთა ინტერაქციის მთავარი, სიმბოლური ღერძი. ბებია ცდილობდა დევნილობის შედეგად დაკარგული ცხოვრების რეკონსტრუქციას სრულიად ირაციონალური ძალადობით, რომელიც მას და მის სამყაროს კიდევ უფრო ანგრევდა და საბოლოოდ, აცამტვერებდა. ამ გაცამტვერებულ გარემოში დარჩა ბიძაჩემი - მისი ვაჟი, მისი სიკვდილის შემდეგ, მარტოდმარტო, სრულიად დაბნეული; ადამიანი, რომელსაც საკმარისად განვითარებული არ ქონდა სასიცოცხლო უნარები; პრაქტიკულად, არაადეკვატური, უმწეო არსება, რომელსაც ყოველთვიურად ას ლარს ვუგზავნიდი მე, ფიზიკურ შიმშილს რომ არ მოესწრაფებინა მისთვის სიცოცხლე. ჩემი ასლარიანი შემწეობა მას ყველაზე მეტად აჩვენებდა მისი მდგომარეობის ამპლიტუდას.  

დედაჩემი სიამაყით ბებიას გავდა. მაგრამ მისი სიამაყე მის სპეციფიკურ ცხოვრებისეულ კონტექსტთან იყო ადაპტირებული. დედა გაცილებით გულჩათხრობილი, მძიმე და ჩაკეტილი ქალი იყო, ვიდრე ბებია. ბებიასეული, აგრესიული კომუნიკაბელურობა მისთვის უცხო იყო. ამავე დროს, ის იყო ქალური, ამ სიტყვის რენესანსული აზრით; მიმზიდველი, როგორც ჯოკონდა უკანა ხედით, როგორც ვენერა, თავის საუცხოო ნიჟარაზე მდგარი, ზღვის ფონზე. რენესანსული ფონების განუმეორებელი ეგზოტიკა, რომელიც მის არსებას, უპირატესად, შინაგანიდან მომდინარე რადიაციით ქონდა, სრულიად სხვა არსებად აქცევდა დედას. ახლა ვხედავ, რომ გადაჭარბების გარეშე, ჰერცოგინია გერმანტივით მომნუსხველი შარმი ესხა გარშემომყოფებისთვის, სადაც არ უნდა ყოფილიყო, რა საზოგადოებაშიც. ბებია კი, პირიქით, სრულიად დაცლილი იყო სექსუალობისგან. ის ებრძოდა სექსუალობას, როგორც სამარცხვინოს და დაუშვებელს. და ამიტომაც ესმოდა ასე ძლიერ სექსუალობის ძალა, დისტანციიდან მუდამ იჭვრიტებოდა სხვათა კულისებში და განაქიქებდა სხვებს, რითაც მორალურად ამარცხებდა მათ და თავის უპირატესობას განიმტკიცებდა.

სქესობრივი მგრძნობელობა დედაჩემს არასდროს დაუკარგავს, მიუხედავად იმისა, რომ სექსუალურ ასკეტიზმს მისდევდა. ის არასოდეს კლავდა საკუთარ თავში ქალურობას, როგორც ყვავილი არ კარგავს თავის თავს, თუნდაც ერთი დარჩეს ბაღში ეკლიან ბუჩქებს შორის. სიამაყე იყო მისი პიროვნულობის მთავარი ღერძი, მაღალი, მტკიცე. ხოლო ამ ღერძის გვირგვინი მისი ქალურობა იყო, მისი მიმზიდველობა. და საფუძველი ამ ღერძისა - ღირსების გრძნობა, რომელსაც იოლად ვერ ყიდდა, მიუხედავად სურვილისა, ვიღაცის საყვარლობაზე. ხოლო კანდიდატები, რომლებიც დედაჩემის მოხიბვლას ცდილობდნენ, ვერასოდეს ხიბლავდნენ საკმარისად. შესაძლოა, დედაჩემს ეშინოდა ხრამში გადაჩეხვის იმ კატაკლიზმების შემდეგ, რაც გამოვიარეთ. ამდენად, ის, ერთი მხრივ, ნამდვილი წმინდანი იყო, მეორე მხრივ კი შინაგან გრძნობასა და განცდაში, სურვილის მტევნებს რომ წარმოადგენენ, გარყვნილი ქალი, ხორციელ ვნებათა დაკმაყოფილება რომ არ ეღირსა.

ამ სიამაყის, ღირსების გრძნობისა და გამოცდილ ტანჯვათა სიმბიოზში, დედას სრულიად გამანადგურებელი ნიჰილიზმი დასჩემდა სხვათა მიმართ, გარკვეულწილად ჩემზეც რომ ვრცელდებოდა. ამასთან, დომინაციის ფარული ვნება, ჩუმი დომინაციისა, რომელიც ჩემი ზრდის პროპორციულად შეერყა, უბიძგებდა მას, სწორედ, მოულოდნელ მომენტებში დავენგრიე, პერმანენტულად. მას თითქმის არაფერი მოსწონდა იმ ტანსაცმლიდან, მე რომ ვყიდულობდი და განცდილი ტკბობის სრულყოფისთვის დედის აფირმაცია მჭირდებოდა. ის კი შემომხედავდა ახალ სამოსში გამოწყობილს საშინლად გამაარარავებელი მზერით და სერიული მკვლელის ხმით მეტყოდა: „რას გავს ეს?!“ „არაფრად არ ვარგა!“ „რათ გინდოდა ეს ბარახლო!“ „ამაში ამდენი მიეცი?!“ „რაში გჭირდება!“ ან, არაფერს მეტყოდა და მხოლოდ ისე მომაჩერდებოდა, რომ წყობიდან გამოვყავდი. ამ დროს, ის გულწრფელი იყო, არ თამაშობდა. კომედიის ნიშან-წყალიც არ იყო მასში, თუ არ ჩავთვლით იმას, რომ თავიდან ბოლომდე კომედია იყო ეს სცენა (ჩემთვის რომ ტრაგედია ხდებოდა). მთელი სერიოზულობით იპყრობდა ტოტალური ემოცია და შესატყვისი აზრი, ვერბალურად გამოთქმული ჩემს გასაგონად, ან შენახული დუმილით, ასევე, ჩემს გასაგიჟებლად. ამ დროს მას იუმორის გრძნობა სრულიად ტოვებდა. საერთოდაც, დედას იუმორის გრძნობა მხოლოდ ერთეულ შემთხვევებში ქონდა, საიდანაც ვხვდებოდი, როგორი ჯოჯოხეთი უნდა გამოევლო, ვიდრე ამ კონდიციამდე მივიდოდა. და მეორე მხრივ, ეს იყო ქალი, ჰერცოგინია გერმანტივით დამატყვევებელი, მთელი ცხოვრება რომ იმდენად ჩუმად და სავსედ მაყვარებდა თავს, რომლის ასოციაციასაც ისევ რენესანსულ ტილოებამდე მივყავარ. და როცა ჩემი პრუსტი თავის, ნიცშესებრ, არანორმალურ სიამაყეს ჩემ წინაშე დემონსტრირებდა, რას წარმოიდგენდა, რომ ჩემთვის ორ მთავარ ტრავმას, ორ მყინვარს და აისბერგს მაჯახებდა. მისი ფრაზის შემდეგ, როცა შეძრული გავშეშდი, ის, ცხადია, ვერ მიხვდა, რა მოხდა, რა დამემართა.

-         რატომ ჩაფიქრდი, ძმაო?! - მკითხა მან და შეაქანა, როგორც ტალღამ აფრიანი, პატარა ნავი.

რანაირად მეთქვა მისთვის იმ ტკივილის ველზე, მისი სიამაყის უეცარმა გამოჩენამ რომ გადამაგდო, დაწყებული სცენით, ხის გრძელ, სწორ სკამზე, ბინდში გაწოლილი ბებიაჩემი მარტოდმარტო (თითქმის არავინ ვუსმენდით) რომ ყვება კოდორზე ფეხშიშველა გადმოსვლის ამბავს, მდინარეში ცხენი რომ აფოცდება და მაინცდამაინც მისკენ წამოვა (შესაძლოა, მას ასე მოეჩვენა), - ეს კადრი, რომ წამოვიზარდე, პიკასოს „გერნიკას“ მახსენებდა ცხენის გამო, - და მერე, ფეხებიდან რომ კანი კარტოფილივით (მისი შედარება) ძვრება - გაგრძელებული სცენით, მე და ჩემი ფსევდო-ძმაკაცის დედა ბათუმში, ჩემი ახალი ბინისთვის დივნის განვადებით გამოსატანად რომ მივდივართ, ასევე ბინდდება და ბიძაჩემი მირეკავს, რომ დეიდაჩემის ქმარი მოკვდა (სრული შოკი!), თავი მოიკლა საკუთარი თოფიდან გასროლით (და მისი ნაწლავები როგორ ეყარა და ა.შ.), და მე რომ ბავშვივით ვტირი და ვერ ვჩერდები, ჩემი ფსევდო-ძმაკაცის დედის გაოცებული მზერა (უკვირს, დეიდის ქმრის სიკვდილის გამო რატომ ვტირი ამდენს და ასე ძალიან) და მოგვიანებით, სიბრალული, რომელიც მის თვალებში, როგორც ღრუბლები ღრუბლებს ცაზე, მანამდელ გაოცებას ენაცვლება. ვერ ვეუბნები, ცხადია, უბრალოდ ვპასუხობ:

-         გამიკვირდა შენი პოზიცია...

-         ჩემი პოზიცია რაა... - ამბობს ლუღლუღით.

-         ნიცშესავით ამაყი ყოფილხარ, შენ! - ვაწყვეტინებ. - დღეიდან მე შენ „ნიცშეს“ დაგიძახებ!

-         კაი, რა... რა ნიცშე, ძმაო... კაი რა... - ამბობს დარცხვენილი.

მე მართლა ვარქმევ მას „ნიცშეს“, მაგრამ ეს მისი მესამე ზედმეტსახელია, ჩემგან შერქმეული: თავი და თავი - „პრუსტი“, და მერე თანაბრად - „კანტი“ და „ნიცშე“...

მე მაინც ვერ გავიგე, რატომ სძულდა მას ასე ძალიან ის მთარგმნელი კაცი. ხომ არ იყო ეს იმის ბრალი, რომ მანამდე, ის მას ძალიან უყვარდა?! ცხადია, მხოლოდ ერთეულ შეურაცხყოფასაც, ზოგიერთი ადამიანის შემთხვევაში, განსაკუთრებით მაშინ, თუკი შეურაცხყოფილი მას მანამდე უჩვეულო კეთილგანწყობით ექცევა, კმარა იმისთვის, რომ ეს კეთილგანწყობა მას უკიდურესი სიძულვილით შეეცვალოს და სიმპათიის ადგილი ზიზღმა დაიკავოს. მაგრამ თუკი მანამდე, შეურაცხყოფილი ქალის მიმართ ის სიყვარულს ავლენს, თუნდაც ეს სიყვარული ავადმყოფური იყოს თავისი არსით, მაშასადამე, უმიზეზო, ასე ვთქვათ ისეთი სიყვარული, რომელიც იმაზე ძლიერ ემყარება ილუზიას, ვიდრე ნორმალურ შემთხვევაში - როგორც მკითხველს ეკეტება ჭკუა მწერალზე, როგორც ზე-არსებაზე, ან მსმენელს მომღერალზე და ა.შ. -, ამ დროს მისი სრულიად უკომპრომისო ზიზღის ვნება უფრო გასაგები და ცხადი ხდება. მაგრამ შესაძლოა, პრუსტის სიძულვილი იმ აფექტის ნაყოფი იყო, რომელიც მისი დამცირების განმეორებითმა შემთხვევამ წარმოშვა - გამეორება ხომ ერთხელაც, ერთიანად გადმოღვრის დროთა განმავლობაში დაგროვილს -, ასეთი აფექტის საფუძველი მის ცხოვრებაში არსებობდა და მან ამის შესახებ მიამბო.

ეს მოხდა ერთი წლით ადრე, ვიდრე ის პრუსტის მთარგმნელს გაიცნობდა. თარგმანის ერთ-ერთ კონკურსზე, რომელსაც ცნობილი ქართველი მთარგმნელის სახელი ერქვა და ერთ წელზე მეტი აღარც უარსებია (კონკურსს საქართველოს პირველი უნივერსიტეტი ატარებდა), მან თავისი თარგმანი წარადგინა - გასტონ ბაშლჲარი, „უაზრობის მწარე ტკივილი“, სრული ტექსტი. თარგმანი მესამე ხარისხის პრემიით აღინიშნა და ძალზე მცირე თანხა - 200 ლარი ჩაურიცხეს პრუსტს ანგარიშზე. ნაცვლად იმისა, რომ მას ეს გახარებოდა, ოდნავ მაინც, საშინლად განარისხა ამ ფაქტმა, იმდენად, რომ საპატიო დიპლომის თუ გამარჯვებულის (III ხარისხის მფლობელის) სერთიფიკატის ასაღებადაც არ მისულა. შეეძლო კი, ასეთ ადამიანს ვინმე შეყვარებოდა იოლად და ილუზორულად? ალბათ, არა. შესაბამისად, დავასკვენი: მთარგმნელი კაცის მიმართ მისი სიყვარულის ჰიპოთეზა სარწმუნოდ ვერ ჩაითვლებოდა. შედეგად, იმ ფაქტზე დაყრდნობით, რომ მის სიძულვილს იწვევდა ყველა და ყველაფერი, ვინც და რაც მას პირველხარისხოვანი არსების რანგიდან აქვეითებდა, ჩამოვაყალიბე ალტერნატიული ჰიპოთეზა: მთარგმნელი კაცის მიმართ მისი ძლიერი სიძულვილი გაპირობებულია ამ კაცის მხრიდან მისი დამცირებით მას შემდეგ, რაც ის ერთხელ უკვე დაამცირეს უნივერსიტეტის თარგმანის კონკურსზე ერთი წლით ადრე; შედეგად, მისი სიძულვილის ამოფრქვევა გამოიწვია დამცირების გამეორებამ. მთარგმნელი კაცი პირველი რომ ყოფილიყო, ალბათ, ასე ძლიერ არ შესძულდებოდა. გასათვალისწინებელია ისიც, რომ აქამდე სულ დამცირებებით იარა, იქამდეც, ვიდრე მთარგმნელობით საქმიანობას დაიწყებდა.

ის წარმომიდგა წმინდანივით და მივხვდი, რატომაც კითხულობდა - ნიცშეს, კირკეგორს, ბაშლჲარს... ერთგვარ ზეადამიანად გრძნობდა თავს და ითხოვდა სხვებისგან უპირველეს ხარისხში აღიარებას. ცხადია, ეს აღიარება, უპირველეს ყოვლისა, სულიერი იყო და არა - მატერიალური. მას შეეძლო ეარსება დღიურად ათ ლარად ან ოც ლარად, თუკი აღიარებდნენ. მას ტანჯავდა სამყაროს უსამართლო წყობა, სადაც ზეადამიანებს არ აფასებენ, არამედ ჩაგრავენ. მისი „გასართობი“ და „გულის გადასაყოლებელი“ - ნიცშე, და სხვები, სინამდვილეში, მისი ცხოვრების ლანშაპტი იყო, რომელშიც ის შედიოდა, როგორც ბუნებაში, როცა სურთ, დარდი განიქარვონ და სამყაროსთან ჰარმონიის განცდა იპოვონ, ან ჭეშმარიტებასთან, ზე-მიზანთან. ის მათ კითხულობდა, როგორც თავის მრწამსს, როგორც საკუთარ ცხოვრებას ნაწილებად. ნიცშესთან ხედავდა თავის მეს, თავის ძალას, სიღრმეს და ჰეროიზმს, ამავე დროს თავის სიმართლესა და სიწმინდეს, თავის ამაღლებულად მშვენიერ თავს; კირკეგორთან კითხულობდა თავის ყოველდღიურ სასოწარკვეთას, ჭაობს, რომელშიც მისი ზე-მე ამაოდ იბრძოდა. ის იყო ერთგვარი საერო ბერი, რაც მახსენებდა ქუჩის - „დემონს“, გალაკტიონის კლასიდან (სინამდვილეში, ქუჩი გალაკტიონზე უფრო იყო და ზედა კლასში სწავლობდა, გიმნაზიაში). ბოლოს, მისმა სახებამ ვისთანაც მიმიყვანა, დონ კიხოტე იყო, ძალიან თბილად რომ ექცეოდა მის საჭურველმტვირთველს - სანჩო პანსას, ანუ მე; რადგან ამასობაში, მე მის ერთგვარ საჭურველმტვირთველად ვიქეცი. სულაც არ მემძიმებოდა ყოველ დღე მისთვის საჭურვლის გამორთმევა, ვინაიდან ეს მისი საჭურველი იყო და არა ჩემი. მეტიც, მისი ტვირთი მავიწყებდა ჩემსას, მისი სასტიკი ეგზოტიკა ფარავდა ჩემს შინაგან ჯოჯოხეთს. სასტიკი კი, ის მისთვის იყო, მე მის ტკივილს მხოლოდ დისტანციიდან „ვგრძნობდი“, - როცა სხვას კბილი ტკივა და მისი მჭმუნვარე სახის გრიმასა ჩვენს სახეზე ისევე გადმოდის, როგორც სხვისი მთქნარება გადმოგვედება სრულიად უნებლიეთ.

ის იმდენად უფრთხილდებოდა ჩვენს ურთიერთობას, მეგობრობაც რომ შეგვიძლია ვუწოდოთ, ყველანაირად ცდილობდა ხელი შეეშალა იმ ფაქტის სიცხადისთვის, ორივენი პრუსტს რომ ვთარგმნიდით. და მიუხედავად იმისა, რომ საშინლად აკრიტიკებდა პრუსტის უკვე გამოსულ თარგმანებს, ერთხელაც არ უცდია, შეეხედა ჩემი თარგმანისთვის. მას ეშინოდა ამის, ჩვენ შორის, უცაბედად, შავ კატას არ გაერბინა (აქამდე სულ თეთრი კატები დარბოდნენ). ის, ალბათ, ყველა შემთხვევაში დაიწუნებდა ჩემს თარგმანს, მან ეს იცოდა, როგორც არავინ სხვამ, და ამას უფრთხოდა. შესაძლოა, გრძნობდა კიდეც, რომ მისი ეს ნაბიჯი უსამართლო იქნებოდა, მაგრამ სხვაგვარად არ შეეძლო. სამაგიეროდ, შეეძლო, არ შეემჩნია ჩემი თარგმანის არსებობა, და როდესაც მე ვთხოვდი მისი თარგმანის ჩვენებას, ეთქვა:

-         რომც არ მოგეწონოს ჩემი თარგმანი, იცოდე, მე ეს არ მეწყინება. მთავარი ის კი არაა, ერთმანეთის თარგმანი მოგვწონს თუ არა. მთავარია, რომ ჩვენ შეგვიძლია ერთმანეთის აზრის მიღება და ამის გამო ურთიერთობა არ გაგვიფუჭდება.

„ურთიერთობა“ - აი, რა ჩამესმოდა მისი ფრაზებიდან ზარის შემოკვრასავით. „ურთიერთობა“, „მთავარია“ და „ერთმანეთი“. დროდადრო ჩემს თავს ვეკითხებოდი, ის ლატენტური გეი ხომ არ არის.

გამაკვირვა იმის აღმოჩენამ, რომ მისი თარგმანები, თითქმის მთლიანად, ბლოგზე გამოექვეყნებინა. მათზე წვდომა ნებისმიერ მსურველს ქონდა. და დადგა დღე, როცა მე მისი თარგმანის გემო უნდა გამეგო. რა თქმა უნდა, „გერმანტების მხარე“ მაინტერესებდა. ის აკრიტიკებდა ჩემეულ სათაურს - „გერმანტების მხარეს“ და ამბობდა, რომ სწორია, მხოლოდ და მხოლოდ: „გერმანტების მხარე“, „ს“-ს გარეშე. მოგვიანებით, როცა თარგმანი გავაგრძელე, მივხვდი, რომ არც „გერმანტების მხარე“ ან „გერმანტების მხარეს“ არ იყო ბოლომდე „სწორი“. უკეთეს ვარიანტად მეჩვენა „გერმანტის მხარე“, ვინაიდან უკვე ჩემ მიერ თარგმნილი ტექსტიდან ჩანდა, პრუსტი სათაურს აფუძნებდა გერმანტის სახელზე, რომელიც პირველად ბავშვობაში ჩაესმა ელისეის მინდვრებზე ძიძის ნამღერიდან (სადაც ბატონი გერმანტი ხვდებოდათ ხოლმე და ძიძას შოკოლადს ჩუქნიდა, პატარა მარსელზე კი ამბობდა - „კარგი ბავშვია!“). მნიშვნელოვანი იყო არა ადგილის დასახელება, არამედ სახელის, სინამდვილეში გვარის, ფუძე - გერმანტი, მისი ჟღერადობა, პრუსტს რომ საუცხოო და ამოუხსნელი ეჩვენებოდა, ყველაზე მისტიური იმ სახელთაგან, რაც კი გაუგია, მაშინ, როცა ჩემთვის, პრუსტის მთარგმნელისთვის, რაც არ უნდა სასაცილო იყოს, „გერმანტი“ მხოლოდ „გერმანიიდან“ ჟღერდა, თუკი დავივიწყებდი პრუსტის „დაკარგული დროის“ არსებობას. და კიდევ უფრო შორს რომ წავიდეთ, უნდა აღინიშნოს, გერმანტი და გერმანტები ფრანგულ ენაში ერთნაირად იწერება და იკითხება, ანუ გერმანტის სახელი მხოლობით და მრავლობით რიცხვში ერთი და იგივეა, როგორც ქალზე იტყვიან - „დადიანისა“, იგულისხმება, რომ გვარად დადიანია, მაგრამ ამავე დროს, დადიანების (გვარის) ჩამომავალია. ამდენად, მიუკერძოებლობისთვის, სათაურის სამივე ვერსიას არსებობის სრული უფლება ქონდა, მაგრამ ამ სიღრმეებზე მასთან სიტყვა არ დამიძრავს, რადგან იმდენად შეაშფოთებდა ეს მას, რომ ჩვენს „ურთიერთობას“ გარკვეულ ან საბოლოო ჩიხში შეიყვანდა, ბუნებრივია, რაც მე არ მსურდა.

და მაინც, მისი თარგმანის წაკითხვას ვერ ავცდებოდი, ესე იგი ვერ ავცდებოდი შეფასებას და ვერც მას დავუმალავდი, თუმცა, შერბილება შემეძლო იმ შემთხვევაში, თუკი „ცუდი“ აღმოჩნდებოდა, და შევარბილებდი კიდეც, მაგრამ ვაგრძნობინებდი, რომ მაინცდამაინც არ აღმაფრთოვანა. და აი, გავხსენი მე მისი თარგმანი და კითხვა დავიწყე. ის კი ელოდებოდა, რას ვიტყოდი. ზუსტი დრო, როდის ვკითხულობდი, მან არ იცოდა. მე ვკითხულობდი მაშინ, როცა ღიმილით ვესაუბრებოდი, გვერდით მჯდომს, ჩუმად, ჩურჩულით, რათა სხვები არ შეგვეწუხებინა. ვსაუბრობდით ნიცშეზე (რომელსაც ამ დროს კითხულობდა) და კირკეგორზე (ერთი საათით ადრე რომ კითხულობდა). სინამდვილეში, გული მწყდებოდა, რომ მისი თარგმანი ჩემთვის სანიმუშო არ აღმოჩნდა, თუმცა, უნიკალურ ღირსებებს შეიცავდა, რომელთა გამოც ის მე საბოლოო გენიოსად ვაღიარე ჩემს თავში, მისთვის კი არ მითქვამს.

მისი „გერმანტების მხარე“ წავიკითხე მხოლოდ გვერდნახევარი, იქამდე, ფრანსუაზი რომ ძველი სახლიდან ბრუნდება და ამბობს, ახალ სახლში „ყველაფერი“ (რაც სამზარეულოს ეხება) უკეთესადაა მოწყობილიო. გვერდნახევარში მივხვდი, - ჩემი თარგმანი უნდა გამეგრძელებინა. მაგრამ იმავე გვერდნახევარში ვიგრძენი, რომ გონებრივად, თითქოს, ის ჩემზე ძლიერი იყო და ცოტა შემშურდა. თუკი მე მივყვებოდი ორიგინალის ტექსტს იმდენად ზუსტად, რამდენადაც ეს შესაძლებელი იყო, და „გამოძრომას“ ვახერხებდი ესთეტიკურ-ლიტერატურული ალღოთი, ერთი სიტყვით, მხოლოდ ლიტერატურული უნარებით, ის პრუსტის ტექსტს „ახურდავებდა“ უფრო ხისტად, თამამად, დამოუკიდებლად (ავტონომიურად და სუვერენულად), და ისეთ მეტაფორებს და შედარებებს პოულობდა, მე რომ სიზმრადაც ვერ ვნახავდი. მაგალითად, მის თარგმანში ფრანსუაზი ძველ სახლზე ამბობდა - „გადაქაჯული“, ეს სიტყვა პირველად მისი თარგმანიდან გავიგე! როგორ შემეძლო, არ შემშურებოდა ამგვარი მიგნებების, გვერდნახევარში არაერთხელ რომ შემხვდა?! მაგალითად, მხიბლავდა, როგორ ხვდება ფრანსუაზი „სუსხიანი გულგრილობით“ (თუკი „სუსხიანი“ მომაფიქრდებოდა, „სუსხიან სიცივეს“ დავწერდი) მარსელის სურვილს, მჭმუნვარეს ნუგეში სცეს. მომწონდა აგრეთვე - ვაგონის „მოშლილი ფანჯარა“, „სულიერი კეთილდღეობისთვის საჭირო საკვები“, „კომბრეს რიტუალების შესაბამისად ტირილით ჩემოდნების გამზადება“ და სხვა. მაგრამ უნდა ითქვას, მომეჩვენა, თითქოს, ერთობ კახური თარგმანი იყო. ეს ეტყობოდა მთლიანად იმ გვერდნახევარს, რაც სავარაუდოდ, შემდეგაც გაგრძელდებოდა. მაგალითად, ფრანსუაზს ის უწოდებდა „ფრანსუაზას“, და როცა ვკითხე, რატომ „ა“ - ფრანსუაზ-ა და არა ფრანსუაზ-ი, მან მითხრა:

-         ქალის სახელი ა-ზე უნდა მთავრდებოდეს, სხვანაირად რა ვიცით, ფრანსუაზა ქალია თუ კაცია?!

ამ გვერდნახევარში მას გაპარვოდა რამდენიმე აზრობრივი, საკმაოდ უმნიშვნელო უზუსტობაც, რაც ალბათ, სიჩქარით უფრო დაემართა, ვიდრე გააზრების დანაკლისით. მე ის წარმომედგინა მუშაობის დროს, როგორც დოღის ცხენოსანი. დღიურად ჩემზე ოთხჯერ მეტს თარგმნიდა. თუკი ჩემი საშუალო დღიური მაქსიმუმი სამი გვერდი იყო, ის ათ-თორმეტ გვერდამდე ადიოდა. ჩემგან განსხვავებით, რომელსაც ოთხ (იშვიათად ხუთ) საათზე მეტხანს მუშაობა არ შემეძლო, ის მუშაობდა 7-8 საათს დღეში და უფრო ცოტა დროს ხარჯავდა ფრაზების ქართული ანალოგიის აწყობაზე. მე მაოცებდა მისი შრომის უნარი და პროდუქტულობა, მას კი იგივე დაემართა მთარგმნელობით უნართან ერთად, ჩემში მხატვრული უნარების აღმოჩენისას. ის ელოდა ჩემს შეფასებას მის თარგმანთან დაკავშირებით. ბოლო დღეები სულ უფრო ხშირად მიმეორებდა თავის საფირმო ფრაზას: „რომც არ მოგეწონოს ჩემი თარგმანი, იცოდე მე ეს არ მეწყინება“ და ა.შ. მე მას ვუთხარი:

-         შენი თარგმანი მომეწონა! ძალიან აკადემიური თარგმანია! მაგრამ მე მაინც გავაგრძელებ თარგმნას.

-         ჩემი თარგმანი მართლა მოგეწონა?!

-         გულწრფელად გეუბნები, მართლა ძალიან მომეწონა! კოლოსალური შრომა გაგიწევია! მგონი, შენ გენიოსი ხარ...

-         კაი რა... არ მჯერა, როცა ეგეთ კომპლიმენტს მეუბნები.

-         არა, მართლა! მე ვფიქრობ, რომ შენ გამორჩეული უნარები გაქვს! შეუძლებელია ასე ცოტა დროში ამ ხარისხით თარგმნა, თანაც შენ ენა საერთოდ არ იცოდი და პრაქტიკულად ნოლიდან ისწავლე...

-         ეგ ხო... ენა ხო... ნულიდან...

ეს მოხდა პარასკევს. შაბათ-კვირას პრუსტი კახეთში მიდიოდა დედასთან, ორშაბათს კი ისევ ბიბლიოთეკაში ბრუნდებოდა. მაგრამ ორშაბათს არ მოსულა. არც სამშაბათს. არც ოთხშაბათს. მთელი კვირა მისი ლანდიც არსად მინახავს. მეორე ორშაბათს კი, მაინცდამაინც იმ დღეს არ ვიყავი ბიბლიოთეკაში, ის მოსულა და ჩემთვის დაბადების დღის საჩუქარი მოუტანია, წინასწარ (ის იმახსოვრებდა ყველა თარიღსა და ციფრს, და ჩემი დაბადების დღეც ახსოვდა). მე რომ არ ვიყავი, ქალებთან დაუტოვებია, პირველ სართულზე. საჩუქარი მეორე დღეს გადმომცეს, ორი წიგნი: ვუდი ალენის მოთხრობების კრებული ქართულ ენაზე, საერთო სათაურით - „ჩემი აპოლოგია“ - არ ვიცი, ასეთი სათაური ინგლისურ ანალოგსაც ქონდა თუ ქართველებმა შეურჩიეს, მისი (დადასტურებული თუ დაუდასტურებელი) პედოფილიის გასამართლებლად, - და სარტრის „ალტონელი განდეგილები“, ძალიან ძველი წიგნი, ფრანგულ ენაზე. აქაც, სარტრმა იჩინა თავი, და მანამდეც, არ მიხსენებია, რომ ის სარტრის თეორიას ეყრდნობოდა არჩევანზე და თავისუფლებაზე საუბრისას. ამბობდა, რომ ადამიანი თვითონ ქმნის თავის თავს და რომ მას არ გააჩნია ფასი იქამდე, ვიდრე თავად არ მიხვდება, სხვებთან შედარებით რა ღირს ამ დედამიწაზე. სარტრზე მისი საუბრის სმენისას, სიცარიელის სარტრიანული კონცეპტი - „La mauvaise fois“, და ჩემი კაფეში მუშაობის ადრეახალგაზრდული გამოცდილება გამახსენდა.

მე და ჩემი ბიოლოგიური ბიძაშვილი, რომელსაც ძმას ვეძახი, 24 წლის ასაკში, კაფეში სამუშაოდ მივედით. კაფეს ერქვა „აფრიკის ღამე“ და ტაშკენტის ქუჩაზე მდებარეობდა. მენეჯერი ახალგაზრდა, ლამაზი გოგო იყო, მიმზიდველი, 35 წლამდე, რომელსაც მე თვალში მოვუვედი. გამოცდილების გარეშე დაგვაწყებინა მუშაობა, მე - მიმტანად, ჩემი ძმა კი ე.წ. „რაზდაჩაზე“ მუშაობდა - მზა კერძები ამოჰქონდა სარდაფიდან პირველ სართულზე და დასვრილი თეფშები ჩაქონდა პირველი სართულიდან სარდაფში (პირველ სართულამდე მიმტანებს უნდა ჩაგვეტანა, კაფე სამსართულიანი იყო). მენეჯერს, გარდა დღიური ანაზღაურებისა (პირველი ორი დღე ანაზღაურების გარეშე უნდა გვემუშავა), საჭმლის შესახებაც ვკითხე. მან მითხრა:

-         საჭმელი თავზე საყრელი გვაქვს. შეგიძლია ჭამო, რაც მოგინდება და როცა მოგინდება.

წარმოვიდგინე ყველაფერი კარგი და ლამაზი ჩემს პირში და მერე ჩემს მუცელში, რამაც მიმტანობა მიმზიდველ საქმიანობად აქცია ჩემს თვალში. პირველ დღეს საშინლად დავიღალე. ტერფები უსაშველოდ მტკიოდა, მაგრამ დასვენების დრო არ იყო, სტუმრები მოდიოდნენ და მოდიოდნენ, იმ ხანებში იმ არეალში ცოტა კაფე იყო. დღის ხუთი საათისკენ უკვე იმდენად მშიოდა, შიმშილის გარდა, ვერაფერზე ვფიქრობდი. როგორც კი მცირე ინტერვალი ვიპოვე, მაშინვე სამზარეულოში ჩავედი, სარდაფში, სადაც იატაკი და კედლები ერთნაირ, ფართო, თეთრ კაფელში ჩაესვათ. პატარა სარკმლიდან, „ფორტოჩკას“ რომ ვეძახით, მზა კერძები გამოდიოდა და ისიც ჩანდა, რას საქმიანობდნენ შიგნით მზარეულები. ვხედავდი: ერთი ახალგაზრდა, წვერებიანი ბიჭი, თეთრ სამოსში, ბანანს ჭრიდა, მეორეს ღუმლიდან ახალგამომცხვარი ბრაუნის ნამცხვრები გამოჰქონდა. მარჯვნივ შუახნის კაცი ხინკალს ახვევდა, ქალი კი სპაგეტის დებდა დიდ, ბრტყელ თეფშზე. ვიფიქრე: იმდენად დაღლილი ვარ, მძიმე კერძს ვეღარ შევჭამ, ჯობია, რამე მსუბუქი მივირთვა, მაგალითად, ბანანი, ბრაუნის ნამცხვარი, გახლეჩისას ცხელი შოკოლადი რომ გადმოდის, და ერთი კაპუჩინოც დავაყოლო, დღეს ხალვათად ვისადილებ. „ფორტოჩკაში“ თავი შევყავი და ხმამაღლა განვაცხდე:

-         გამარჯობა ყველას! მე ახალი მიმტანი ვარ!

შიგნით მყოფებმა ანცი ინტერესით შემომხედეს. გვერდით, მოშორებით, ღია კარიდან მრეცხავმა ქალებმა გამოყვეს თავი და ამათვალიერ-ჩამათვალიერეს.

-         თუ არ შეგაწუხებთ, საჭმელს შევჭამდი!... დღეს ერთი ბანანი, ერთი ბრაუნი და ერთი კაპუჩინო იყოს!

მათ კიდევ უფრო ინტერესით შემომხედეს და რამდენიმე წამში სიანცე გაუქრათ, ცოტა დაიბნნენ, თითქოს, ვერ მიხვდნენ, რა ვთქვი. შეკვეთაა?! - მკითხა იმ ახალგაზრდამ, ზუსტად, ვინც ბრაუნი გამოიტანა ღუმლიდან. მის ამგვარ პასუხზე ცოტა მეც შევცბი, მაგრამ არ შევიმჩნიე, ვიფიქრე, რომ უკბილოდ მეხუმრებიან ახალ მიმტან ბიჭუნას (კაფეში ყველანი მიმტანს „პატარა ბიჭი“-ს ეძახდნენ) განვუმარტე:

-         მენეჯერმა ამიხსნა, რომ ნებისმიერ დროს შემიძლია მივირთვა, რაც მომინდება!

მზარეულთა ღავღავზე მრეცხავებმა გადმოსძახეს:

-         რაო, რაო?! რა მინდაო პატარა ბიჭიმ?!

მრეცხავებს აუხსნეს, რაც მინდოდა. მითხრეს, მართლა ასე გითხრა მენეჯერმაო?! დიახ, დღეს დილით ვისაუბრეთ ჭამის საკითხზე-მეთქი, მივუგე. მზარეულებმა ისევ შეატყობინეს მრეცხავებს ჩემი ეს ფრაზა, და შემდეგ, ზვავის მოვარდნასავით, ჯაჭვურად აზვირთებული სიცილი საყოველთაო ხარხარში გადაიზარდა და მთელი სარდაფი მოიცვა. მზარეულები სულს ითქვამდნენ, მრეცხავები მათი თეფშებივით ტკრციალებდნენ. პირველივე ჩასვლაზე ყველამ დამიმახსოვრა, საკვებად კი წყალწყალა სუპი დიდ, ღრმა თეფზე და ხელით შუაზე გატეხილი პურის ნახევარი სინზე დამიდეს, და პატარა ოთახისაკენ გამიშვეს, რომელსაც „გამოსაცვლელ ოთახს“ ეძახდნენ და მომუშავეთა ქურთუკებით, ფეხსაცმლებითა და სხვა ატრიბუტებით იყო გატენილი.

ოთახში იდგა პატარა მაგიდა და ერთი სკამი. შიგნით უსიამოვნო სუნი იყო, რადგან ფანჯარა არ ქონდა. როგორც ჩანს, დასაქმებულთაგან რიგ-რიგობით ჭამდნენ აქ, მარტონი, ნახევრადსიბნელეში, რადგან პატარა ნათურა საცოდავად ბჟუტავდა. მიუხედავად ტყუილი სუპისა, ისე მშიოდა, მაინც გემრიელად ვჭამე. პური, რაც გადამრჩა, იქვე მდგარ პატარა ურნაში მოვისროლე, თეფში სინით „ფორტოჩკის“ რაფაზე დავდე და ზევით ავედი.

მიმტანობა საერთოდ არ ვიცოდი, რა იყო, სანამ კლიენტებთან უშუალო ურთიერთობა არ მიწევდა, თავს მშვენივრად ვგრძნობდი. მიუხედავად დაღლისა, არც ხალისი და არც შემართება არ დამიკარგავს. დღის ბოლოსკენ, მენეჯერმა მაინცდამაინც ჩემი „წაშლილი სახე“ აღნიშნა, რაზეც დანარჩენმა მიმტანებმა და ბარმენმა უკბილოდ გაიცინეს. ყველანი ტანჯულნი და უბედურნი იყვნენ იქ, ბარმენის ჩათვლით. ერთი, მენეჯერს არ ეტყობოდა დიდი ურვა. მე კი, ბავშვობიდან იმათ ვაფასებ, ვინც ხალისს არ კარგავს. დაბოღმილი ადამიანები არ მიყვარს, ვცდილობ, მათგან თავი შორს დავიჭირო. თუმცა, ღამით, მიმტანებს შორის ჩაის განაწილებისას, ისინი დამიმეგობრდნენ და ჩემ მიმართ ეჭვი ნდობით შეეცვალათ, რამაც გადამაწყვეტინა, მეორე დღესაც, ადრე დილით სამუშაოდ მივსულიყავი ისევ იმ კაფეში. ჩემი ძმა ჩემზე არანაკლებ მკვდარი იყო.

მეორე დღე გამოდგა გარდამტეხი. ვიღაც დაბალ, ჩაფსკვნილ ბიჭს მიმაბარეს, მეორე სართულის მიმტანების უფროს მიმტანს, ჩემთვის კლიენტებთან ურთიერთობა რომ უნდა ესწავლებინა. ამ ბიჭმა თითქმის შემაძულა ყველაფერი, რაც მიმტანობას ეხებოდა. ის მასწავლიდა, როგორ დამეპყრო სტუმრის გული. როგორ მივსულიყავი მეგობრულად, ჩამოვმჯდარიყავი მასთან, როცა ამის დრო მოვიდოდა და კერძების შეკვეთის აღების, მიტანისა და ფულის გამორთმევის გარდა, გამება მასთან გულითადი დიალოგი, თუკი მას ეს ესიამოვნებიდა. ერთი სიტყვით, უპირველეს ყოვლისა, უნდა ვყოფილიყავი ორიენტირებული, როგორ მეპოვა სტუმრის სულისკენ გზა, როგორ შემევსო ის სულიერად და როგორ ვქცეულიყავი მის ფსევდო-მეგობრად, იმდენად, რომ ის უნდა მოსულიყო უფრო მეტად ჩემთან საურთიერთოდ, ვიდრე კერძების მისართმევად. ეს იყო ყველაზე საძაგლობა, რაც კი წარმომედგინა იმ დროს ჩემი იმედების ჰორიზონტზე. უცხოსთან, განსაკუთრებით შემკვეთთან, ურთიერთობა საერთოდ არ შემეძლო. თავს დაქვემდებარებულად, ყმად ვგრძნობდი, რაც შინაგანად მაგიჟებდა. ამიტომ მუდმივად ექსცენტრულად ვიქცეოდი სტუმართან, რაც მათ თავიდან ახალისებდა და ამხიარულებდა, მერე კი მიმტანობასაც თავად შევეშვი. მაგრამ ჯერ მეორე დღე იყო და ამ დღისთვის აუცილებლად უნდა გამეძლო. სწორედ მაშინ მოვიდა ის წვერებიანი, დეპრესიული კაცი ქალის ხალათითა და აქსესუარებით, მერე რომ ყველაზე ცნობილი თოქშოუს წამყვანი გახდა. მივიდა ჩემი „უფროსი“ მასთან, გვერდით დაუჯდა და ჭორაობა დაუწყო. პერიოდულად, ისინი რაღაცაზე იცინოდნენ. პროცესი დაახლოებით ხუთ წუთს გაგრძელდა, სტუმარმა კერძი შეუკვეთა, დიდ თეფშზე ბრინჯის სალათი, რომელიც გორასავით მიართვეს თხუთმეტი წუთში.

მესამე დღეს „აფრიკის ღამის“ ახალ ფილიალში გადამიყვანეს, ფალიაშვილზე, ვაკეში. კაფე ზუსტად იმ დღეს გაიხსნა. მიმტანები სამნი ვიყავით, მე, ერთი ბიჭი და ერთიც გოგო. კაფე იყო ორსართულიანი, წიგნების მაღაზიის გვერდით, ლამაზი, დახვეწილი და საშინლად ცარიელი, რადგან სტუმრები თითქმის არ იყვნენ. სიცარიელე და მოცლილობა ბოლოს მიღებდა. მეცვა შავი პერანგი, შავი შარვალი („ჯორდანოში“ ნაყიდი ფასდაკლებით, 50 ლარად) და შავი ტუფლები, დერმანტინის, საშინლად უხარისხო, ელსივაიკიკიში ნაყიდი, 23 ლარად, რომელიც ორ ჩაცმაში უკვე გახეულიყო, პირის დაღებას ცოტა აკლდა. ჩემი საღამომდე გაძლება აქ, თითქმის წარმოუდგენელი ჩანდა. მაგრამ ჯერჯერობით ვიტანდი, ვცქმუტავდი, ვიტანჯებოდი, მაგრამ ვიტანდი. მაგრამ შუადღისკენ იმგვარი მარაზმი დაიწყო მეორე სართულზე, რომ მე იქიდან სამუდამოდ გამოვიქეცი, და როგორც გაირკვა, გამოვიქეცი მიმტანობის პერსპექტივიდანაც. მარაზმი კი, ერთი შეხედვით, სრულიად უვნებელი „ფლირტი“, ამ სიტყვის სრულიად საეჭვო გაგებით, ფორმისა და შინაარსის მიხედვით, იყო მიმტან ბიჭსა და გოგოს შორის. სინამდვილეში, ისინი „ცეკვავდნენ“, წაეცეკვებოდნენ ერთმანეთს, მერე თითქოს ერთმანეთის აგრესიულ დამცირებაში გადასდიოდათ. დროს კლავდნენ, მაგრამ ამის ყურება და ამ სივრცეში ყოფნა ჩემთვის სრულიად აუტანელი იყო. ამ ყოველივეს იმდენად ზევიდან და შორიდან შევყურებდი, რომ თავი ბოსხის ჯოჯოხეთში მეგონა. და გავიქეცი, იქიდან წამოვედი. ჩემი ძმა სამუშაო დღის დასრულებამდე დარჩა. მიზეზად ასეთი რამე ვთქვი:

-         მივხვდი, რომ უნდა წავიდე.

ვერავინ ვერაფერი გაიგო. ჩემს ძმას დღის ბოლომდე თხოვდნენ, ჩემთვის დაერეკა და გაერკვია, რა მოხდა. დამირეკა კიდეც, ერთხელ. მე ვუთხარი, რომ არაფერი არ მოხდა, უბრალოდ უნდა წამოვსულიყავი იქიდან, მივხვდი. ჩემმა ძმამ მენეჯერს უთხრა, თვითონაც არ ესმოდა, რატომ წამოვედი და ვერც ის გაიგო, რა ვუთხარი. და დასძინა: „ის ასეთია. ჩაძიებას აზრი არა აქვს.“

ახლა, როცა „ალტონელი განდეგილები“ გადმომცეს და კიბეზე ავდიოდი, გავაცნობიერე პირველად, რატომ გამოვიქეცი იმ კაფედან, გამახსენდა სარტრის „მოვეზ ფუა“, სადაც ის, სწორედ, მიმტანის ქცევას აღწერს კაფეში და ამბობს, რომ მიმტანი ცდილობს თავისი თამაშით იქცეს ნივთად, ასე ვთქვათ თოჯინად, მისი მიმტანად ყოფნის ცნობიერება აქციოს მის ცნობიერებად თავის-თავად და თავის-თავში; მას გონია, რომ ამ არჩევანით შეძლებს გათავისუფლდეს თავის-თავად ყოფნის თავისუფლებისგან, მაგრამ კოვზი ნაცარში უვარდება, რადგან ცნობიერება მაშინაც, როცა არჩევანს აკეთებს, არ კარგავს თავისუფლებას და მიმტანმა მიმტანობის პროცესში მაინც მუდამ იცის, რომ მიმტანია. როცა ეს სურათი თვალწინ დამიდგა, მივხვდი, რომ ბიჭისა და გოგოს „ფლირტი“ არაფერ შუაში იყო, უფრო სწორად მათ ღლაბუცში მე ჩემს თავს ვერბძოდი, რომელიც საბოლოოდ სწორედ ამ სცენის დროს ამიჯანყდა.

ხელში მეჭირა ერთმანეთზე დადებული ორი წიგნი, ყვითელი - ვუდი ალენის მოთხრობები და შავი - სარტრის „ალტონელი განდეგილები“ და ვხედავდი, რომ ჩემი პრუსტიც იმ დღეში იყო, როგორშიც მე - მაშინ, კაფეში. ისიც გაიქცა აქედან სწორედ იმავე მიზეზით, გაიქცა ჩემი სცენის შემდეგ და შედეგად, მაგრამ ზუსტად ვერ ვიხსენებდი, რომელი სცენა შეიძლება ყოფილიყო ზუსტად ის სცენა. და კიდევ ერთხელ თანავუგრძნე ჩემს პრუსტს, დავინახე, რომ გარკვეულწილად ის ჩემი წარსულის მოვლენაას. ხოლო დადებითი, რაც პრუსტმა ჩემს თავში გამიხსნა, ნამდვილი პრუსტი იყო, მისი სამყარო, „გერმანტის მხარე“, რომელშიც მაინც იმდენად არ ვიყავი, აქამდე, და ამდენად არ იყო ის ჩემში, რომ ჩემი ცხოვრების ცოცხალ რუკად გამომდგომოდა, მნიშვნელობით აევსო ის მოვლენები, გარშემო რომ ხდებოდა და მე მათგან გაუცხოებულივით ვიყავი. სწორედ პრუსტის მოსვლით (და შემდეგ წასვლით) აღმოვაჩინე, რომ დედაჩემი ჰერცოგინია გერმანტს გავდა, და ბიბლიოთეკა, სადაც ვმუშაობდი, მადამ დე ვილპარიზის სალონივით იყო, მე რომ პატარა მარსელივით შევედი და შემთხვევით ვიპოვე ის - მადამ დე ვილპარიზი, ერთ დღეს, მოულოდნელად, და გავიცანი.

ძირითადი სამკითხველო დარბაზი II კორპუსში იყო. მეორე სართულზე. ყოველ შესვლაზე, დაცვისთვის უნდა გეჩვენებინა საშვი, მერე გაგევლო მოდარაჯე დამკვირვებელი - თანამშრომელი, გაგეტარებინა ჩანთა სკანერში, რათა ენახა მას, გედო თუ არა წიგნები, რადგან წიგნებით შესვლა, სპეციალური ნებართვის გარეშე, აკრძალული იყო. ნებართვას უპრობლემოდ გიწერდნენ. გრძელ, თეთრ ქაღალდზე დაწერდნენ წიგნის ავტორს, სათაურს, მერე Z-ის ფორმით გახაზავდნენ დარჩენილ ადგილს, ქვევით მიაწერდნენ ნებართვის გამოწერის თარიღს და მეორე თარიღს, როდემდეც ნებართვის სარგებლობა შეგეძლო. ნებართვის ფურცელს დებდი იმ წიგნში, რომლის ნებართვასაც მოგცემდნენ, და ადიოდი წიგნით ხელში სამკითხველო დარბაზში, მეორე სართულზე. ჩემი ნებართვების გამოწერისას, რომლებიც რადგან უმეტესად ფრანგულ წიგნებს ეხებოდა, მე ვეხმარებოდი თანამშრომელს ავტორისა და სათაურის ჩაწერაში.

სამკითხველო დარბაზი ფრიად საინტერესო სივრცე იყო. დიდი, კვადრატული, ძველი დარბაზი, ძველი პარკეტითა და შეღებილი კედლებით, მეტრნახევარი მწვანე - საღებავით, ზევით - შეკირული. მაგიდები გამოეცვალათ, მაგრამ გულმოდგინედ არავინ წმენდდა, ამიტომ მტვერი და ჭუჭყი ღრმად იყო ჩამჯდარი. პანდემიის შემდეგ, დაჯდომამდე, მაგიდას გულმოდგინედ ვუსვამდი ანტიბაქტერიულ ტილოს, რომელიც ყოველ ჯერზე ისე ჭუჭყიანდებოდა, როგორც რეზინის ბოტები ბოსტნიდან გამოსვლისას. რამდენადაც ანტიბაქტერიული ტილოების შეკვრაში 15 ცალი იდო (ფასდაკლებით 1.35 ლარი), ყოველ მეთექვსმეტე დღეს ახალი 1.35 ლარის დახარჯვა მიწევდა.

დარბაზის კიდევ ერთი პრობლემა ცოტა „შტეფცელი“ და ძველი, ზედმეტად უბრალო სკამები იყო, უდრეკი საზურგეთი. ეს სკამები ანგრევდა ჩვენს - მკითხველთა ისედაც შერყეულ ხერხემალს. შეუძლებელი იყო მათზე დიდხანს ჯდომა, ამას მხოლოდ ბეჯითი რუსები ახერხებდნენ, ახალჩამოსულნი, თავაუღებლად რომ შრომობდნენ; ისინი, ძირითადად, „აიტიშნიკები“ იყვნენ, მაგრამ აქა-იქ შეხვდებოდი ჟურნალისტს, პოლიტიკის ანალიტიკოსს, მათემატიკოსს და ა.შ. რუსებში, ძირითადად, მაინც მამრობითი სქესი ჭარბობდა, გოგოები ან ნაკლებად ჩამოდიოდნენ, ან ბიბლიოთეკის მიმართ ნაკლებ ინტერესს იჩენდნენ.

„შტეფცელის“ დათრევა ჩემი მთავარი მიზანი იყო, ვინაიდან ლეპტოპისთვის და სანათისთვის შუქის წყარო მჭირდებოდა, განსაკუთრებით ზამთარში, როცა სინათლე დღის განმავლობაში არასაკმარისია, ადრე ღამდება და ბინდი ეუფლება ყველაფერს, რაც სივრცეშია. ამასთან, ვცდილობდი, ისეთი ადგილი მეპოვა, რომელსაც შუქი მარცხნიდან დაეცემოდა, ვიცოდი, რომ მარჯვნიდან თვალებს აღიზიანებს, როცა მარცხნიდან მარჯვნივ კითხულობ და არა პირიქით, არაბივით. თუ დარბაზში ბევრი ხალხი იყო, რაც საკმაოდ ხშირად ხდებოდა, სასურველი ადგილის დაპყრობა პრაქტიკულად შეუძლებელი იყო. მაშინ მე მხოლოდ „ძალიან ცუდი“ ადგილი მხვდებოდა, მთავარია „შტეფცელი“ ყოფილიყო.

ბიბლიოთეკაში ბევრი ადამიანი დადიოდა, ვფიქრობ, იმიტომ, რომ მისით სარგებლობა უფასო იყო. სხვა ბიბლიოთეკები ან უნივერსიტეტების საკუთრებაში იყო და ძირითადად სტუდენტები სტუმრობდნენ, ან ფასიანი იყო და არც ისე იაფი ღირდა. აქ კი უმეტესად ღარიბი ფენა ეშურებოდა, რომლისთვისაც ერთი და ორი ლარი რაღაცას ნიშნავდა. იყვნენ იმდენად ღარიბებიც, საპნის ფულიც რომ არ ქონდათ, სიგარეტს კი მუდამ სხვებისგან მათხოვრობდნენ. მაგრამ ფულის მიხედვით ადამიანის ხარისხს ვერ განსჯი, რადგან შედარებით შეძლებულთა შორისაც იყვნენ „დამპლები“ და „კეთილშობილები“ და უკიდურესად ღარიბებს შორისაც.

წიგნის გამოწერა კი ამგვარად ხდებოდა: ჯერ მიემართებოდი დარბაზის უკან, დიდი დერეფნის მარცხენა ბოლოში განლაგებულ მერხებთან, სადაც გამომწერები ისხდნენ, ჩრდილოეთით წიგნების ორი ან სამი გამომწერი შუახნის ქალი, სამხრეთით ერთი მოხუცი ქალბატონი, პერიოდიკის, ანუ ჟურნალ-გაზეთების გამომწერი. ეუბნებოდი ავტორს, წიგნის სათაურს და ისინი გივსებდნენ ცალ მხარეზე, სიფრიფანა, თხელ, რუხ ქაღალდზე, რომელზეც დაბეჭდილი იყო წიგნის ნომერი, შემდეგ ავტორი, შემდეგ სათაური, შემდეგ მკითხველი ბარათის ნომერი, შემდეგ მკითხველის გვარი, შემდეგ შევსების თარიღი და ბოლოს - ხელმოწერა (გამომწერის). გამომწერი ქაღალდს წითელი კალმით ავსებდა, ბოლოში კი ბეჭედს არტყამდა. მკითხველს უწევდა გამოტოვებული ადგილების შევსება ლურჯი კალმით: გამომწერის შევსებულ მხარეს - მკითხველის ბარათის ნომრის და გვარის, ხოლო მეორე მხარეს - ყველა ზემოჩამოთვლილი ინფორმაციის. მიგქონდა სიფრიფანა ქაღალდი დარბაზის შესასვლელის მარჯვენა მხარეს მოწყობილ „ბართან“, სადაც შუახნის და მხცოვანი ქალები გელოდნენ.

-         ნახევარ საათში მოაკითხეთ! - გეტყოდნენ ისინი.

-         კარგი, მადლობა! - მიუგებდი შენ და ბრუნდებოდი ან დარბაზში, ან გადიოდი დარბაზიდან, სუფთა ჰაერზე.

„ბარის“ დახლზე იდო დიდი წითელი ყუთი შენიშვნებისთვის, ინიციატივებისთვის და შესაძლოა სურვილებისთვისაც, მაგრამ როგორც წესი, იქ არავინ არასდროს არაფერს აგდებდა, რადგან ვიცოდით, რომ ეს წითელი ყუთი უბრალოდ ფორმალობაა, კეთილი ნების ჟესტი და თავის დაზღვევა ბიბლიოთეკის მხრიდან. შენიშვნები კი უამრავი ქონდათ მკითხველებს. არ მოსწონდათ თანამშრომელი ქალები აგრესიის გამო, არ მოსწონდათ, როგორც უკვე ვთქვი, მაგიდები, სკამები და უხარისხო „შტეფცელები“, რომლებიც კომპიუტერისა და სანათის ძაბვას ვერ უძლებდნენ და დნებოდნენ. გამაღიზიანებელი იყო, ასევე, ძველი, უზარმაზარი ფანჯრები დიდი დარბაზის მარჯვნივ მდებარე, პატარა დარბაზში, რომელსაც შეგვიძლია „ლოჯიც“ ვუწოდოთ. როცა ქარ-ბუქი ამოვარდებოდა, ფანჯრების განაპირა მსხდომ მკითხველთ დარბაზის დამკვირვებელი სასწრაფოდ ადგომას და სხვა ადგილებში გადანაწილებას თხოვდა, რადგან შესაძლოა ფანჯარა ჩამოვარდნილიყო და თავზე დამსხვრეოდა მის გასწვრივ მსხდომთ.

ტუალეტი ქვედას ქვედა სართულზე იყო, ანუ სარდაფში, საიდანაც შეგეძლო შიდა ეზოში გასულიყავი. წელს იყო ერთადერთი შემთხვევა, როცა ტუალეტში მეტ-ნაკლებად ნორმალური რემონტი გაკეთდა. ახალი, სუფთა კაფელი გააკრეს, სივრცე დიდი იყო, ახალი უნიტაზები დადგეს (მანამდე თურქული უნიტაზები იყო, დასაკუზი), ონკანები და ნიჟარებიც ახლები იყიდეს, მაგრამ ერთი ეგ იყო, ამ სივრცისთვის მაინცდამაინც ადაპტური ვერ გამოდგა. წყალი გარეთ იღვრებოდა და ქვევით ტბორი დგებოდა. ამას რომ მიხვდნენ, რამდენიმე თვეში ონკანები და ნიჟარები გამოცვალეს, ოთხკუთხედი, ბრტყელი ნიჟარების ნაცვლად, ბორშის თეფშებივით ღრმა ნიჟარები დაამონტაჟეს და ონკანების კონფიგურაციაც მიუსადაგეს. ხელსახოცი ქაღალდებიც თითქმის სულ იყო; ესეც მეორადი ცვლილების ნაყოფი, თავდაპირველმა გეგმამ რომ არ გაამართლა და უფრო პრაქტიკულით შეცვალეს. ძალიან იშვიათ შემთხვევაში არ იყო ქაღალდები, თხევადი საპონი კი თითქმის სულ იყო.

მამაკაცების ტუალეტში, კედელზე სამი პისუარი ეკიდა, ყველაზე პრაქტიკული კუთხე ამ სივრცეში. თავიდან, პისუარებს სათანადოდ არ ამუშავებდნენ, ამიტომ ისე ყარდა, მისვლა დაგეზარებოდა. მაგრამ მოგვიანებით აქაც რაღაცა მოიფიქრეს და პისუარები აღარ ყარდა. შეგეძლო თავისუფლად მოგეშარდა, სუნთქვის შეკავების გარეშე.

ტუალეტის კაბინები დეესპეებით იყო გადატიხრული, კარები კი პლასტმასის საკეტით იკეტებოდა, რაც ცხადია, რამდენიმე თვეში გაფუჭდა, კარები მოირყა და ოთხი კაბინიდან მხოლოდ ერთში შეგეძლო მშვიდად მოგესაქმებინა, დანარჩენებში ნებისმიერ წამს შესაძლოა თავს წამოგდგომოდნენ. მაგრამ ნელ-ნელა ამ პრობლემასაც დაადგა საშველი. საკეტები გამოცვალეს და ანჯამებიც უფრო საიმედოდ დაამაგრეს. ახლა უკვე ნებისმიერ კაბინაში შეგეძლო მშვიდად მოგესაქმებინა.

უნიტაზებს თავიდან პლასტმასის საჯდომები ქონდა, როგორც ჩვეულებრივ აქვს ხოლმე, მაგრამ მალევე ეს საჯდომები გაქრა და მხოლოდ უნიტაზები დარჩა, თეთრი, პრიალა მინანქრის ჩონჩხებით. ასეთ უნიტაზზე, რა თქმა უნდა, თავის საჯდომს არავინ დადებდა, ამიტომ მოსასაქმებლად მასზე ვდგებოდით ხოლმე. ეს იწვევდა იმას, რომ უნიტაზის წინ შარდის გარკვეული რაოდენობა გროვდებოდა, და მერე ვცდილობდით, ამ შარდში არ ჩაგვედგა ფეხი, ისე გაგვეკეთებინა „ჩვენი საქმე“.

ტუალეტს, დილის ათი საათიდან საღამოს რვა საათამდე, დამლაგებელი სამჯერ მაინც წმენდდა. ერთი სიამოვნება იყო, ახალგაწმენდილ ტუალეტში შესვლა, მაგრამ გაწმენდიდან გაწმენდამდე, ხშირად, ისეთი ბალაგანი ხდებოდა შიგნით, ცხვირის შეყოფა შეგეზარებოდა. ტალახთან, შარდთან და სხვა სიბინძურესთან ერთად, ურთულესი პრობლემა სუნი იყო. ზოგიერთი მკითხველი აღუწერლად საზიზღარ სუნს ტოვებდა მოსაქმების შემდეგ, იმდენად ამაზრზენს, რომ თავშეკავებულ ადამიანსაც კი გაუჩნდებოდა ეჭვი, სრულიად დამპალ ნარჩენთან ხომ არ ჰქონდა საქმე. ყველა მოსაქმებასაც „მოსაქმებას“ ვერ უწოდებდი... რადგან აქ დადიოდნენ ალკოჰოლდამოკიდებულნიც, მშიერნიც, ნებისმიერ რამეს რომ ჭამენ, კუჭ-ნაწლავით და სხვაგვარად დაავადებულნიც, და კიდევ აღსაწერად რთულად მოსახელთებელ მდგომარეობაში მყოფი პიროვნებები, რომელთაგან სხვაგვარი შედეგის მოლოდინი მარტივად ალოგიკური იქნებოდა.

ტუალეტში არ იყო ცხელი წყალი. არც წყლის ბაკები ქონდათ, ცივი წყლის დასაგროვებლად. ამიტომ იმ დღეებში, როცა უბანში წყალი არ იყო, ბიბლიოთეკას კეტავდნენ. წლის განმავლობაში, ოცჯერ მაინც ხდებოდა ასეთი შემთხვევა. განსაკუთრებით უსიამოვნო მკითხველთა გარეთ გაყრა იყო ზამთარში. ფრუსტრირებული მკითხველები დაბნეული მხეცებივით იყურებოდნენ. როცა რუტინას გირღვევენ და არ იცი, სად წახვიდე, გარემო, რომელიც მანამდე მშობლიურივით ნაცნობი იყო, უმალ გიუცხოვდება. ასე ბოდიალობდნენ „უცხოელი“ მკითხველები რამდენიმე წუთის განმავლობაში ბიბლიოთეკის წინ, მერე კი იმგვარი სიცარიელე ისადგურებდა, როგორიც მხოლოდ მაშინ დგება, როცა ბოლო მკითხველი გაეცლება სამკითხველო სივრცეს.

33-ის რომ გავხდი, უცნაური რაღაც შემემთხვა. თითქოს, გავიჭედე. საათები არ გაჩერებულან, რადგან ბატარეაზე მუშაობდნენ, მაგრამ მივხვდი, რომ ცხოვრების გზაზე გავიჭედე და წინ წასვლა აღარ შემეძლო. ერთი სიტყვით, საკუთარი წლების ნახევარწრეში ჩავემწყვდიე. არასოდეს აქამდე, მსგავსი რამ არ დამმართნია. არ ვიცოდი გზა და საშველი, რადგან არც ის ვიცოდი, რა მჭირდა. მწერი რომ სიბლანტეში გაიჭედება და ცურვა აღარ შველის, დაახლოებით ასეთი რაღაც დამემართა. ვიცოდი, ლექსიკონები ვერ დამეხმარებოდნენ და ალბათ, ენციკლოპედიაშიც ბევრი არაფერი ეწერებოდა ამაზე. ყოველივე ეს შუახნის კრიზისს გავდა, უფრო სწორად, გვიანი ახალგაზრდობის კრიზისს, ახალგაზრდობის შემოდგომას, რომელსაც არ ვიცოდი, მოყვებოდა თუ არა ზამთარი, და თუ მოყვებოდა, როგორი შეიძლებოდა ყოფილიყო ის, და თუ არ მოყვებოდა, მაშინ რა იქნებოდა შემდეგ, ან იქნებოდა თუ არა, საერთოდ, ასეთი „შედმეგ“... თუკი მანამდე, ერთი წელი მეორეს მისდევდა და ამგვარად ვიზრდებოდი, მერე კი უბრალოდ ასაკის მატება დამეწყო, ახლა ეს მიმდევრობა არც ასეთი ბუნებრივი და უშუალო აღარ ჩანდა, და თავად მომავალი, წრფიდან ბუნდოვან სივრცეს დაემსგავსა, რომლის კოორდინატები და გეოგრაფია ჩემთვის გამოცანად იქცა.

იდენტობის კითხვები - ვინ ვარ, და ა.შ. - ამ დროისთვის სრულიად არარელევანტურის შთაბეჭდილებას მიტოვებდა. არაფერი მსგავსი გულზე არ მეხებოდა, ეს უფრო ადრეული ასაკის კითხვები იყო, კითხვები, რომლებიც წრფივი ცხოვრების პროცესში მოგეწოდება, როგორც სულიერ სავარჯიშოთა სერია. ახლა კი, არ მქონდა არც კითხვები, არც აქტუალური საკითხები, და ეს ერთდროულად დამაბნეველიც და შემზარავიც იყო. რა დასამალია, სრულიად სხვაგან, სხვა მდგომარეობაში გადავვარდი. არ ვიცოდი, ეს პიკი იყო და შეჯამება ყველა განვლილი წლისა, თუ გადახრა, პარალელური ტოპოსი, როცა გზას აცდები და ტყეში იკარგები. თუ ტყეში დავიკარგე, მაშინ უნდა გამეგო, რა ტყე იყო ეს ტყე, რატომ მოვხვდი იქ? არ ვიცოდი არც შესავალი, არც გამოსავალი, არც შუა. მხოლოდ ის მახსოვდა, რომ 33 წელი შემისრულდა და 34-ეში გადავედი, და ეს გადასვლა, წარსულთან შედარებით, სრულიად არანორმალური გამოდგა.

მომავალზე მეტად, პირველად, წარსულზე ორიენტირებული აღმოვჩნდი. როგორც იტყვიან, „მომწყდა წელი“, ამ სიტყვით პირდაპირ გაგებით: ყველა წელი, რაც აქამდე გამევლო და რომლებითაც ვიყავი კონსტრუირებული, როგორც კონკრეტული ასაკის არსება. გამოცარიელებულ სახლს დავემსგავსე, შენობის ჩონჩხს, რომელიც სრულიად უაზროდ აღმოჩნდა დედამიწაზე. ყოველი განვლილი წელი საკუთარ თავში ჩაიკეტა ოთახივით ან შენობასავით, და შევამჩნიე, რომ წლების შიგნით ჩემთვის დიდი ბუნდოვანება სუფევდა. და ის ტროსებიც შევამჩნიე, რომლებიც ამ წლებს ჯაჭვივით ერთმანეთში კრავდა. სწორედ ამ ჯაჭვს უნდა დავეჭირე მე, როგორც გაუგებარი, ჟანგშეპარული ხომალდი, მაგრამ ჯაჭვი აშკარად გაწყდა. და მიუხედავად იმისა, რომ ცხადია, დროიდან ფიზიკურად არ ამოვვარდნილვარ, ფსიქოლოგიურად უეჭველად გავსხლტი, როგორც ზეთიანი ცხელი ვარენიკი, და ბრტყელ იატაკზე დავეცი. გარკვეულწილად მომწონდა კიდეც ეს სპირიტუალური იატაკზე გდება, თითქოს ამოსუნთქვის საშუალებას მაძლევდა. მაგრამ დიდხანს დაგდებულ მდგომარეობაში ყოფნა მტკივნეული და აუტანელია. როცა წამოდგომას ვერ ახერხებ, ეს აუტანლობა მთლიანად გმსჭვალავს, ფსკერზე ჩაძირული ჩანთა წყლით რომ ივსება, ისე.

გადავწყვიტე, დროის საწინააღმდეგოდ, - როგორც ლაკანიანელი ფრანგები იტყოდნენ - contre-temps (კონტღ-ტამ’), - წარსულში შემეცურა და იქ მეპოვა ის, რაც ასე მტანჯავდა. დავიწყე ჩემი ცხოვრების მოვლენათა თვალიერება იმგვარი ტელესკოპით, როგორსაც პრუსტი იყენებდა „დაკარგული დროის ძიებისას“. მხოლოდ, ჩემი ძიება, ვეჭვობ, ძალზე უმწეო და ერთობ არაარისტოკრატული იყო. რაც წარსულის თვალიერებისას ვიპოვე, მოვლენათა ორი სერია იყო: „აფექტური კვანძები“, როგორც ფროიდი იტყოდა, და მიჯაჭვულობის ადგილები. ორივე მოვლენათა სერია ჩემს განცდაში წისქვილის მსგავს მექანიზმს წარმოადგენდა, უწყვეტი გამეორებით. აფექტურ კვანძებში ვგულისხმობდი გადამეტებულ გრძნობად მიჯაჭვულობას კონკრეტულ პიროვნებაზე, ან კონკრეტულ მოვლენაზე, მოტივზე; ხოლო მიჯაჭვულობის ადგილებში ვგულისხმობდი კონკრეტულ ურბანულ ლოკაციებს, ან საგნებს, რომლებთან მიჯაჭვულობაც მთელი ცხოვრების მანძილზე არ გამნელებია, მაგრამ ამაზე აქამდე არ მიფიქრია, ახლა კი საჭიროდ ჩავთვალე ჩემს მიჯაჭვულობათა გადალახვა და ხსენებულ ობიექტებზე ჩემი დამოკიდებულების ტრანსფორმაცია კონკრეტულ, გრძნობად-ემოციურ მოქმედებათა მეშვეობით. ამგვარ მოქმედებათა კომპლექსები წარმოვისახე პერფორმანსების სახით, და გადავწყვიტე, ჩემი 33 წლის დასასრულს, 33 პერფორმანსი განმეხორციელებინა. 

თავიდან, 33 პერფორმანსის მოფიქრება საკმაოდ გამიჭირდა, ვერ ვიპოვე ამდენი კვანძი ან ადგილი, მაგრამ გარკვეული დროის შემდეგ, დავიწყე ჩემს წარსულში იმგვარი სიარული, როგორც რუკაზე, და ბუნების შემსწავლელთა სიზუსტით - ჩემი ცხოვრების რელიეფის, ქანებისა და ზოგადი სტრუქტურის ანალიზი. მაგრამ ხელს მიშლიდა ის, რომ 33 პერფორმანსისთვის მზა სახელოვნებო სივრცე ჩემს სამშობლოში არ მეგულებოდა. თითქმის ყველა იხიბლებოდა ამ იდეით, მაგრამ ორგანიზებისთვის საჭირო დროის გამოძებნას ვერ ვახერხებდი. საბოლოოდ, გადავწყვიტე, ჩემი ასაკობრივი სვლის გაგრძელებისთვის ამდენად საჭირო პროექტი უცხოეთში გამეკეთებინა, როგორც კი აქაურ საქმეებს „დავხურავდი“. და ამგვარად, აქაურ საქმეებში გამომწყვდეული აღმოვჩნდი. პერფორმანსი „დედა“, რომელიც ახალი დრამის ფესტივალზე განვახორციელე, ერთ ამოსუნთქვას გავდა, ჰაერის უკმარისობის განცდა რომ გამიმძაფრა. ამ მდგომარეობაში, როცა ჩემი პრუსტის „წაქეზებით“, პრუსტის თარგმნა გავაგრძელე, პრუსტმა და ბიბლიოთეკამ ერთად მომიცვა. და სანამ პერფორმანსების სერიისთვის შევძლებდი ჩემი თავის სადმე გადაგდებას, ჩემი ცხოვრების უწყვეტი რემინისცენციებით, პრუსტისა და ბიბლიოთეკის ლაბირინთში გამოვემწყვდიე. ალბათ, ამ კრიზისს უნდა დაბრალდეს ის, რომ ჩემ გარშემო ყველაფერი უჩვეულოდ მძაფრად აღვიქვი.

ჯული იყო ერთი-ერთი იმათგანი, ვინც ბიბლიოთეკაში მუშაობისას ხმამაღლა საუბრით ნერვებს მიშლიდა. მაგრამ როცა ის გავიცანი, აღარ მახსოვდა, ვინ იყო.

-         მე ასკეტი ვარ. - მითხრა მან და გამიღიმა, თითქოს მცდიდა.

-         მშვენიერია. - ვუთხარი მე. - მე მიყვარს ასკეტები.

-         მართლა?! ასკეტები გიყვარს?! - მომიბრუნდა გაკვირვებული.

-         რა თქმა უნდა! გარყვნილები რატომ უნდა მიყვარდეს?! - მივუგე პასუხად.

-         ქართველები ჯულის მეძახიან, ისე კი ჟულიეტი ვარ, ჟული (ი-ზე მახვილით, ფრანგულად). - მითხრა მან. - მე ბელგიაში დავიბადე.

-         ვა! მართლა!

-         გეფიცები. - თქვა მან გულწრფელად. - რატომ უნდა მოგატყუო?! რამე დამიშავე?!

-         რა უნდა დამეშავებინა?! - გულში ვთქვი - „შენთვის“.

-         აბა, მე რა ვიცი?! განა, მე თვითონ, ვიცი, რას ვაშავებ?!... ჩემი წიგნი არავითარ შემთხვევაში არ გამოიწერო! არ მინდა, რომ ჩემი ასაკი იცოდე! - მითხრა მან მკაცრად და თვალი თვალში გამიყარა.

ჟულიეტს წვრილი თვალები ქონდა. უფრო ზუსტად, როცა გიყურებდა, იწვრილებდა. თითქოს, თუ ფართოდ შემოგხედავდა, რაღაც ისეთს ჩაიდენდა, რაც არ ეკადრებოდა: ზედმეტს მოგცემდა ან წაგართმევდა. მისი ასაკის გამოცნობა ნამდვილი თავსატეხი იყო: ახალგაზრდას გავდა, მაგრამ არ იყო; შუახნისას გავდა, მაგრამ შესაძლოა მოხუცი ყოფილიყო; და ეს მომენტები მის სხეულს, მიხვრა-მოხვრასა და ჟესტიკულაცია-მიმიკას ერთად ქონდა. ეს ქალი ბიოლოგიურ მორევს გავდა, სადაც სხვადასხვა ასაკი, პიროვნების ცოხვრების სხვადასხვა ეტაპი გამუდმებით ერთმანეთს ერევა, და არასოდეს კრისტალიზდება ერთ, მყარ ფორმად. ისე მოძრაობდა, როგორც თივით დაფარული - ღია ქერად შეღებილი თმა, გამხმარი და აჩეჩილი, უმეტესად, სწორედ, თივას მიუგავდა, - სამხედრო მანქანა, ლეონარდოსეული რკინის კუ, რომელიც გარეგნულად შესაძლოა კუ იყოს, მაგრამ შინაგანად ზღარბია, ქვევიდან ძალზე დაუცველი და სათუთი, ზევიდან და გარშემო კი - ეკლებიანი.

-         ჩემ შესახებ ვინმემ რამე ცუდი ხომ არ გითხრა?!

-         ვინ მეტყოდა?! რატომ იფიქრეთ?!

-         აბა მე რა ვიცი. ჩემზე ყველა საშინელებას ლაპარაკობს.

-         რანაირად?! კი მაგრამ რის გამო?!

-         არაფრის გამო. უბრალოდ ლაპარაკობს. ბოროტები არიან.

-         ქალები?!

-         კაცებიც.

-         რომელი კაცები?!

-         ყველა. მთელი ცხოვრება მაწამებენ, ოღონდ ვერ გამიგია, ვის რა დავუშავე. ისეთ საშინელ ჭორებს ავრცელებენ ჩემზე, თმა ყალყზე დაგიდგება.

-         რა უცნაურია!

-         კარგი კარგი. თუ ჯერ არაფერი უთქვამთ, მით უკეთესი. კარგი.

-         რაზე მუშაობთ?

-         მე?!

-         დიახ.

-         არაფერი... ჩემთვის ვჯღაპნი რაღაცას. ისეთი არაფერი.

-         წიგნებიც გამოგიციათ?!

-         ხო... გამოვეცი, მაგრამ... სხვათა შორის, ჩემი „ზნეობრივი პანორამა“ ბევრი ადამიანის სამაგიდო წიგნი გახდა, რომ იცოდე. მათ შორის ისეთების, სახელები რომ გითხრა - გაოგნდები!... - მან ჩამოთვალა სახელები, რომლებიც ფილოსოფიას, ანტიკურობას, მწერლობას და ზოგადად, ქართულ ინტელექტუალობას უკავშირდებოდა. - არასდროს გამოწერო ჩემი წიგნი, გეხვეწები. არ გინდა.

-         არ იყიდება?

-         არა, კაცო, იმდენი ხნის წინ გამოვიდა... 300 ეგზემპლარი გამოვეცი, მეტი კი არა... მე თვითონ ვაჩუქე იმ ადამიანებს, რომელთა აზრიც მაინტერესებდა. თუმცა, ისეთებსაც ბევრს მივეცი, ვინც არ იმსახურებდა, მაგრამ...

-         ახლა ახალ წიგნზე მუშაობთ?!

-         არა, წიგნზე არა, ესეს ვწერ...

-         რა ესეს?!

-         ჰმ... - ჟულიმ კიდევ ერთხელ ჩამხედა თვალებში დეტექტივის წვრილი თვალებით, და სევდიანი ღიმილით, ხელი სადღაც ქვევით ჩაიქნია.

პატარა თეოლოგთან ხშირად მივდიოდი. ის მუდამ ერთსა და იმავე ადგილას იჯდა და სამაგისტრო ნაშრომზე მუშაობდა.

-         აბა, რაო, რა თქვეს ანგელოზებმა?! - ვეტყოდი, რაზეც ის აუცილებლად გაიღიმებდა.

თეოლოგი იყო მეგრელი, ზუგდიდიდან, დაბალი, პატარა ღიპით, ახალამოყვანილი ყველივით ჩამოზნექილი სხეულით. ყოველთვის ეცვა ბოტასები და ნახევრად მელოტ თავზე, თითქოს, მეცადინეობით დაღლილი თმა ეყარა. მთლად ქერა არ ეთქმოდა, მაგრამ არც შავგრემანი არ იყო. მისი სახის მთავარი ღირსება - ცისფერი თვალები ზოგჯერ მწვანეში გადასდიოდა, ზღვასავით. ეშმაკური თვალები და ღიმილი ქონდა, მისი გამჭრიახობის საბუთი. პატარა ხელებით და კოტიტა თითებით თავის ლეპტოპს რუდუნებით აჩხაკუნებდა, თითქოს ფორტეპიანოზე რომელიღაც ძალიან მგრძნობიარე კომპოზიციას უკრავდა. ის იყო მშვიდი, კმაყოფილი, თავის თავში დარწმუნებული, თუმცა ზედმეტი სწავლით გადაღლილი და იმედგაცრუებული იმ სოციალური სისტემით, რომელიც უგვაროებს, უჩინოებს და ჩვეულებრივ მოკვდავთა შვილებს არ ცნობს და არც გასაქანს აძლევს.

თეოლოგი იყო ყველაზე ნიჭიერი თავის კურსზე და მთლიანად სასულიერო აკადემიაში, მაგრამ ეს მაინც არ აძლევდა გარანტიას, რომ კარიერულ შესაძლებლობათა მიღმა არ აღმოჩნდებოდა. ზოგჯერ ის იმედოვნებდა, რომ ასე ნამდვილად არ მოხდებოდა, ზოგჯერ კი სასოწარკვეთა იპყრობდა და თვითგვემას ეძლეოდა. ამ დროს, ის ოხრავდა, გოდებდა და ბილწი სიტყვების გარეშე აგინებდა იმ უსამართლობას, ჩვენს ქვეყანაში რომ მეფობდა, საზოგადოებრივი ცხოვრების უმცირესი უჯრედების ჩათვლით.

-         რა უნდა ქნა, ადამიანმა?! როგორ უნდა იცხოვრო?! - იტყოდა ის და ზეცას ალმაცერად ახედავდა.

ხელოსნის ფარდულთან მდგარ ხეს ბალი მოესხა. ვიღაცას კიბე მიეყუდებინა ასასვლელად და ნაყოფის საკრეფად. წვრილი ხე იყო, კიდევ უფრო წვრილი ტოტებით. სამაგიეროდ, ფოთლები ქონდა ფართო და სათბურში გაზრდილივით მუქი და ბოტოტა.

-         არა, არ გამოგივა! პატიოსანი ცხოვრებით თავს ვერ გაიტან. რამე გამოვა შენი აზრით?! - მკითხავდა მე, თითქოს ამ საკითხის მკვლევარი ვიყავი.

-         რანაირად უნდა გამოვიდეს რამე, არ ვიცი. ალბათ, არაფერი არ გამოვა აქ, არასდროს.

-         რა დაემართა ამ ხალხს?! რა დაემართა ამ ქვეყანას?! როგორ გაირყვნა ბოლომდე ასე უცებ?! - დასძინა მან, თითქოს ჯადოსნურ სარკეს ჩახედაო.

-         რა ვიცი აბა, რა გითხრა?! „რატომ გაირყვნა ბოლომდე ასე უცებ?!“ ალბათ, იმიტომ, რომ გარყვნილი იყო, თანაც ბოლომდე... ალბათ!

-         შენ ასე გგონია?! ბოლომდე გარყვნილები ვიყავით?!

-         ალბათ, ვიყავით. იცი რა, გარყვნილების ლოგიკას ვერ ჩაწვდები. გარყვნა უცებ ხდება, განწმენდა, პირიქით, - დიდხანს. შესაძლოა, ის შეუძლებელია.

-         განწმენდა?!

-         განწმენდა.

-         ჰო-ო?! - იტყოდა და ტუჩქვეშ ღიმილის ნაზი ტალღა შეეპარებოდა, სევდიანი, ტკბილი ტალღა, ღრმად შენახული საიდუმლოდან თუ რწმენიდან მომავალი.

სასოწარკვეთილი დიალოგი ჩვენ ყოველთვის ეზოში გვქონდა. ზევით, სამკითხველო დარბაზში წმინდა სამეცნიერო მუსაიფს ვმართავდით, მაგალითად, ანთიმოზ ივერიელის ღვთისმეტყველების შესაბამისობაზე წმინდა წერილთან, და ა.შ. თეოლოგიის სფერო ჩემთვის პირწმინდად ახალი იყო, ამიტომ მისთვის ყურის გდება საათების განმავლობაში არ მწყინდებოდა, ახალ-ახალი კითხვების დასმა და მისი აზრიანი, დინჯი, ლოგიკურად გამართული და ღვთის რწმენით გაჯერებული განსჯის მოსმენა. ვფიქრობდი: რწმენა, რომელსაც ის ეყრდნობოდა, როგორც ლოგიკას, მას გულიდან მოეწოდება, მისი საკუთრივი რწმენაა, თუ მხოლოდ პროფესიულად აითვისა, როგორც დოგმა, იურისტი რომ სამოქალაქო კოდექსის გარეშე გარიგებას არ განიხილავს, ისე? მაგრამ თუკი ადამიანი ძლიერ მორწმუნე არ არის, რამ უნდა მიიზიდოს სასულიერო კვლევისკენ და კარიერისკენ?  

ბიბლიოთეკა-სალონი კომპლექსური დაწესებულება იყო, თავისი ჯგუფებით და ქვე-ჯგუფებით.

იყვნენ, როგორც უკვე აღვნიშნე, მადამ დე ვილპარიზი - ჯული და სხვა მკვლევარი ქალების გილდია: ნ. კ., თამარი, ირმა და დანარჩენები.

იყვნენ მეგრელები: ნუკრი, გრიგოლი, სოფო, მარიამი, დამიანე და სხვები.

მარგინალები: ერეკლე, ჯუმბერი, გაიოზი და მისთანანი.

მედიკოსები: ისინი, ვინც ამერიკაში წასასვლელად ემზადებოდნენ ინგლისურენოვანი პროგრამით (უმეტესობა - აზერები), მათ შორის აბიტურიენტები, ვინც სამედიცინოზე ჩასაბარებლად მეცადინეობდნენ.

რუსები: ალექსანდრ ივანოვიდან დაწყებული - პატარა მაქსით დასრულებული.

შემთხვევითები: მხატვარ-მოქანდაკე-შტაინერისტი, ექსტრავაგანტული ახალგაზრდა პოეტი ბიჭი და მსგავსნი.

იყვნენ ჩვეულებრივი მკითხველები, რომლებიც უკვალოდ შემოდიოდნენ და უკვალოდვე ქრებოდნენ. ეს უკანასკნელი ყველაზე დინამიკური ფენა იყო სალონისა, ერთგვარი მდინარე, გამჭვირვალე რომაა, მაგრამ ათასი სხვადასხვა საგანი რომ მოაქვს, შლამი და ნარჩენები.

და ბოლოს, ან უპირველეს ყოვლისა, თავად ბიბლიოთეკარები: სულ ქალები, პირველზე, მეორეზე და მესამეზეც. ესენი წუხდნენ იმის გამო, რომ მათ შორის არცერთი მამაკაცი არ მოიძევებოდა, ვინაიდან ქალური ბოროტებით კბენდნენ და აწამებდნენ ერთმანეთს (ასეთ კოლექტიურ ჩივილს, არაერთხელ, შიდა, ქვედა ეზოში შევესწარი).

ყოველ ჯგუფს, - აქ მხოლოდ მყარ, ჰომოგენურ ჯგუფებზე ვსაუბრობ, - სხვებისგან თავისი ზოგადი მახასიათებლები გამოარჩევდა. ყოველი მათგანი ავტონომიური და ჩაკეტილი იყო, ცხოველი კომუნიკაცია, ძირითადად, ჯგუფს შიგნით მიმდინარეობდა. თუ შენ, გარედან მოსული, რომელიმე ჯგუფის წევრს ან წევრებს დაუმეგობრდებოდი, ამით ავტომატურად ჯგუფის წევრობის პრივილეგია არ გენიჭებოდა. ზოგიერთ ჯგუფში „გაწევრიანება“ უფრო რთული იყო, მაგალითად მკვლევარ ქალთა ჯგუფის წევრობა, ხოლო ზოგიერთი ჯგუფი თითქმის ბოლომდე ღია იყო ნებისმიერი ახალი წევრისთვის, მაგალითად მარგინალების ჯგუფი. ისეთი ექსკლუზიური ჯგუფი, როგორიც მეგრელებისა იყო, ამ კუთხით სრულიად განსხვავდებოდა დანარჩენებისგან. აქ იღებდნენ მხოლოდ მეგრელებს, და ამასთან, თითქმის ავტომატურად, თითქმის იძულებით. მაგალითად, თუ შენ აღმოჩნდებოდი მეგრელი და ამავე დროს მკითხველი, მათი „აგენტი“ მოვიდოდა შენთან და აუცილებლად „გაგაწევრიანებდა“ ჯგუფში, ანუ გაგაცნობდა სხვა მეგრელებსაც. ავტომატურად, შენ ხდებოდი ამ ჯგუფის ორგანული წევრი, რადგან ყველა მათი ერთობლივი ღონისძიების შესახებ გეცნობებოდა და შეთავაზებასაც იღებდი, რომ ჩართულიყავი. როგორც მეგრელი, ასე გამაწევრიანეს მეც მეგრელების ჯგუფში.

რაც შეეხება რუსების ჯგუფს, მასში მოვიაზრებდი იმ რუს მკითხველებს, რომლებიც ბიბლიოთეკას სტაბილურად სტუმრობდნენ, თუმცა ერთმანეთის მიმართ დიდ ინტერესს არ იჩენდნენ, უმრავლესობა მათგანი ერთმანეთისთვის ბოლომდე უცნობებად რჩებოდნენ. ისინი ერთგვარი მშრომელი ეგოისტები იყვნენ. შეეძლოთ საათობით ჯდომა სკამზე, მაშინ, როცა მე საათში ერთხელ ქვევით უნდა ჩავსულიყავი, ტუალეტში და შემდეგ ეზოში, ან მხოლოდ ეზოში. აბსოლუტური უმრავლესობა მათგან, არ ეწეოდა სიგარეტს და უფრთხოდა ალკოჰოლს, თუმცა ამ უკანასკნელზე საბოლოო ტრიუმფი, ცხადია, ნაწილს ძალიან უჭირდა. მათი უმრავლესობა ახალგაზრდა, მამრობითი სქესის წარმომადგენელი იყო. ბევრმა ვერ მოახერხა თავის გოგოსთან ერთად გამოქცევა, ზოგიერთმა კი სწორედ წამოსვლის წინ დაკარგა. ასეთი ერთი იყო რობერტი, რომელიც მე ჩემი ჩვეული წესით გავიცანი: ჩემს მოპირდაპირედ მჯდარს შოკოლადის ნატეხი შევთავაზე, მან კი სიცილით იუარა. რა თქმა უნდა, მისი უარი ვერ დამაბრკოლებდა.

-         დავაი, დავაი, ვაზმი, ვკუსნი! - ვუთხარი მე.

-         ნუ, ხარაშო. სპასიბა! - მითხრა და ისევ შემომცინა.

და ეს სიცილი ისეთი კარგი იყო იმ სუსხიანი, მოჟამული დილის საათში, რომ სახელი ვკითხე.

-         რობერტ! - მითხრა მან. - ა ვას კაკ ზავუტ?!

-         ვალერიი. - მივუგე მაშინვე.

-         პრიჲატნო! - მითხრა და ისევ შემომცინა.

და ძალიან ლამაზი იყო მისი სიცილი. რადგან მისი კბილები ლამაზად იყო ჩასმული მის პირის ღრუში, და ლამაზი იყო მისი ტუჩებიც, თვალები - ცისფერი და გადასარევი, თმა - კოხტად შეკრეჭილი, სხეული მწყობრი და თხელი, ძარღვიანი და მდინარის კალმახივით მკვრივი. მას ეცვა სუფთა-სუფთა სამოსი, ყველაფერი მწყობრად, როგორც საზეიმოდ გამოწყობილ ჯარისკაცს, ძირითადად მუქ ფერებში; შავი ზურგჩანთა ეკიდა სკამზე, წინ ლეპტოპი ქონდა გაშლილი, გვერდით ედო ფოტო-კამერა და პატარა სამფეხა კამერისთვის, ყელზე ეკიდა ჰაერის გამწმენდი პატარა გაჯეტი, ეკეთა პატარა, მრგვალი სათვალე, მოშავო-ნარინჯისფერი შუშებით. მისი ცხვირი იყო პატარა, არააპრეხილი, ლოყები თხელი, შუბლი მომრგვალებული, არარუსული. რუსი იყო, მაგრამ მთლად რუსს არ გავდა. ცოტა აზიური ერია მასში, როგორც შემდეგ გაირკვა, თათარი მამისგან. ის იყო ყაზანიდან და თბილისში - ომს გამოქცეული. მაგრამ ეს ყოველივე მოგვიანებით მომახსენა, იმ დღეს კი მეტი სიტყვა არ გაგვიცვლია, დამშვიდობებამდე. წასვლისას, თბილად და მოწიწებით მითხრა „ნახვამდის“.

-         ნახვამდის! - ვუთხარი მეც და მისადმი მონატრების გრძნობა აღმეძრა.

შემდეგ დღეებში ხან სად გადავეყრებოდი მას და ხან სად. ვხედავდი, ვიღაც ბიჭთან ერთად როგორ ამოდიოდა ფურცელაძის ქუჩის აღმართზე, ან ჩადიოდა იმავე დაღმართზე. როცა ვხედავდი ამ ბიჭთან ერთად მჯდარს სამუშაო მაგიდასთან, ვეჭვიანობდი, ბოიფრენდები ხომ არ იყვნენ. მაგრამ ცოტა ხანში ეს ბიჭი გაქრა და როცა მორიგჯერ მივესალმეთ ერთმანეთს, იმ ბიჭზეც ვკითხე.

-         ჩემი მეგობარი იყო. რუსეთში დაბრუნდა. - მითხრა მან.

გამიხარდა და გულზე მომეშვა.

-         შენ არ აპირებ დაბრუნებას?

-         არა, რა თქმა უნდა! დიდი ალბათობით, იქ მე არასდროს დავბრუნდები.

-         არა?! რატომ?!

-         იქ ყველაფერი ცუდადაა და დღითიდღე უარესდება.

-         შენი აზრით, არ გაუმჯობესდება?!

-         შორეულ მომავალში არ ვიცი, მაგრამ ისეთი პირი უჩანს, ეს ჯოჯოხეთი დიდხანს გასტანს.

რობერტს მოსკოვში ჰყავდა დედა. ის დედისერთა იყო. დედას ხშირად ერთვებოდა ტელეფონით ან კომპიუტერით. მისგან იგებდა რუსეთის ამბებს, და იქ დარჩენილი მისი მეგობრებისგანაც. ის იყო „რეჟისორი, პროდუსერი, ვლოგერი“ - როგორც თვითონ უწოდებდა თავს, ჰქონდა თავისი იუთუბ-არხი. მუშაობდა ძალიან ბევრს, რადგან ძალიან სიამოვნებდა ის, რასაც აკეთებდა. და ყველაფერთან ერთად, იმდენ ფულსაც გამოიმუშავებდა, რომ 450$-ად ქირაობდა ბინას წინამძღვრიშვილის - ვერაფრით გამოთქვამდა ამ სიტყვას, მაგრამ ყოველთვის დიდი მონდომებით ცდილობდა, - ქუჩაზე, ერთსართულიან სახლში (მისი საცხოვრებელი ფართი საკმაოდ კოხტა, მაგრამ საკმაოდ პატარა იყო), და საკვების ფულიც რჩებოდა.

თავიდან, ისევე, როგორც რუსების უმრავლესობას, ადგილობრივთან კომუნიკაციის ეშინოდა. კომუნიკაციის შემდეგ, მას ეშინოდა ჩემთან დამეგობრების. დამეგობრების შემდეგ კი, ეშინოდა ამ მეგობრობის აღიარების, რადგან ვერ გაერკვია, რა მაკავშირებდა მასთან: სექსის სურვილი თუ კიდევ სხვა რამ. მე კი მასთან მაკავშირებდა ორივე თანაბრად. და ის ამას გრძნობდა, ყოველ შემთხვევაში, გრძნობდა პირველს, რადგან ვფიქრობ, არც ის იყო გულგრილი ჩემ მიმართ. ასე მჯეროდა იმის გამო, როგორ თბილად და ალერსით მესაუბრებოდა ხოლმე ბიბლიოთეკის წინ, ან გზაში, როცა მისი სახლისკენ ვაცილებდი. მეთამაშებოდა, მეალერსებოდა, როგორც ბავშვს, არადა მე ასაკით ბევრად უფროსი ვიყავი. ჩვენი გზები მშრალ ხიდთან იყოფოდა. როცა ვკითხავდი, საით აპირებდა წასვლას, ან უნდოდა თუ არა, უფრო შორსაც გავყოლოდი მისი სახლისკენ, მეტყოდა:

-         როგორც გინდა! - ისე ცივად, რომ თითქმის ვკვდებოდი.

ეს სიცივე და სიმკაცრე, მას რომ ქონდა, ეყრდნობოდა შინაგან სიმხურვალეს, რომელსაც ახშობდა. და მე თითქმის ბოლომდე მეგონა, რომ ბიჭების მიმართ გულგრილი არ იყო, თუმცა ჩვენ შორის არაფერი ყოფილა, თუ არ ჩავთვლით, ერთხელ, დამშვიდობებისას, როგორ ჩამეხუტა და რამდენიმე წამის განმავლობაში არ მომშორებია. ეს მოხდა გარეთ, ღამით, მისი საცხოვრებლის რკინის ჭიშკრის წინ. იმ დროს უკვე იმდენად წრფელი და ღრმა იყო ჩვენი ურთიერთობა, რომ არ მიცდია მასზე მეძალადა ჩემში აღძრული იმპულსებით, მეგრძნობინებინა იმაზე მეტი, ვიდრე ძმამ ძმის სხეულიდან შეიძლება იგრძნოს. ღამის თორმეტი ხდებოდა და მოვდიოდი კრილოვის ქუჩაზე იმ ალერსიანი სითბოთი სავსე, მისი ჩახუტებით რომ მივიღე. ვუყურებდი კოლორიტულ, ძველ სახლებს და მატკბობდა მისგან დანატოვარ ბადაგში ეს აივნები, ეს კედლები, ეს ფანჯრები და შუქი ფანჯრებიდან. მარჯვენა მხარეს, სარდაფში ახალი რესტორანი გაეხსნათ, აშკარად სახელდახელოდ, აშკარად რუსებისთვის. აბანოს ბანზე რუსები იდგნენ, მარცხნივ, ბნელ ეზოში ქართველი ბიჭი იგინებოდა და ონკანში რეზინის მილს აერთებდა ჭუჭყიანი „პრიუსის“ გასარეცხად. აღმაშენებელზე არაბები, ინდოელები და სხვა აზიელები მოძრაობდნენ ქართველთა უმცირესობას შორის. მეტროსკენ მივდიოდი და ვფიქრობდი, უფრო მეტში ხომ არ გადაიზრდებოდა ჩვენი ურთიერთობა. მე სწორედ ამის იმედი მქონდა.

ველოსიპედი იყო ის, რაზეც ბავშვობიდან მიჯაჭვულობას განვიცდიდი. რადგან ბავშვობაში, არასოდეს არ მქონია ველოსიპედი. 5 წლამდე მყავდა მანქანები, პლასტმასის „ზაპოროჟეცი“ და რკინის „ვოლგა“, მაგრამ ველოსიპედი, არც სამბორბლიანი და არც ორბორბლიანი, არ უყიდიათ. „ზაპოროჟეცის“ ეპოქაში იმდენად პატარა ვიყავი, რომ პედლებზე ფეხებს ვერ ვაწვდენდი. ამიტომაც მანქანას თოკს გამოაბამდა ბებია, შიგნით ჩამსვამდა წითელ კომბინიზონში შეფუთულს, თოკით დამაბამდა სავარძელზე, რომ არ გადმოვვარდნილიყავი (მას ხიფათის ზედმეტად ეშინოდა), და დამატარებდა დრანდის მთავარ ქუჩაზე, ჯერ აღმა და მერე დაღმა. გზადაგზა მეზობლებს ვხვდებოდით, ვესაუბრებოდით, ვისაც ბავშვები ჰყავდა, იმათთან შიგნითაც შევდიოდით. დილით რომ გავიდოდით სახლიდან, შესაძლოა სადილობამდე მოგვეღწია უკან. ბებიაჩემს ლაპარაკი უყვარდა, კომუნიკაციით ცხოვრობდა, გამოხატული ექსტროვერტი იყო. ფიქრითაც, ხშირად, ხმამაღლა ფიქრობდა. დრანდაში მას ავტორიტეტი ქონდა. ქორწილშიც, ქელეხშიც და სხვა ღონისძიებებზეც ერთ-ერთი მთავარი ქალი იყო. ასე რომ, მეზობლების სახლის კარები ჩვენთვის იოლად იღებოდა. ხალხი ბედნიერი იყო, დიდად არაფერზე ნაღვლობდა, ლაზღანდარობდნენ, ერთობოდნენ, კარგად გრძნობდნენ თავს. მაგრამ ეს იყო დრანდაში. დევნილობის შემდეგ კი, მთელი ჩემი ავლა-დიდება - სათამაშოების იმპერია, იქ დარჩა. სათამაშოების გარეშე წამოვედით. სამხედრო უკრაინულ გემზე, რომელმაც გადმოგვიყვანა - უკრაინამ ეს ჰუმანიტარული აქტი დიდი რისკის ქვეშ განახორციელა, პერმანენტული მუქარები ისმოდა რუსების მხრიდან, რომ გემს ჩაძირავდნენ, - ჩემი ბიძაშვილი გოგონას ულამაზესი, პატარა, პლასტმასის საბავშვო ეტლით ვთამაშობდი კაიუტაში. ფოთში რომ ჩამოვედით, დედაჩემმა „რწყილი და ჭიანჭველას“ სურათებიანი წიგნი მიყიდა, - იმ დროს, ჯერ კითხვა არ ვიცოდი, - რომელშიც სხვა ორი ზღაპარიც შედიოდა: „ხუთკუნჭულა“ და „იის ამბავი“. ეს წიგნი სამზითვო „ვეფხისტყაოსანივით“ რელიკვიად იქცა ჩემთვის. სწორედ ამ „რწყილი და ჭიანჭველადან“ იქცა წიგნი ჩემთვის ერთობ ხელშეუხებელ, საკრალურ ნივთად, რომელიც ადვილად არ უნდა დაჯღაპნო ან დააზიანო. და როცა ჩვენი მეზობლის ბავშვს ჩხოროწყუში ვათხოვეთ ეს „რწყილი და ჭიანჭველა“, ის ჩემზე ერთი წლით დიდი იყო და უკვე სკოლაში დადიოდა, მან კი წიგნი ყდასა და დასაწყისს შუა ფლომასტრებით გაფერადებული დაგვიბრუნა, საშინელი მრისხანებით ავივსე. ის ბიჭუნა ჩემი ძმაკაცი გახდა, მაგრამ წლების მანძილზე ბოღმით ვაყვედრიდი მის ამ ვანდალურ საქციელს, ჩემი ბავშვობის შემოდგომის უმწიკვლო ნაყოფი რომ შებღალა.  

ველოსიპედი არ იყო მხოლოდ ველოსიპედი. ის იყო სიმბოლო ყველა იმ ნივთისა, რომლებსაც ბავშვობაში ვერ ვეღირსე. ყველა იმ ცრუ დაპირებისა, რომლებსაც განხორციელება არ ეწერა. ნივთების წყურვილი კი სულ მკლავდა, ვიდრე ბავშვი ვიყავი, მას შემდეგ, რაც ჩემს ცხოვრებაში დევნილობა დაიწყო. ასეთი ნივთები იყო: „სპორტულები“, როგორიც დიდებს ეცვათ; როლიკები; სათამაშო მანქანა დისტანციური მართვით; რკინის ტანკი და სხვა; მიუწვდომელი ნივთები. დედა ყოველი სასწავლო წლის დასაწყისში მპირდებოდა რომელიმე მათგანის ყიდვას, თუკი კლასს ფრიადზე დავხურავდი, მაგრამ არასდროს მისრულებდა, რადგან ყოველ კლასს, თბილისში ჩამოსვლამდე, ფრიადზე ვხურავდი. რისი შესრულებაც მან შეძლო, კეპი იყო, იმ დროს მოდური, წინ რომ „USA“ ეწერა და უკან პლასტმასის ბადე ქონდა. ერთ ზაფხულს დედა ბიცოლაჩემს, რომლის ოჯახშიც მაშინ ვცხოვრობდით, ბათუმში გაყვა ალუმინის ჩასაბარებლად, და როცა უკან დაბრუნდა, სწორედ ეს კეპი მომიტანა.

ზაფხული იყო, ივლისი ან აგვისტო, ცხელი, მზიანი დღე, როცა ნაშუადღევს დედაჩემი ბებიასთან (ის საბავშვო ბაღში ცხოვრობდა ერთ-ერთ „მივარდნილ“, როგორც ოჯახის წევრები ეძახდნენ, სოფელში) ეზოს უკანა კარიდან გამოცხადდა. ბავშვებთან ერთად ვთამაშობდი, როცა ბებიამ დამიძახა: მოდი ჩქარა, რაღაც უნდა გაჩვენო! როცა მივირბინე, ვნახე: გამოცხადებულივით, მდელოზე იდგა დედა... ჭაღარა თმა (მამაჩემის დაღუპვის შემდეგ ძალიან მალე გაჭაღარავდა) - ჩემი საყვარელი, რადგან ამ თმის ფერება და მისი ყნოსვა მიყვარდა, სწორედ ასე ვიძინებდი დედასთან ერთად, - და დიდრონი, მრგვალი შუბლი - რომელიც არ მიყვარდა, როგორც შეუვალი ნაწილი მისი სახისა, - გრძელდებოდა გრძელი წამწამებით, რომელთა ქვეშაც მორცხვად მიცქერდნენ ყავისფერ-შავი თვალები, როგორც შეხედავენ დედის თვალები თავის ერთადერთ ობოლ შვილსა და პარტნიორს ერთდროულად. მისი ეს მზერა, ასე სანატრელი და ამავე დროს აუტანელი და მტკივნეული ჩემთვის, შიგნით რომ მაგრძნობინებდა ისეთ ტანჯვას, რომლის ანალოგის პოვნა შეუძლებელია გარეთ, ვინმესთან ან რამესთან მიმართებით; და მისი ღიმილი, მოგვიანებით სულ მონა ლიზას ღიმილს რომ მახსენებდა, თანმდევი ღიმილი, რომელიც დროთა განმავლობაში სადღაც გაქრა და იმედგაცრუებამ შეცვალა, მისი ბაგე კი თანდათან გასადავდა... დედა იდგა შავებში (ბიძაჩემს, ახალგარდაცვლილ მამაჩემის შუათანა ძმას გლოვობდა), მაღალი - მე ასე მეჩვენებოდა ჩემი სიდაბლის გამო, თორემ ისე ქალისთვის საშუალო სიმაღლისა, მწუხარე და ამავე დროს სიხარულით და სიმშვიდით სავსე... დედაჩემი. ის ერთი კვირა თუ ათი დღე, ბებიასთან, ძლიერ განვიცდიდი უდედობას, რადგან მე და დედა თითქმის სულ ერთად ვიყავით. ახლა კი, რომ მივირბინე - ჩვენი შეხვედრა განშორების შემდეგ სულ უხერხულობით იყო სავსე -, იმის ნაცვლად, რომ ჩავეხუტებინე თამამად და ეკოცნა თამამად, მორცხვად, აუხსნელად მორცხვად შემეხო, მიმიყუდა, როგორც მუთაქა ნატკენ სხეულზე და მორცხვად, ძალიან ნაზად, თითქოს გაუბედავად მაკოცა, თუ არ ვცდები, თავზე. ყოველთვის მანგრევდა მისი ასეთი საქციელი, ის, რომ მას თამამად მოქცევა არ შეეძლო. მისი ეს სიმორცხვე, მისი ეს მარადიული პატარძლობა ბოლოს მიღებდა. და აი, ზურგსუკან მიფარებული ხელით გამოაჩინა ის კეპი, ჩემთვის სანატრელი. მაგრამ დედაჩემის დაბრუნება იმდენად სასიხარულო იყო ჩემთვის, რომ სანატრელი კეპი მასში სრულიად ჩაიკარგა, და მე ის ისე გამოვართვი, როგორც უბრალო ხილის ნაყოფი, დიდად რომ ვერ დაგაინტერესებს.

-                     ასე რომ გინდოდა ის ქუდი! აბა, დაიფარე! - დასჭექა ბებიამ და ქუდი თავზე უხეშად დამომაფხატა. ვიღიმოდი ნაძალადევად, რომელიც სავსე იყო ტკბობის, ტკივილისა და სირცხვილის ნარევით. ის კოცნები, რაც დედამ დამაკლო, ბებიამ თავისი იმპულსური მოვარდნით „ამინაზღაურა“. მე მას გავექეცი და ლოყიდან მისი ნაკოცნი მაისურის ბოლოთი მოვიწმინდე.

-                     ქაჯი! აბა, უყურე! ბებია როგორ ეზიზღება! - ყვიროდა ბებია. არ იცოდა, რა პატივი ეცა დედისთვის. საშინლად ბედნიერი იყო მისი დაბრუნებით და იმით, რომ ყველანი ისევ ერთად ვიყავით.

მხოლოდ მეათე კლასში მეღირსა ველოსიპედი. იმ წელს ბაბუაჩემი გარდაიცვალა, სისხლის გაჟონვა დაემართა. მამაჩემის დაღუპვას მე არ მოვსწრებივარ, ბაბუას სიკვდილი კი სრულიად წამლეკავი იყო ჩემთვის. მოვთქვამდი მის კუბოსთან, როგორც ქალი, მეგრულად, და ეს მეზობლებმა ძლიერ დააფასეს. მისი სიკვდილი იყო ის გადასახადი, რომელმაც მსუბუქად მათქმევინა - დედას ბიძაჩემისთვის - მამაჩემის უმცროსი ძმისთვის, თავისი გაფუჭებული ველოსიპედის - ხარკოვული „ტურისტის“ ჩუქება ეთხოვა. მართლაც, თბილისი-მუხურის ავტობუსით ბიძაჩემის ველოსიპედი ჩამომივიდა. მე ის ავაწყვე და აღუწერელი ტკბობა განვიცადე შემდგომი რამდენიმე წლის განმავლობაში ამ ველოსიპედით. ის გახდა ჩემი სავიზიტო ბარათი, ჩემი ჰაბიტუსის ნაწილი, ყველგან მხედავდნენ მასთან ერთად. მესამე კურსის ჩათვლით მასზე ვკატაობდი, მერე კი დაშლის პირას რომ იყო, რადგან დაძველდა, გავყიდე. ვისაც მივყიდე, გავიგე, მისთვის იმავე ღამით მოუპარიათ. შემდგომ, თბილისში, კიდევ ერთი ველოსიპედი ვიყიდე, რითაც დავდიოდი ქალაქში აქტიურად, მაგრამ ეს ველოსიპედი რამდენიმე წლის წინ მომპარეს.

ველოსიპედია მიჯაჭვულობის ის ნივთი, რომელიც აერთიანებს ჩემს ისტორიას, როგორც ყველაზე მძლავრი სიმბოლო, სათამაშოებიდან ბაბუას სიკვდილამდე. 33 პერფორმანსიდან ერთ-ერთს ველოსიპედს ვუკავშირებდი, ის ასე წარმომედგინა: რომელიმე გალერეაში, მაგალითად, პარიზის პომპიდუს ცენტრის ერთ-ერთ დარბაზში, სადაც უამრავი, სხვადასხვა ზომის და სახის ველოსიპედია, ერთი დღის განმავლობაში დავდივარ წრეზე ამ ველოსიპედებით. ანოტაციაში ახსნილია, დამსწრეთათვის ან შემსწრეთათვის, პერფორმანსის არსი. ამგვარი საქციელით ვიკმაყოფილებ ჩემს ველოსიპედისკენ ლტოლვას, მასზე მიჯაჭვულობისგან ვთავისუფლდები ერთი დღის განმავლობაში, ველოსიპედის არსებას, ასე ვთქვათ, ჩემში ამოვწურავ. ვფიქრობდი, რომ საჯაროობა, პერფორმატიულობა აუცილებელი მომენტი იყო გადალახვისთვის, გათავისუფლებისთვის. პრივატული კატაობა მას ვერასდროს განმაშორებდა.