ლიტერატურული კონკურსი
ჩემი იისფერი ცხოვრება
ჩემი იისფერი ცხოვრება
ჩემი იისფერი ცხოვრება
-წერილი გინდა თუ სიხარული?
-რომელი ფერიც გინდა შენ, ამოირჩიე.
- როცა გეტყვი ,,ი“, მაშინ გამოდი...
თვალებს ვახელ. ვერცხლისფერი წვიმის წვეთები ფანჯრის მინებზე ცვივა და გაუჩერებლად აკაკუნებენ.
პერანგს ვიცვამ და ფეხშიშველი აივნის კარს ვაღებ. გრილი ჰაერი გალიაში დამწყვდეული ავაზაკივთ შემოიჭრება მთელს ოთახში და სახეზე ერთიანად მეცემა.
წვიმა ყოველთვის მშვიდ ხასიათზე მაყენებს.
იისფერ დღეებზე მინდა მოგიყვეთ. დღეებზე, როცა ცხოვრება ხშირად გვატყუებდა, გვატირებდა, ხშირად გვართმევდა ადამიანებს, გვწამლავდა, გვსჯიდა. იმ დღეებზე მინდა მოგიყვეთ, სადაც ადამიანებს სუნთქვა აღარ შეეძლოთ ზოგჯერ, სადაც ტკივილს შეეძლო ძვლებიც კი დაებზარა თითოეული ჩვენგანსთვის. დღეებზე, რომლებმაც არ იციან ნუგეში, სითბო, ზრუნვა. და მინდა მოგიყვეთ ადამიანებზე, რომლებსაც ძალიან, ძალიან ხშირად ავიწყდებათ სიყვარული. ამიტომ არის რომ ებრძვიან ამ იისფერ დღეებს, ფორთხავენ, მიწას შიშველი ხელებით ებღაუჭებიან, ზეცას უსაშველოდ ევედრებიან. წაიქცევიან, დამარცხდებიან, განიცდიან, იტირებენ და მაინც იბრძვიან. არავინ ეპუება იისფერ დღეებს.
მუჰამედი
ხომ არის, გვიყვარს ადამანებს ბუნება, სიმშვიდე, სიწყნარე-ის, რაც ძალას გვაძლევს. მე ქალაქის ხმაური მიყვარს, ქუჩების. ღამის სიწყნარიდან შემოპარული დილის ფუსფუსი, ერთმანეთს რომ ოდნავ ხმადაბლა რაღაცას გადასძახებენ. მანქანების ნელი, მონოტონური მოძრაობები- სამსახურებში მიმავალი ადამიანებით, რომელთაგან უმეტესს შინ დარჩენა და ტკბილი ძილი ურჩევნია. ცოცხით მოსიარულე მეეზოვეები მიყვარს, თავდახრილი და ჩაფიქრებული სახეებით, ქალაქის მტვერსა და ჭუჭყს რომ ატანენ თავიანთ სადარდებელს. აქა-იქ გაავებული ძაღლების ხშირი ყეფა. სამსახურში დაგვიანებული, აქოშინებული ადამიანები. და ამ ყველაფერს უფრო რაღაცნაირად სევდისმომგვრელს, საუცხოოს ხდის წვიმა.
შემიძლია უსასრულოდ ვიარო წვიმის დროს ქალაქის ქუჩებში და დავაკვირდე, როგორ ცოცხლობს, როგორ მოძრაობს ჩემი ქალაქი.
მაგრამ ჩემი მხოლოდ ფიქრებსა თუ მოგონებებში.
უკვე 25 წელია სხვა ქვეყნის ქალაქის ქუჩებს ვთელავ. ემიგრაცია ალბათ ყველაზე ცუდი ნატვრაა, რაც ადამიანს შეიძლება აუხდეს. საუკუნეების წინ ქართველი ხალხი ძალით მიჰყავდათ სხვა ქვეყნებში, თავიანთი ნების წინააღმდეგ, დღეს კი სხვაგან წასვლა ზოგისთვის სწორედ ის ცუდი ნატვრაა, რომელიც სრულდება.
წვიმის წვეთები ისევ ლოყაზე მეცემიან და თავს მახსენებენ, თითქოს მკარნახობენ რომ ისინიც ჩემთან ერთად ცოცხლობენ.
,,წერილი გინდა თუ სიხარული“? ისევ ჩამესმის ყურებში საიდანღაც მოპარული კისკისა ხმა, ჩემი ბავშვობის. თვალთან ხელს ვისვამ, წვიმის წვეთებს ვიცილებ და ჩურჩულით ვამბობ: სიხარული!
ნაბიჯს ვუჩქარებ. ვიცი რომ ჩემს პატარა სამოთხეში მუჰამედი მელოდება. ზუსტად შემიძლია გითხრათ, ახლა რას აკეთებს. აივნისკენ დაბალ, პაწაწინა სკამს მიიდგამს, ნაოჭებშეპარულ სახეს მზის სინათლეს მიუშვერს და ხმამაღლა ამოიკითხავს უკვე მერამდენედ გადაღეჭილ ბიბლიას, რომელიც ჩამოსვლის დღეს ვაჩუქე და დღემდე ამბობს რომ მისთვის ყველაზე ძვირფასი საჩუქარია. მერე იქვე მიდებულ ძველ, თხელყდიან, თითქმის გაცრეცილ ყურანს გადაშლის და ამ ორ წიგნს თითქოს ერთმანეთთან ასაუბრებს.
62 წლის არის მუჰამედი. გერმანიაში ათი წლის წინ ჩამოვიდა. ყოველთვის მეუბნებოდა რომ სიბერის გატარება სადმე ევროპის პატარა ქალაქში უნდოდა და ასეც მოხდა. იმ ძველი მუჰამედისგან მხოლოდ თვალები დარჩა, გამოხედვა, ოდნავ გრუბი, მაგრამ მეტყველი და დარდიანი. უყვარს მუჰამედს თავისი ქალაქი, ისლამაბადი. ხშირად მიყვება ხოლმე მასზე.
- იცი? ისლამაბადი ყველაზე მწვანე ქალაქია, რაც ოდესმე მინახავს. ვყოფლვარ დუბაიში, ტოკიოში, სეულში, პაკისტანის ძალიან ბევრ ქალაქში, ევროპის ქალაქებიც მოვიარე, მაგრამ ისლამაბადისნაირად ჯერ არც ერთი არ შემყვარებია. ის მშვიდი, წყნარი ქალაქია, არც თუ ისე დიდი შენობებით, ყველაზე მეტად მხიბლავდა ფეიზალის მეჩეთის სიდიადე. ბიძაჩემი, აბდულ ხანი ხშირად მოდიოდა ხოლმე ჩვენთან და მეჩეთში მივყავდი. მასწავლიდა როდის და როგორ უნდა მელოცა, ყურანიდან სურებს მიკითხავდა. მიყვებოდა დედაქალაქზე, მეჩეთებზე. ძალიან ბევრი რამ იცოდა და მისით ყოველთვის აღფრთოვანებული ვიყავი. უფრო მეტად კი მასში ის თავმდაბლობა მომწონდა, რომელიც ბევრ პოლიტიკოსს არ გააჩნია. ის ხშირად დადიოდა სკოლებში, არიგებდა, ასწავლიდა ბავშვებს, ყვებოდა ისტორიაზე, რელიგიაზე. გვერდით მომისვამდა ხოლმე და დინჯი, ოდავ ხრინწიანი ხმითა და მარცხენა ხელის მაღლა აწევით იწყებდა ამბავს, რომელიც რამდენჯერაც არ უნდა მომესმინა, იმდენჯერ უფრო მეტად მაინტერესდებოდა. ის ერთადერთი იყო, რომელსაც ჩემს გადატყავებულ მუხლებს ატირებული ვაჩვენებდი და არ მსჯიდა, თავზე ხელს გადამისვამდა და ღიმილით მომმართავდა; -მუჰამედ ნომან, შენ დღეს კიდევ უფრო გაიზარდე! მეც უეცრად შევიმშრალებდი ხოლმე ცრემლებს დარცხვენილი და ისევ სათამაშოდ გავიქცეოდი.
***
გერმანიის პატარ ქალაქ მანჰაიმში ზუსტად 25 წლის წინ ჩამოვედი. როცა ჩემს ქვეყანას ვტოვებდი, ფეხებს ძალა არ ჰყოფნიდათ ნაბიჯებისთვის. ყველაფერს ვდარდობდი, მივტიროდი. არ მინდოდა მომნატრებოდა ჩემი ადამიანები, ჩემი სახლი სოფელი, პატარა ქალაქები თავისი მრავალფეროვანი ქუჩებით, მერე გონება უფრო ღრმად ფანტავდა ფიქრებს, ჩემს წამოსვლას უფრო დრამატულად გადააქცევდა. გადასწვდებოდა მთებს, რომლებსაც მანამდე მხოლოდ შორიდან შევავლებდი თვალს. ზღვას, სადაც ერთხელაც კი არ ვყოფილვარ. მომანატრებდა დღეებს, რომლებიც ჩემს ქვეყანაში უნდა გამევლო, მაგრამ ვეღარ გავივლიდი, მომანატრებდა ადამიანებს, რომლებიც ჩემს არყოფნაში გარდაიცვლებოდნენ და ყველაზე სევდისმომგვრელი იყო ის რომ ვერ გავიცნობდი მათ, ვინც ჩემს არყოფნაში დაიბადებოდა.
დრო რომ გადის, იმ ცხოვრებასაც ვეჩვევით, რაც ავირჩიეთ. რთულად, მაგრამ მაინც ვაგრძელებთ გზას. ვინ იცის, ყოველ დღე რამდენ ,,მე“-ს ვკლავთ ჩვენში, როცა ვჩუმდებით, როცა გვტკივა და ვითმენთ, როცა რაღაც არ მოგვწონს და მაინც ვაკეთებთ, როცა გვწყინს და მაინც ვპატიობთ,როცა გვეტირება და ცრემლებს ღიმილით ვახრჩობთ.
წასვლა ყოველთვის გვიჭირს, მაგრამ დაბრუნებას ვეღარ ვეჩვევით.
ჩემს გზას სახლიდან სამსახურამდე ,,ემიგრანტის ფიქრები“ დავარქვი და ვიდრე მივაღწევდე, გამუდმებით რაღაც მახსენდება წარსულიდან. მაგრამ ემიგრანტებს ხომ ორი წარსული გვაქვს, ის, რომელშიც ვიყავით და ის,რომელიც გამოვტოვეთ. არ ვიცი, რომელი უფრო რთული იყო მაგრამ ვიცი რომ შეიძლებოდა ამ გზის გარეშე უფრო საშინელი ყოფილიყო ცხოვრება.
იმ ადგილს, სადაც ვმუშაობ, სამსახურ ვერს ვუწოდებ. ეს ის ადგილია, რომლის შექმნაზეც ყოველთვის ვოცნებობდი. მანჰაიმის ერთ პატარა, ვიწრო და მშვიდ ქუჩაზე ყვავილების სახლი გავხსენი, სადაც ყოველი დღე ფერადია, ლამაზი, მშვენიერი და სურნელოვანი. ჩემი ოცნებების კენწერო ზუსტად ეს ადგილია. სამსაფეხურიან კიბეს აქეთ იქიდან ფერადი, ჩემი ხელით შეღებილი და მოხატული ქოთნები ამშვენებს. თითოეულს ქართული წარწერა აქვს, ქართული სიტყვები მათთვის ვინც არ იცის რომ მე საქართველოდან ვარ, ქვეყნიდან, სადაც ჩვენი საკუთარი, ულამაზესი დამწერლობა გვაქვს. პატარა აივნის ერთადერთ ფანჯარასთან შემომწყვდეულან თავმომწონე იები. მომნუსხველი სურნელით მოგაჯადოებენ ამაყი ორქიდეები, თავბრუს გახვევენ გაბუტული ტიტები, პირველობას არავის უთმობენ გაფურჩქნული, აფოფრილი ვარდები. თავბრუდამხვევი სურნელი და სილამაზე ტრიალებს იქ, სადაც ჩემი ყოველღდღიურობა რომანტიკით, სიყვარულით, მონატრებით არის სავსე.
მუჰამედი ბიბლიას ჩაჰკირკიტებს. ნაბიჯების ხმას შემოაგება სიტყვები, რომლებზეც, ალბათ, მთელი დილა ფიქრობდა:
- ჩვენ ყველაფერი შეგვიძლია გავაკეთოთ, სანამ ცოცხლები ვართ, მაგრამ ვერაფერს გავაკეთებთ იმისთვის რომ ცოცხლებად დავრჩეთ.
- რა განსხვავებაა, ღმერთსა და ადამიანებს შორის, მუსი?
- ყურანი გვეუბნება რომ ,,სადაც არ უნდა იყოთ, სიკვდილი მოგწვდებათ თქვენ. და თუ ეწიათ სიკეთე, ამბობენ: -ეს ალაჰისგან მოდის! და თუ ეწიათ უბედურება, გეუბნებიან: -ეს მოდის შენგან!“
- და ჩვენ? განა შეგვიძლია ღმერთი გვიყვარდეს? მე ვფიქრობ, ჩვენ ის გვიყვარს, რასაც ღმერთი გვაძლევს.
- ღმერთს უპირობო სიყვარული შეუძლია, ადამიანები - სულ რაღაცას ვითხოვთ, სიყვარულის სანაცვლოდაც კი.
მუსი ძალიან მორწმუნეა. ის ყოველთვის ამბობს, მე მუჰამედი ვარ და მე მჯერა მხოლოდ ერთი ღმერთის, ალლაჰის.
ლილია
3 წლის იყო, დედამ ხელში რომ აიტაცა და სახლიდან ჩქარი ნაბიჯებით გაიქცა. ახსოვდა მხოლოდ კარებს მოხვედრილი ტუფლის და შემდეგ ამ კარის მიჯახუნების ხმა. ახსოვდა ნაბიჯების ხმაური და გულამოვარდნილი დედის კვნესა. დედას გრძელ ნაწნავზე ხელებჩაბღაუჭებული ლილია თვალებიდან ცრემლებს ჩუმად იწმედდა და ყურებზე ხელებს იფარებდა, ეშინოდა მამის დაძახებული ,გაეთრიე“ ისევ არ მოესმინა, ეშiნოდა იმ საზიზღარი ხმის, როგორ ურტყამდა დედას, როგორ დაუყვირა მისმა უფროსმა დამ მამას: იცოდე, დედას ხელი არ დააკარო. დედას ნაწნავზე მაგრად ებღაუჭებოდა და უკან მოდევნებულ მის დას, ცრემლები რომ სცვიოდა ღაპა-ღუპით, სველი თვალებით გასცქეროდა.
ლილიამ სიგარეტის ნამწვი შორს მოისროლა და მეორე ღერს მოუკიდა. თავი დანანებით გაიქნია და ხმადაბლა თქვა:
- დედაჩემი ამქვეყნად ყველაზე მეტად მიყვარდა. მინდოდა ის ყოფილიყო ცოცხალი და არა მამა.
ლილია, რომ გავიცანი, 44 წლის იყო. საშუალო სიმაღლის, სუსტი, ძალიან თეთრი კანითა და თხელი თითებით. ოდნავ სქელი ტუჩები და მოკლედ შეჭრილი, ჭაღარა თმა ჰქონდა. ყოველთვის სწორი, კლასიკური შარვალი და პერანგი ეცვა, ლაკის ტუფლები და ქამარში გაჩრილი ვერცხლისფერი იარაღი. ამ ჩაცმულობის და მისთვის დამახასიათებელი ბოხი ხმის გამო ხშრად როორც კაცს, ისე მიმართავდნენ. მაგრამ ის ლილია იყო და ბევრმა არ იცოდა მაზსე.
- ძალიან მკაცრი და უხეშები იყვნენ ჩემი წინაპრები. - განაგრძობდა ამბის თხრობას. ერთ ბიძას, მამის მხრიდან, ულამაზესი ცოლი ჰყავდა. ცისფერი თვალები და წელამდე თმა ჰქონდა. ათინათი იცი რა არის? აი, ზუსტად ეგრე მოდიოდა და მოჰქონდა მთელი სამყარო, ისეთი მშვენიერი იყო. ღიმილი ჰქონდა საოცარი, გაიღიმებდა და კაცს არსებობას დაავიწყებდა. სახელიც შესაფერისი ჰქოდა, ნათელა ერქვა.
ბიძაჩემი მსუქანი, დიდღიპიანი, ვაჭარი კაცი იყო. სულ ულვაშს ატარებდა და თუ გაბრაზდებოდა, მისი ულვაში იყო მთავარი მაცნე, ხელით იქამდე დაგრიხავდა, სანამ ჯავრს ვინმეზე ან რაიმეზე არ იყრიდა. დალევაც უყვარდა, აბა, კაცი სასმელის გარეშე რა კაციაო, იტყოდა ხოლმე და არ აკლდებოდა არც ერთ სადღგრძელოს. მოაქარაგმებდა ქალის სადღეგრძელოს ისე კოხტად, ისეთ სიტყვებს მოაფრქვევდა ხოლმე, იტყოდი ამისთანა კაცის ცოლს რა უნდა გაუჭირდესო. ჰოდა, ამისთანა კაცის ულამაზეს ცოლს ერთ დღსაც, ქორწილში, ვიღაც ყმაწვილი გამოეცეკვა. აბა თვალების ბრიალი და აბა ულვაშის გრეხა. კიდევ ვინ იცის, ნათელამ იქ რა შიში გაიარა მაგრამ, მთავარი წინ ელოდა თურმე, იმ საწყალს. წამოვიდნენ იმ ქორწილიდან. ხმას არ იღებს ეს ბიძაჩემი. მივიდნენ სოფლის თავში და მის ცოლს ეუბნება თურმე, აბა კაბა გაიხადეო. რას იზამდა, გაახდევინა კაბა, გააშიშვლა, თან წკეპლას ურტყამდა თურმე ყოველ შეყოყმანებულ ნაბიჯზე. სულ ფეხშიშველი ამოატარა მთელი სოფლის გზა. შერცხვენილ ქალს თმა გაუშლია და წინ გადმოუფარებია. ამ ამბის მერე ნათელა მალევე დაიღუპა. ბიძაჩემმა კი სხვა ცოლი შეირთო. ფუჰ, მეზიზღებიან კაცები, რომლებიც თავიანთ ცოლებს არ უფრთხილდებიან.
კიდევ ერთი სიგარეტი ჩაამთავრა და მესამეს დასწვდა.
- აღარ გინდა! - ვთხოვე.
- იცოდე, შენ არასოდეს მოწიო, კარგი? არასოდეს!
- ლილია, დედაშენზე კიდევ მომიყევი, რა.
- დედაჩემი, ძალიან ლამაზი ქალი იყო, მოცეკვავე. მეუბნებიან რომ დედას ვგავარ. - ამ დროს უბის ჯიბიდან ახალგაზრდა ქალის ფოტო ამოღო და მაჩვენა. - შეხედე, ხომ ლამაზია?
- კი, მართლა მშვეიერია.
- ცეკვა ძალიან უყვარდა, მაგრამ რაც გათხოვდა, მას შემდეგ აღარ უცეკვია, სიცოცხლე ჩვენ შემოგვწირა. მამაჩემსაც დალევა უყვარდა. სულ უხეში იყო, არასდროს გვეფერებოდა, გამუდმებით ჩხუბობდა. მე კიდევ მაინც და მაინ მამაჩემს დავემსგავსე ხასიათებით. ამიტომ მარტო ვცხოვრობ. გადავწყვიტე რომ არასოდეს ვიქნებოდი ქალი, რომელსაც სხვა დაჩაგრავდა, დაამცირებდა. არ მინდოდა ქალად ყოფნა და საკუთარ სხეულს ამოვეფარე, საკუთარ ,,მე“ს გავურბოდი და ხანდახან მეც არ ვიცი, ვინ ვარ და რა მინდა.
ლილია ჩემი მეგობარი იყო.
გზა სიამაყემდე...
მაშინ, როცა პატარები ვართ, გვგონია ყველაფერს შევძლებთ, ან გვინდა რომ ასე იყოს. მაგრამ ჯერ კიდევ ვერ ვხვდებით რომ თუ მოვინდომებთ, ყველაფერს შეგვიძლია მივაღწიოთ.
ჩვენ, ქალები, გამუდმებით ვეძებთ ვიღაცას. ვეძებთ სითბოსთვის, ყურადღბისთვის, განებივრებისთვის, ალერსისთვის. ვეძებთ ყველგან, სადაც გზა თუ ხელი მიგვიწვდება და ამ ძებნაში იმდენჯერ გვტკენენ გულს ეს ჩვენი ნაპოვნი ადამიანები, იმდენჯერ გვიცრუებენ იმედებს, ჩვენივე სხეულისა თუ სულის ნანგრევების შეკოწიწება, გამთელება და ახალივით ქცევა გვიხდება. მერე ვხვდებით რომ თურმე არავინ გვჭირდებოდა იმისათვის რომ ასეთები გავმხდარიყავით: ძლიერი, ამაყი, თავდაჯერებული და ჰარმონიით აღსავსე ქალბატონები. ხომ გვსმენია ბუდას შესახებ, რომელმაც ჰარმონიას უამრავი ბრძოლისა და გადალახული ამბის შემდეგ მიაღწია, საბოლოოდ კი მან თქვა: ჰარმონია, ეს არის გამარჯვება საკუთარ თავთან, როცა შეგვწევს ძალა და უნარი, ვიყოთ მადლიერი სამყაროს და სკუთარი თავის.
ბავშვობაში დედა გვიყვებოდა ზღაპრებს ჯინებზე, რომლებსაც ყველა სურვილის ასრულება შეეძლოთ. მერე მეც ბავშვური გულწრფელობით დავიჯერებდი ხოლმე რომ ჩემს ცხოვრებაშიც შეიძლებოდა ასეთი ჯინები გამოჩენილიყვნენ და ჩემთვის სურვილები რეალობად ექციათ. ძირითადად, ფერიების ლამაზ კაბებზე ვოცნებობდი ხოლმე.
როცა გავიზარდე, ვისწავლე რომ სურვილებს ჯინი კი არა, ღმერთი გვისრულებდა და სანთელს ვანთებდი, ვლოცულობდი.
სანამ გერმანიაში ჩამოვიდოდი, სურვილების ახდენის ახალი მეთოდის შესახებ გავიგე. მაშინ მოდაში შემოვიდა სამყაროს ძალების მოზიდვა, სურვილების ასრულების ახალი პრაქტიკა, რომელმაც ღმერთი თითქოს, გვერდით გასწია და იმ პერიოდში ავყევი ცდუნებას, რომელსაც ეკლესიის კარის ნაცვლად სულ სხვა, სამყაროსთან გარიგების კართან მივყავდი. თითქოს სამყაროსგან რაღაცის ასრულების სანაცვლოდ მე მას ჩემს ენერგიებს ვაძლევდი და ასე უკუკავშრით, ორივე მხარე კმაყოფილი რჩებოდა. ეს ამბავი მუჰამედს გავუმხილე.
- ,,კეთილი და მართალია უფალი, ამიტომ აყენებს გზაზე ცოდვილებს“ -გაიხსენე რომ ამას შენი ბიბლია გასწავლის.
- მაგრამ მაშინ, როცა ტაძარში მისული იმის გამო გამაკრიტიკეს რომ კაბა არ ჩავიცვი ან ხელში სანთელი არასწორად დავიჭირე, იქ, სადაც ასკეზას პრაქტიკები ტარდებოდა, სრული სიმშვიდე და ჰარმონია იდგა. მე იქ მომწონდა, რადგან ყველა ერთმანეთს სცემდა პატივს და არავინ გაწუხებდა.
- ,,ჩვენი ცხოვრების ნახევარგზაზე, მე აღმოვჩნდი უსიერ ტყეში...“ დანტე ამოვიდა ჯოჯოხეთის გზიდან, მაგრამ, მე მაინტერესებს, შენ ამას თავი როგორ დააღწიე?
- ერთხელ, როცა ასაკით არც ისე დიდი ვიყავი, მატარებლის დახურულ ფანჯრებში საკუთარ თავს ვუყურებდი. ვხედავდი მოხუც, დაღლილ, გამოფიტულ ადამიანს და არა სიცოცხლით სავსე, ახალგაზრდა გოგოს. მაშინ საკუთარ თავს ვუთხარი: მე სიცოცხლე მინდა! და გადავწყვიტე რომ მინდოდა მებრძოლა საკუთარი სურვილებისთვის.
- მერე, სამყარომ გაჩუქა ის სიბრძნე, ზეცამ თუ ვარსკლავებმა?
- საკუთარმა თავმა. ახლა, სარკეში რომ ვიხედები, ვგრძნობ რომ ჩემი პიროვნება მიყვარს და ამაყი ვარ. ერთხელ მითხრეს: შენ არ ხარ იმდენად ძლიერი რომ ყველაფრს გაუმკლავდე. ამ სიტყვებზე ძლიერი აღმოვჩნდი. საკუთარ თავს ვუთხარი - რატომაც არა, შენ შეგიძლია ყველაფერი გააკეთო, რაც გინდა. და მე ვამაყობ იმით, ვინც დღეს ვარ, რადგან ბევრს არ შეუძლია იყოს ძლიერი, მემგდარი, უშიშარი, დამოუკიდებელი.
- შენ კეთილი ხარ. ჩვენ ვსაუბრობდით ყველაფერზე, რაზეც გვსურდა და მე გენდობოდი, მიუხედავად იმისა რომ უამრავი წელი ერთმანეთი ნანახი არ გვყავდა.
მე შენ მიყვარდი.
მეგობრებს ოცნებები უნდა ვაპატიოთ
მუსის ძალიან უყვარს თოვლი. როცა ჩვენი ერთად ყოფნის პირველი თოვლიანი ზამთარი ვნახეთ, მუსი ბავშვივით ბედნიერი იყო.
- შენ და თოვლი, მეტად ოცნება ჩემს გონებას აღარ შეუძილა, ამაზე მეტს ვეღარაფერს ვინატრებდი.
მერე თქვა პატარა ბავშვივით გავიხარეო. ბავშვი ხარ-მეთქი, ვუთხარი. ჩვენ, ადამიანებს, ყოველთვის პატარა წვრილმანები გვაბედნიერებს. ჩვენში ყოველთვის ცოცხლობს ის პატარა ბავშვი, რომელიც დავმალეთ და შემდეგ უბრალოდ, დიდების როლი მოვირგეთ.
მე არ შემეძლო მისნაირად მეოცნება. მას სულ სხვანაირი ოცნება უყვარდა. ისეთი ოცნებები ჰქონდა, რომელთა ახდენაც შეეძლო, მაგრამ ამისთვის არაფერს აკეთებდა.
- 10 წლის ვიქნებოდი, ალბათ, ჩვენს სოფელში ერთი პატარა ბიჭი გადმოვიდა საცხოვრებლად. იმ დროს ინდოელებთან კარგი ურთიერთობა არ ჰქონდა ჩვენს ქვეყანას, ვერც ჩვენთან ნახავდით ინდოელ ხალხს და არც პაკისტანელები მიდიოდნენ იმ ქვეყანაში, რომელსაც ვეომებოდით. არ მახსოვს, ის ბიჭი ჩენთან რა გზით მოვიდა, მაგრამ ერთხელ ვნახე და სულ დამამახსოვრდა.
- რატომ ერთხელ, მერე სად წავიდა, არ იცი?
- არც ეგ ვიცი. მითხრეს რომ თავის ქვეყანაში. დიდი და მწვანე თვალები ჰქონდა. ჩემს შავ თვალებზე უფრო დიდი და ლამაზი. მე კი მისი ენაც არ ვიცოდი. ქუჩაში გავედი და დავინახე, როგორ თამაშობდა ქვიშაში. ხელები ამოგანგლული ჰქონდა, მხოლოდ შორტი ეცვა, შიშველი ფეხებით ყვითელ, ცხელ ქვიშაში ჩამჯდარიყო და ისე იყო გართული, ვერც კი შემამჩნია.
- რას აშენებ მანდ? ვეცადე დამეძახა მისთვის, მაგრამ ყურადღებაც არ მომაქცია.
ახლოს მივედი. უშველებელი სასახლე ჰქოდა აშენებული. მივედი და მეც მასთან თამაში დავიწყე.
სიბნელე ისე შემოგვეპარა, ვეღარც ერთმანეთს ვარჩევდით და ვეღარც ჩვენს აშენებულ უდიდეს სასახლეებს. ქვიშას ქვიშაზე ვამატებდი, სველი ხელებით ერთმანეთზე ვაწებებდი და ვოცნებობდი რომ როცა გავიზრდებოდით, მე და ის ბიჭი იმ სასახლეში ერთად ვიცხოვრებდით.
მერე მარტო ის მახსოვს რომ მამაჩემმა სახლში ძალით წამათრია. ვყვიროდი, შინ წასვლა არ მინდოდა. მწვანეთვალება ბიჭი კი იქ მარტო დარჩა, არავინ მოაკითხა, არც რაიმე ადარდებდა. მისი სასახლე ჩემსაზე უფრო დიდი და ლამაზი გამოვიდა ისე, როგორც მისი თვალები განსხვავდებოდა ჩემი თვალებისგან.
- მას შემდეგ აღარ გინახავს?
- არასოდეს. ჩემს სახლში ყოველვის გვქონდა ბევრი სათამაშო, უამრავი ველოსიპედი, ფრანი, ბურთები. მაგრამ მე ყოველთვის სილაში სათამაშოდ მიმიწევდა გული. მეორე დღეს, იქ რომ დავბრუნდი, ჩვენი სასახლეები ქარს გაეცამტვერებინა და თითოეულის ნაგროვები ქვიშა ერთმანეთში აერია. მაშინ ჩემს თავს ვუთხარი რომ ისეთ სახლეს აღარასდროს გავაკეთებდი, თუ მაინც უნდა დანგრეულიყო. ზოგჯერ სჯობს ვიოცნებოთ, ვიდრე ფრთაშესხმული ოცნებები ისე ჩამოგვეშალოს, მათით ტკობის გემოც ვერ გავიგოთ.
ამიტომ აღარ მიყვარდა სიცხე, აღარ მიყვარდა ზღვა და მზე. შევიყვარე თოვლი, რომელსაც ხშირად ვერ ვნახავდი და ახლაც, როცა თოვლი მოდის, ყოველთვის მწვანეთვალება, პატარა ბიჭი დგას ჩემს წინ, რომელიც ქვიშის სასახლეს აშენებს და ოცნებობს.
სულ მეგონა რომ მუსისთვის თავდავიწყება წიგნებში გადაშვება და წარსულის, მისი სახლის, ოჯახისა და ქვეყნის გახსენება იყო, მაგრამ მაშინ მივხვდი რომ როცა თოვდა, მუსი ყველაზე მეტად ბედნიერი იყო, თავდავიწყებამდე ოცნებობდა და სიამოვნებას იღებდა.
როცა გავიცანი, მუსიმ მითხრა რომ ძალიან უნდოდა რუსეთში წასვლა.
- რატომ მაინც და მაინც იქ?
- მსმენია რომ იქ, ციმბირში, ყველაზე მეტად ცივა. მე ძალიან მინდა იქ წავიდე და ცოტა ხნით მაინც ვიცხოვრო.
მერე მოვუყევი ჩემი ბავშვობის იმ ცუდ მოგონებებზე, რომლებიც ჩემს გონებას სადღაც მიემალა. ყოველთვის, როცა რაღაც ტკივილს მაყენებს, ვცდილობ გონების რომელიღაც კუნჭულში გადავმალო და თითქმის აღარასდროს ვიფიქრო მასზე.
- ესე იგი, თქვენთანაც თოვდა?
- ჰო, ოღონდ შუაგულ აგვისტოში და თოვდა ტყვიებით.
- გეშინოდა?
- რა თქმა უნდა, მეშნოდა. განა არსებობს ადამიანი, რომელსაც ომის არ ეშინია?
- ამიტომ არ გიყვარს რუსეთი. გასაგებია.
მას შემდეგ მუსის ჩემთან აღარასდროს უსაუბრია ომზე. და აღარასდროს უთქვამს რომ რუსეთში წავიდოდა. მან უამრავი ქვეყანა მოიარა, მაგრამ რუსეთში აღარ წასულა.
მაშინ მივხვდი რომ მეგობრებს ოცნებები უნდა ვაპატიოთ. მუსის ოცნებები ყოველთვის კვეთდა რაღაც ზღვარს მის შორეულ მეგობრებთან. მისი ოცნებები პირველ რიგში, მეგობრების გულებზე გადიოდა და მერე აღწევდნენ მასთან.
სიცოცხლის საფასური
არ ვიცი, ცხოვრებას ვსწავლობთ თუ უბრალოდ, ვიზრდებით. მაგრამ ვიცი რომ ცხოვრებაში უბრალოდ არაფერი გვეძლევა.
ლილია ისევ დედაზე მიყვებოდა.
- მე ვუყურებდი, როგორი იყო ის, როცა ცეკვავდა.
- მაინც, როგორი?
- თავისუფალი, ლაღი და მშვენიერი.
- ადამიანებს უხდებათ თავისუფლება.
- არა, ბედნიერება უფრო უხდებათ.
- თავისუფლება ადამიანების მოთხოვნილებაა, ბედნიერება კი მხოლოდ სურვილი.
- ჩემო სიცოცხლე, ადამიანები ირჩევენ თავისუფლებას, ბედნიერებას ვერა. დედაჩემმა კი აირჩია რომ მუდამ გალიაში დამწყვდეული ჩიტი ყოფილიყო.
- და როცა გაიზარდე, ხომ შეგეძლო შენ დახმარებოდი მას?
- ხანდახან სურვილი გვკლავს ადამიანებს დავეხმაროთ, მაგრამ მათ არ უნდათ ჩვენი დახმარება. ისინი ზოგჯერ ირჩევენ რომ ფსკერზე დაეშვან და იქიდან განაგრძონ ცხოვრება მანამ, სანამ შეძლებენ.
მე იცი როგორ მომწონდა მისი ცეკვა? როცა მამა შინ არ იყო, გამოიღებდა მის აბრეშუმის კაბას, კრემისფერს, ოდნავ გახუნებულს. ჩაიცვამდა, ნაწნავს დაიშლიდა, ხელებს ბუმბულივით ჰაერში აიქნევდა, ყელს მოიღერებდა, თვალებს ხუჭავდა და ისე ლამაზად იწყებდა ცეკვას...
ბედნიერიც იყო დედაჩემი. როცა ჩვენ წარმატების ახალ საფეხურზე გადავიდოდით, მისი თვალები სიხარულისგან ბრწყინავდა. მაიორის წოდება რომ მომანიჭეს, ბედნიერი იყო. ჩემი და რომ საზღვარგარეთ სასწავლებლად გაუშვა, უხაროდა მაშინაც.
- დედებს ხანდახან ავიწყდებათ რომ ქალები არიან. იცი მე რა მახსოვს? როცა დედას დაბადების დღე მოდიოდა, მე და ჩემი და მას ყოველთვის საოჯახო ნივთებს ვყიდულობდით და არა იმას, რაზეც შეიძლებოდა ეოცნება. იმიტომ რომ ჩვენ არ ვიცნობდით ისეთ დედას, რომელიც ჯერ ქალი იყო. ახლა ვიცი რამდენ რამეს ითმენენ დედები შვილებისთვის.
- დედაჩემმა იმდენი ტკივილი აიტანა იმისთვის რომ ჩვენს გვერდით დარჩენილიყო. ჩვენც ხშრად ვტკენდით, ვაბრაზებდით, მაგრამ ყოველთვის გვპატიობდა. მამას კი ვერასოდეს აპატია ვერც ერთი დარტყმა. იცი რა არის ირონიული? ახლა, როცა უკვე მამას მე ვუვლი, ყველაზე მეტად მიყვარს მისი დაძახებული ჩემი სახელი. მიხარია რომ სახლში მისულს უნდა შემომძახოს და სანამ არ ვუპასუხებ რომ მე ვარ, სანამ არ დავენახები, მანამდე მეძახის. ხანდახან მგონია ხოლმე რომ მოხუცი მიხვდა თავის დანაშაულებს, ნანობს ხოლმე, ბევრჯერ უთქვამს რომ ისე აღარ მოიქცეოდა, მაგრამ ვეღარაფერს გამოსწორებს.
მაინც სულ სხვაა, სახლში მისულს დედის ხმა რომ აღარ გესმის. ყველაფერს მივცემდი, ოღონდ ის იყოს ჩემს გვერდით და ჯანმრთელად მყავდეს.
იმ დღეს პირველად ვნახე ლილიას ცრემლები. ჩავეხუტე. ხელები უკანკალებდა. საერთოდ, ასე ხდებოდა, როცა ნერვიულობდა. მერე სიგარეტს მოუკიდებდა ხოლმე და აკანკალებული ხელების დამალვას ცდილობდა. იმ დღეს კი, მხოლოდ ჩამეხუტა. რამდენიმე წუთი სიჩუმეში გავატარეთ.
უცებ პერანგის სახელურზე ღილი შეიხსნა, მაჯაზე აიწია და ხელი მაჩვენა.
- ეს რა არის, რა დაგემართა? - შევიცხადე მოულოდნელად. მთლიანი მკლავი დასერილი და განადგურებული ჰქონდა, არც ერთი სუფთა ადგილი, არც ერთი. სიტყვები არ მეყო. მეორე ხელი გამოსწია, ხელზე მომკიდა და მისი იარებისკენ წაიღო. ფრთხილად და შიშით შევეხე. მერე მე თვითონ დამაინტერესა, უფრო გავუთამამდი, ხელი გადავუსვი და შევიგრძენი, როგორი იყო თითოეული. სხეულში ცხელმა ჟრუანტელმა დამიარა, ხელები ნერვიულობისგან გამეყინა და უკან ცივად გამოვწიე.
- ესენი, ყველა გახსენებული ტკივილებია. რამდენჯერაც რაღაც ძალიან მეტკინებოდა, იმდენჯერ ვაკეთებდი ამას.
- რატომ? არ გტკიოდა?
- იმაზე მეტად არა, ვიდრე სული.
- მაგრამ ეს ხომ საშნელებაა, როგორ შეიძლება საკუთარ თავს მსგავსი რამ გაუკეთო?
- ამ სამყაროში არ არსებობს ადამიანი მთელი გულით. თქვა და სახელო ჩამოიწია. მერე მომიბრუნდა, გაყინულ ხელზე თავისი ოდნავ თბილი ხელი დამადო და გააგრძელა: - მაგრამ შენ შენს გატეხილ გულს უნდა მოუფრთხილდე. ერთი ნამსხვრევიც თუ გაუშვი ხელიდან, ვეღარავინ შეძლებს შენს მობრუნებას.
- როგორი მარტივია, გიყვარდეს საკუთარი თავი, არადა ყველაზე რთულად მაინც ამას ვახერხებთ ადამიანები.
ვთქვი და ცრემლები ახლა მე წამომივიდა. მტკიოდა ადამიანი, რომელიც ჩემს გვერდით იჯდა და არ შემეძლო მისი შველა.
- ხო, ზოგჯერ ცხოვრება საყვარელ ადამიანებს ისე გვართმევს რომ მათთან სითბოს და სიყვარულის გამოხატვას ვერ ვასწრებთ, მაგრამ სიცოცხლის საფასური სწორედ ესაა, რაღაც უნდა წაგვართვას ჩვენი შეცდომების საპასუხოდ.
ფერადი სათვალე
სულ სხვანა