ლიტერატურული კონკურსი
ნისლის ანგელოზები
ნისლის ანგელოზები
ნისლის ანგელოზები (2022)
ავტორი: გიორგი წულაია
სააქაოსა და საიქიოს შორის გაჭედილი მე
სინათლე, რომელიც ახლა ჩემ წინ გადაიშალა, ენით აღუწერელია.
ცხოვრებაში ბევრი რამე მინახავს, მათ შორის ბევრი ფერიც, ზოგიერთი მათგანი თავადაც კი შემიქმნია, მაგრამ ასეთი კაშკაშა ნათება არასდროს მინახავს. ის არც თეთრია, არც ყვითელი და არც რძისფერი.
არ ვიცი! ადრე არ მინახავს.
ეს სინათლე ჩემი ოთახის ჭერიდან ნელ-ნელა ჩამოვიდა. თუ მთაში ან მთასთან ახლოს მდებარე სოფელში ყოფილხართ, მაშინ აუცილებლად გექნებათ ნანახი ის არაჩბვეულებრივი სანახაობა, რომელსაც ზაფხულის დილას ბუნება ხატავს. მზის ამოგორებისთანავე, მთების კალთებიდან წამომდგარი ნისლის ხალიჩები, ზეცისკენ მიემართებიან. მე მათ თეთრ ანგელოზებს ვეძახდი. ანგელოზებს, რომლებიც მზის ჩასვლის შემდეგ, დედამიწაზე ჩამოიდიან და სოფლებს ცოდვებისგან ასუფთავებენ, ხოლო დილით, მაშინ როცა არე-მარე კვლავ ხილვადი ხდება, სახლს უბრუნდებიან და დიდ მამასთან მიფრინავენ. მიფრინავენ მანამ, სანამ ადამიანები ისევ არ შესცოდავენ და ისევ არ დაღამდება. ჩემთვის ეს ცხოვრების შეუვალი ფერხულია, რომელშიც ყველა ჩვენგანი, მათ შორის ღმერთის შვილებიც კი თავის როლს ასრულებენ, და ცდილობენ ეს წრე არ გაარღვიონ.
ასე გაჩნდა სინათლე ჩემს ოთახშიც. თუ ეს ის ანგელოზთა ჯგუფია, რომლებიც დედამიწაზე ცოდვების გასასუფთავებლად დაღამებისას ჩამოდიან, მაშინ, ალბათ ჩემი მზეც ჩაესვენა, და ერთი ცოდვილი მხატვრის სიწმინდეში წასაყვანად, დიდმა მამამ, შვილები გამოაგზავნა.
რაც დრო გადის, ანგელოზები უფრო და უფრო მიახლოვდებიან. ესეც, სადღაც მაქვს ნანახი. რა თქმა უნდა, ისევ იქ. ჩემს დედულეთში. ადგილას, სადაც ყველაფერი წმინდაა. განა იმიტომ, რომ მართლა ასეა?!
არა, რა თქმა უნდა.
დედულეთში, ყველაფერი წმინდად იმიტომ მეჩვენება, რომ ლამაზი ბავშვობა იქ გავლიე. სიკეთეში, სიხალისესა და მზრუნველობაში. ბავშვობა ყველა ადამიანისთვის მნიშვნელოვანი ნაგლეჯია იმ დიდი ქსოვილიდან, რასაც ცხოვრება ჰქვია.
***
ცხოვრება ერთი დიდი ქსოვილია, დიახ.
ასეა!
მაგრამ ეს ქსოვილი არცერთ ბაზრობაზე არ იყიდება, მას თავიდანვე გამთლიანებულსა და ლამაზად მოქსოვილს ვერსად იშოვი, ვერც იყიდი. ის თავად უნდა მოქსოვო. ქსოვა იმ დღიდან უნდა დაიწყო, როდესაც დიდი მამა სააქაოს მოგავლენს, და იმ დღემდე უნდა ქარგო, სანამ ისევ იმ დიდ მამას არ გაახსენდები, და ანგარიშის ჩასაბარებლად უკანვე არ წაგიყვანს.
ზოგს ეს ქსოვილი საოცრად ლამაზი გამოსდის, ზოგის მხოლოდ თეთრია, ზოგისიც მთლიანად შავია, ზოგიც შავ-თერთრია, და ზოგიც ჭრელი.
ჩემი ქსოვილი როგორი გამოვიდა? არ ვიცი!
ქსოვა დიდი ხანია დავასრულე და ქარგვაზე გადავედი, ვხვდებოდი, რომ ქარგვის დასაწყისი ჩემი სააქაო ყოფის დასასრულის საწყისიც იქნებოდა, მაგრამ ვერ წარმოვიდგენდი თუ ეს სინათლე ასე მალე მომიცავდა.
თვითონ ქსოვილი არც თუ ისე ცუდი გამომივიდა, მისი ქსოვისას მრავალი ფერის ძაფი გამოვიყენე, დავიწყე თეთრით, ჩემი ბავშვობით. ყველაზე უმწიკლო და ლაღი პერიოდით ჩემი ცხოვრებისა. დროდადრო თეთრს სხვა ფერებიც შეერია, წითელი, მწვანე, ლურჯი - ეს ახალგაზრდობის წლები იყო, როდესაც ჩემს გონებაში მრავალი გრძნობა ირეოდა, ვეებერთელა ამბიციებისა და შესაძლებლობების პერიოდი, რომელმაც ჩემს ქსოვილში დიდი ნაწილი დაიკავა. სამწუხაროდ თავს ვერავინ აარიდებს ქსოვილში შავი ფერის გამოყენებას. არც მე აღმოვჩნდი იღბლიანი გამონაკლისი.
ნურავინ იტყვის იმას, რომ ცხოვრება არ იცვლება დიდი მშობლების გარდაცვალების შემდეგ. ეს უბრალოდ უტიფრობა და დიდი ტყუილი იქნება. შეუძლებელია მათი წასვლით სულსა და გულში ამოუვსებელი სიცარიელე არ დაგრჩეს და კიდევ უფრო შეუძლებელი მგონია ამაში არ გამოტყდე. მაგრამ ჩვენ ადამიანებს ერთი და იგივე ცხოვრება არ გვრგებია წილად და შესაბამისად ბედნიერებაც და უბედურებაც ყველა ჩვენთაგანს, ჩვენებურად გვესმის.
მე გამიმართლა, რომ ჩემი მშობლების მშობლები დიდი ხანი გვერდით მყავდნენ, როგორც სიძლიერე და არამატერიალური სიმდიდრე. ისინი ცხოვრებას განსხვავებულ ელფერს სძენდნენ და სწორედ ამის გამო მათი წასვლით გამოწვეულმა სევდამ, წლები არ მიმატოვა და ამ ნაცრისფრმა ერთგულებამ ჩემი ქსოვილი სულ შავი ძაფით მაქსოვინა.
შავი ფერის გამოყენებამდე, ყოველთვის ვიყენებდი თეთრ ფერს, რაც არუნდა სხვა გრძნობა მწვეოდა, მაგრამ მას შემდეგ, რაც შავი ფერი მესტუმრა, ის აღარ გამომიყენებია, რადგან ბავშვობა სწორედ მაშინ სრულდება, როდესაც დიდი მამა, დიდ მშობლებს წაგართმევს.
ცხადია ეს სიშავე კვლავ შეიცვალა ნათელი, ცოცხალი ფერებით. კვლავ იყო წითელი, კვლავ იყო ლურჯი და კვლავ იყო ყვითელიც. თითოეული მათგანი სხვადასხვა პერიოდია ჩემი ცხოვრებიდან და ისინი ჩემს ქსოვილში ღირსეულ ადგილს იკავებენ.
როდესაც ქსოვა ნელ-ნელა დასასრულს უახლოვდება, შენ ვალდებული ხარ გამოიყენო ნარინჯისფერი. ეს უკვე შემოდგომის საწყისი პერიოდია. აქაც ჩემ დედულეთს მოვიშველიებ. თუ შემოდგომა სოფელში არ გაქვს გატარებული, მაშინ ჩათვალე, რომ შენ შემოდგომის სუნი და გემო არ გცოდნია. ქსოვილის ეს ნაწილი საკმაოდ ნაყოფიერი და შრომატევადი იქნება მისთვის, ვინც ქსოვისას ყველა ფერის ძაფი თავის ადგილას გამოიყენა და მისი შექმნისას თავისი შესაძლებლობების მაქსიმუმი გამოიყენა.
ნარინჯისფერს უკვე ნაცრისფერი ცვლის. ეს ზამთარია!
ცხოვრების ბოლო ნაწილი. ჩვენი ზამთარი.
ქსოვილის ნაცრისფერი მონაკვეთის ქსოვას დიდი შრომა არ სჭირდება, ის შეიძლება მალე დასრულდეს, ან უსასრულოდაც კი გაგრძელდეს. ყველა ადამიანი თავის ქსოვილში ნაცრისფრს მაშინ იყენებს, როცა ამის სურვილი თავად აქვს. ის გადახედავს მის ნაქსოვს, გაიხსენებს თითოეული ფერის ისტორიას, აწონის, დაწონის და ბოლოს შავი ფერის შერევასაც დაიწყებს. ამჯერად ეს შავი ძაფი ჩვენ გვეკუთვნის. სწორეს ეს არის ჩვენი ცხოვრების ქსოვილი, თეთრი ძაფით დაწყებული და შავი ძაფით დასრულებული, შიგადაშიგ მრავალი ფერის ძაფით ნაქსოვი, რომელსაც საკუთარი ხელებით ვქმნით.
თუმცა მის დასასრულებლად ეს არ კმარა, ამისთვის აუცილებელია ნათელი.
დიახ, ნათელი.
ეს არ არის ის თეთრი ფერი, რომლითაც სააქაოს მოვედით, ეს სწორედ ის სინათლეა, რომელიც მე ამდილით მეწვია ჩემს ოთახში, და ასე თავხედურად მიახლოვდება და მიახლოვდება. ალბათ ჩემი ქსოვილის ქარგვაც დასრულდა და ახლა მისი სრულყოფის დროა!
დაე, დაადგეს ნათელი და დასრულდეს ჩემი მოგზაურობაც!
განა მიკვირს, რომ ნისლის ანგელოზები მეწვივნენ? არ მიკვირს და არც გული მწყდება ამაზე. ეს ნებისმიერისთვის გარდაუვალი რამაა, ერთი განსხვავებით. ანგელოზები ზოგს ძალიან ადრე ეწვევიან, ზოგსაც კი ქსოვას ბოლომდე აცლიან. მაგრამ კითხვაზე პასუხი, თუ როგორ არჩევენ ვის აცადონ ქსოვა და ვის არა, მე არ მაქვს!
ალბათ, ვერც ვერასდროს გავიგებ.
***
წუხელ, ბუხართან ვიჯექი. ცალ ხელში რკინის ჯოხი მეჭირა და გაუმაძღარ ცეცხლს შეშის შესანსვლაში ვეხმარებოდი.
მაშინ ვერც კი წარმოვიდგენდი, რომ ეს ჩემი უკანასკნელი საღამო იყო. თურმე ჩემი მზიანი დღე იმ სევდიანი ვალსით სრულდებოდა, რომლის ნოტების ცეკვას, თან მთელი ჩემი ცხოვრების ფრაგმენტები გასდევდნენ.
სახლის მთავარი ოთახის ერთ კედელს, ჩემი ნახატი ამშვენებს, რომელიც უკვე აღარც მახსოვს, რამდენი წლისაა, ან რატო დავხატე. მაგრამ ფაქტია, რომ ამდენი წელია თავის პოზიციებს არ თმობს და ყველას გამორჩეული ადგილიდან გადმოგვცქერის.
ალბათ გგონიათ, რომ მასზე ვინმე ლამაზი გოგონას პორტრეტია გამოსახული, ან თვალწარმტაცი პეიზაჟი გადმოვეცი ფერებით ან რომელიღაც ლამაზი ჭურჭლის დახატვა მოვინდომე...
არა!
ეს არის სახება უსახო არსებისა, რომელიც სრულ ქაოსშია ჩაკარგული და მიუხედავად იმისა, რომ არც თვალი, არც ცხვირი და არც პირი აქვს, მაინც გვეუბნება ყველას, რომ დაიკარგა, უფრო სწორად გაურკვევლობის ქაოსში ჩაიკარგა. სტკივა, განიცდის, მაგრამ ვერაფერს ახერხებს. მისმა თავხედმა შემოქმედმა სინათლის ერთი ნაპერწკალიც კი არ დაუტოვა საწყალ არსებას, რომ მას ჩასჭიდებოდა ისიც და მისი მნახველიც. ეფიქრათ, რომ მიუხედავად ჩვენს ირგვლივ დასადგურებული ქარბუქისა, გამოსავალი მაინც არსებობს, მთავარია მისი დანახვა. მე ამ შემთხვევაში ასე არ მოვიქეცი. არ ვიცი რატომ.
ხშირად უკითხავთ ჩემთვის, ამ არსების ვინაობა, სქესი. აინტერესებდათ რისი თქმა მინდოდა ამ ნახატით, რას გადმოსცემდა ის. როდესაც ვეუბნებოდი თუ რა აზრი ჩავდე მასში. მნახველთა ემოცია ყოველთვის განსხვავებული იყო.
ზოგი ნიკაპზე თავდაჯერებულად მოიკიდებდა მარჯვენა ხელს, ალბათ ტელევიზორში ჰქონდა ნანახი, თუ როგორ ათვალიერებენ „ხელოვნებაფილები“ ფერწერის პირმშოებს. ზოგიც უბრალოდ გულუბრყვილოდ დაეჭედებოდა ხოლმე მის წინაშე და ჩემს მონაყოლს ისმენდა.
ზოგს მოსწონდა აზრი, ზოგს არ მოსწონდა.
ზოგიც ბრაზობდა, ზოგსაც გაეღიმებოდა და სუფრას მიუბრუნდებოდა. ალბათ გულში დამცინოდა კიდეც.
არაუშავს, დამცინონ. სხვას მხოლოდ ისინი დასცინიან, ვინც მის შინაგან სამყაროს ვერ იცნობენ, ვერ გებულობენ, და ამ დაცინვით თითქოს თავს იცავენ.
ახლა, რომ ვფიქრობ, მეც რამდენისთვის დამიცინია. ალბათ რამდენს სტკენია გული, ჩემი ამ დაუფიქრებელი, ან შეიძლება სწორედაც, რომ დაფიქრებული ქცევის გამო. ალბათ, სხვაზე ქილიკითა და დაცინვით მეც ჯავშანს ვისხამდი და ამით თავს ვიცავდი.
თავს ვიცავდი იმიტომ, რომ სხვას არ ეგრძნო ჩემი უმეცრება, დაუღვინებლობა, საქმის არცოდნა და კიდევ სხვა მრავალი ნაკლი, რომელიც ნამდვილად მქონდა.
რა არის ამაში გასაკვირი?! სიმინდის ყანაში სიმინდი ამოვა, აბა მარწყვად ხომ არ აღმოვცენდებოდი?!
ახლა, რომ მითხრას ვინმემ, ნანობ თუ არა, რომ დასციონოდიო, ვუპასუხებდი - დიახ!
მაგრამ, ვაი რომ უკვე ამისთვის დრო აღარ მაქვს, ნისლის ანგელოზები მიახლოვდებიან და მეეჭვება ოდესმე ვინმესთვის ბოდიშის მოხდა მოვახერხო. რომ იცოდეთ ეს რა საშინელი გრძნობაა, როდესაც შეცდომის გამოსწორების სურვილი გაქვს, მაგრამ ამას ვერანაირად ვეღარ მოახერხებ.
საინტერესოა რატომ ხდება ასე. მანამ, სანამ ცოცხლები ვართ, შეცდომის გამოსწორება შეგვიძლია, მაგრამ ამისთვის სურვილი, გამბედაობა ან ადამიანობა არ გვყოფნის და მაშინ, როდესაც უკვე გაჭედილნი ვართ სააქაოსა და საიქიოს შორის, და ანგელოზები თავზე დაგვტრიალებენ, გვინდა, რომ წარსულის შეცდომები მოვინანიოთ, გადავაფასოთ და ცხოვრება განახლებული ენერგიით გავაგრძელოთ, მაგრამ ეს ხომ უკვე ირონიით გაჟღენთილი რეალობის დასასრულია?!
იქნებ იმიტომ გვიჩნდება ასეთი სურვილი, რომ დიდი მამის გვეშინია? გვეშინია იმ არსების, რომელიც არასდროს გვინახავს, რომლის ხმა არასდროს გაგვიგია. უბრალოდ ამ ემოციებით, ამ შეხედულებებით გვზრდიდნენ. რომ არსებობს რაღაც ძალა, რომელიც თითოეული სულიერის მამაა, მისგან გვეძლევა სიცოცხლეც და მისი სურვილითვე ვბრუნდებით კვლავ მასთან.
გვეუბნებიან, რომ თუ შევცოდავთ პასუხს აუცილებლად მასთან ვაგებთ.
გვეუბნებიან, რომ თუ შეცდომებს აღიარებ, მოინანიებ და პატიებას ითხოვ, დიდ საქმეს გააკეთებ.
მრავალი წესი გვაქ კაცობრიობას, ალბათ ჩვენივე გამოგონილი, რომელსაც ათასგვარ მნიშვნელობას ვანიჭებთ. ვცდილობთ ისინი ზედმიწევნით კარგად დავიცვათ და მის წინაშე მართალნი წარვდგეთ.
როგორც გუშინ, ბუხრის წინ მჯდარი მე, გაუმაძღარ ცეცხლს შეშას ვაწვდიდი, ისე ჩვენ დაბადებიდანვე უფროსები ამ შეხედულებებით გვკვებავენ. ჩვენ დამშეული ცეცხლის ალები ვართ, რომლებსაც შეშის ნაფოტებით ზრდიან და ბოლოს ხის დიდი მორებიც კი აღარ ჰყოფნით, როგორც დაუოკებელ ხანძარს, რომელსაც სიძლიერეში ზურგის ქარიც ეხმარება და ერთიანი ძალებით ანადგურებენ ყველაფერს.
სწორედ ესაა ჩემი შიშიც, სწორედ ამიტომ ვნანობ, რომ ბოდიშის მოხდა ყველასთვის ვერ მოვასწარი. იქნებ, რომ მომესწრო ეს საშინელი გრძნობა არ მქონოდა საგზლად, მამასთან მიმავალ ცოდვილს!
ნისლი უფრო მომიახლოვდა, ნუთუ ჩემებს საერთოდ არ ვახსოვარ? ერთხელ მაინც შემოიხედონ, ნახონ ბურუსსა და ნათელში ერთნაირად გახვეული ცეცხლის ალი.
მაგრამ არც მიკვირს. მათ საიდან უნდა იცოდნენ, რომ მე სულიერს ვეღარ მნახავენ? ისინი არავის გაუფრთხილებია. მათ შორის არც მე!
ახლა უკვე ჩემი ოთახი მთლიანად შეიცვალა, აქ ვეღარ ნახავთ ჩემს ნახატებს კედლებზე, ვერც დედამიწაში ჩასმულ საათს ნახავთ კარადაზე. ირვლივ მხოლოდ ისეთი ნათელი ნისლია, როგორიც ბავშობაში ჩემს დედულეთში მინახავს. უბრალოდ ერთი განსხვავებაა. ის ნისლი, რომელიც მე მინახავს ყოველთვის მიწიდან ზეცაში ადიოდა მთის, მებრძოლი არწივივით. ჩემს თავს მოხვეული ნათელი კი პირიქით, ზეციდან დაბლა დაეშვა და მთლიანად მომიცვა. ამ სინათლეში ახლა მხოლოდ მე ვარ. ოთხივე მხრიდან მბრუნავი, თეთრი ნისლია.
მესმის ოდნავი ნიავის ხმაც, ალბათ ის ეხმარება ნისლს იბრუნოს.
მოიცა... კარგად მოვუსმინო!
რაღაც მელოდიაც მესმის, ვერ გამოვრკვეულვარ, რომელი ინსტრუმენტი შეიძლება ამ საოცარ ჟღერადობას ფლობდეს. მსგავსი რამ არასდროს მომისმენია. ეს თითქოს ცხოვრების დასასრულის ჰიმნია, რომელიც დანასკვნია იმ ყველაფრისა, რაც თეთრი ძაფიდან შავ ძაფამდე გაგვივლია.
მეღიმება!
რა მაღიმებს მე უბედოს, ის მაღიმებს, რომ უნდა წავიდე?!
განშორება საყვარელ ადამიანებთან და საყვარელ ადგილთან ჩემთვის ყოველთვის დიდ ტკივილთან იყო დაკავშირებული. ეს ტკივილი არ იყო ფიზიკური... ვნატრობდი, რომ ფიზიკური ყოფილიყო და ერთ კვირაში მომრჩენოდა, ვიდრე სულიერი და თვეობით ტანჯვაში ვყოფილიყავი.
ძალიან უჭირდა ჩემს გულს განშორება. ვერ ეგუებოდა მას და თუ ყოველდღიურობასთან თანაცხოვრების სურვილი ოდნავ მაინც შემოეპარებოდა, მაშინაც კი უკან დაბრუნებაზე ფიქრობდა და ოცნებობდა. ახლა კი, როდესაც ვიცი, რომ ისევ წასვლის დროა, მაგრამ ამჯერად ეს წასვლა ყველა განშორებისგან განსხვავებულია, აბსტრაქტული შიში მეუფლება. შიში მიბყრობს, რადგან არ ვიცი ეს რა არის, უბრალოდ ვიცი, რომ გარდაუვალია და მოსახდენია.
***
რატომ ფერწერა?
სიტყვას დაუკვირდით - ფერ წერა. ანუ შენ თუ ფერმწერი ხარ, ეს იმას ნიშნავს, რომ სხვადასხვა ფერების გამოყენებით შეგიძლია ამბავი დაწერო, მოყვე და სხვას გაუზიარო. მწერლები ამას კალმით აკეთებენ. ჩვენ საღებავით.
როცა საქმე საქმეზე მიდგებოდა ყოველთვის ამაყად გამოვაცხადებდი ხოლმე, რომ მთავარი მხატვარი ბუნებაა, ჩვენ კი მისი უნიჭო მოსწავლეები ვართ, რომლებიც ყოველთვის ვცდილობთ ჩვენებურად გადმოვცეთ ის, რაც ბუნებამ უკვე იდეალური ფორმებითა და ფერებით მოგვაწოდა.
ბუნება თავად წერს ამბებს ფერებით, ბუნება თავად ჰქმნის განწყობას ამინდით. ნუთუ არასდროს დაკვირებიხართ, რომ ადამიანები იშვიათად არიან ერთნაირ აზრზე, როდესაც მათ საყვარელი სეზონის ან ამინდის შესახებ ჰკითხავთ?
ერთნი სრულიად დაუფიქრებლად გიპასუხებენ, რომ მზიანი ამინდი უყვართ, და კისკისით გააგრძელებენ ხოლმე გზას. აქ ყველაფერი ნათელია. ისინი მზის შვილები არიან, მათი ქსოვილი ყვითელი ძაფებით იქარგება, იმ ყვითლით, რომელიც ბუნებამ თავად შექმნა და სიხალისის, სითბოს სიმბოლოდ მოგვაწოდა.
აბა სხვასაც მოვუსმინოთ, იმავე კითხვაზე ისინი რას გვიპასუხებენ?
წვიმიანი ამინდი?!
აი ისიც. წვიმა, წყალი, სიცოცხლის მამოძრავებელი ენერგია. ადამიანთა უმრავლესობა წვიმიან ამინდს ცუდ ამინდად მოიხსენიებენ. ის რომ შენ არ გიყვარს, არ ნიშნავს იმას, რომ სხვასაც სძულს. ბუნებამ წვიმიანი ამინდი ოდნავ მუქ ფერებად წარმოგვიდგინა და მოგვაწოდა, როგორც ემოციურობისა და დეპრესიულობის სიმბოლოდ. წვიმას მე ხშირად ვიყენებდი, როგორც მოწყენილი, იმედგაცრუებული ადამიანების ხასიათის გადმოსაცემად.
მის გარეშე ცხოვრება წარმოუდგენელია, მაგრამ ამავდროულად აუცილებელია, რომ მალე დასრულდეს და ცაზე კვლავ მზემ გამოანათოს.
არც მუდმივი მზე არგებს ვინმეს, რამეს. ისიც უნდა ჩანაცვლდეს წვიმით. როგორც ზაფხულის ნისლის ანგელოზები, ისე მზე და წვიმაც არიან თანაარსებობის ფერხულში ათამაშებულები და ასე წარმართავენ ცხოვრებას.
ქარი? ქარი ჩემთვის არის ნაცრისფერი. ის ასე მოგვაწოდა ბუნებამ და დაგვისახა, როგორც ბობოქრობისა და მღელვარების სიმბოლო. ალბათ გაგიჩნდებათ კითხვა, თუ ნაცრისფერი ბობოქარი ფერია, მაშინ სამოსის ქსოვისას ბოლოში რატომ ვიყენებთო, და მართალიც იქნებით. მაგრამ აბა სხვა მხრიდან შეხედეთ ამ ყველაფერს.
ჩვენ ადამიანები იმიტომ ვართ, რომ ბუნების მიერ მოწოდებულს მხოლოდ ზედაპირულად არ ვუყუროთ და მისი შინაგანის შეცნობაზეც, დაფარული მხარის ამოხსნაზეც ვიფიქროთ.
როდესაც ცხოვრებაში ნაცრისფერი პერიოდი დგება, გარეგნულად ჩვენ უძლურნი და დაბერებულნი ვართ, მაგრამ შინაგანად ჩვენში ნამდვილი გრიგალი ტრიალებს, რადგან სწორედ ამ დროს ვხედავთ ჩვენი განვლილი ქმედებების მომწიფებულ შედეგებს, რომელთა შეცვლაც აღარ შეგვიძლია და იძულებულნი ვართ მას ვუყუროთ დღეც და ღამეც.
სწორედ ცხოვრების ნაცრისფერ პერიოდში გამოჩნდება ვინ და რა აღმოჩნდება ჩვენთვის მუდმივი და ნამდვილი, და ვინ და რა უბრალოდ ქარის მოტანილი, რომელიც პატარა ნიავმა უკანვე დაიბრუნა.
თოვლიანი ამინდი ჩემთვის არის სიყრუისა და უიმედობის სიმბოლო. ერთი შეხედვით ულამაზესია, როდესაც ირგვლივ ყველაფერი თეთრად შემოსილია, მაგრამ საკმარისია დავუფიქრდე თუ როგორ ერთიანად შთანთქავს ის ბუნების მიერ შექმნილ ყველა ფერს, რომ მაშინვე სევდა მიბყრობს და სულმოუთქმელი ველოდები, როდის დაუბრუნდება ყველაფერი ჩვეულ სახეს. აბა დაფიქრდით, როდესაც ზამთარში ნანატრი თოვლი გვეწვევა, მოულოდნელი სიხარულის ყიჟინა გადაგვივლის ყველას, პირველი დღე მისით ვერთობით, მაგრამ მაშინვე, როდესაც ინტერესებს დავიკმაყოფილებთ, კვლავ თბილ მზეს ვნატრობთ, რომ ბუნებას ბუნებრივობა დაუბრუნოს.
ამრიგად ბუნების მიერ მოწოდებული ყველა ფერი, გარკვეული დატვირთვის მატარებელია და სწორედ ამ სიმბოლური დატვირთვების დახმარებით ვცდილობთ ჩვენ ფერმწერები ესა თუ ის გრძნობა გადმოვცეთ და თქვენამდე ამბავი მივიტანოთ.
ამ კანონზომიერებას თუ გავითვაისწინებთ, მაშინ წესები ჩემი ცხოვრების განმავლობაში მხოლოდ ერთხელ დავარღვიე და ეს იმ იდუმალი არსების დახატვისას მოხდა, რომელიც სახლის მთავარ ოთახში კიდია. იქ არც ფერების ლოგიკური დატვირთვა გამომიყენებია, არც ამინდსა და განწყობაზე მიფიქრია, არც მის სახის გამომეტყველებაზე. ეს იყო უბრალოდ ის, რაც იმ წამს ვიგრძენი და ასე გაუაზრებელი გააზრებით ვარგუნე მას ეს იდუმალი ბედისწერა, როდესაც მის სათქმელს ვერავინ იგებს, და არც მას ესმის ვინმეს ნათქვამი.
***
სიმართლე გითხრათ ადრე ვინმეს, რომ ეკითხა გჯერა თუ არა სიკვდილის შემდეგ სიცოცხლის, ან ანგელოზების, ან გარდაცვალების - პასუხად მხოლოდ ირონიულად გავიცინებდი ხოლმე. ალბათ გაგიკვირდათ ჩემგან ასეთი პასუხი, მაგრამ ეს რეალობაა.
მე, რომელსაც მთების კალთაზე გადაფენილი ნისლი ანგელოზების გუნდი მეგონა, მათ არსებობას მაინც ირონიით ვუყურებდი. ალბათ ესეც იმ თავდცვის ერთ-ერთი გამოვლინება იყო, რაზეც უკვე ერთხელ ვთქვი.
საოცარია, არადა ჩემი ცხოვრების მანძილზე რამდენჯერ მომისმენია, რაღაც არაბუნებრივი მოვლენების შესახებ. თუნდაც ეს ეხებოდეს გარდაცვალებას.
ერთადერთი, რამ რაც გარდაცვალებაზე ვიცი, ეს არის ის, რომ სული სხეულიდან გადის და სხვა განზომილებაში აგრძელებს არსებობას. ცხადია ეს ვიღაცამ მომიყვა და მას შემდეგ გონებაში ასე დამელექა. რეალურად საიდან უნდა ვიცოდე ან მე, ან რომელიმე სხვა ცოცხალმა ადამიანმა, რა შეიძლება გარდაცვალება იყოს, ან მას მოსდევდეს.
წლების წინ, მაშინ როდესაც ჯერ კიდევ თეთრი ძაფით ვქსოვდი, ბებიაჩემს წარსულზე საუბრებითა და მოგონებების ტომრიდან გადმოლაგებით თავს ვაბეზრებდი ხოლმე. მაგრამ ეს მხოლოდ ჩემი აზრია, ალბათ მას, პირიქით, უხაროდა და სიამოვნებდა კიდევაც საკუთარი წარსულის გახსენება და მისი სხვისთვის გაზიარება. ამის თქმის საშუალებას მისი თვალები მაძლევს. თვალები, რომლებიც საოცრად მეტყველნი ხდებოდნენ წარსულში მოგზაურობისას.
ის იხსენებდა ყველაფერს, ვეკითხებოდი ბევრს და ვსაუბრობდით კიდევ უფრო მეტს. დაწყებული ბავშვობიდან, მისი ქსოვილის ნაცრისფერ ნაწილამდე, ალბათ ასჯერ მაინც აქვს მოყოლილი ყველაფერი და ასჯერვე დიდი სიამოვნებით ვუსმენდი ხოლმე, მაგრამ მიუხედავად ამისა, ჩემი ინტერესის თასი მაინც შეუვსებელი დარჩა, ალბათ იმიტომ, რომ ზოგადად ასეთია კაცის ბუნება. ის არსდროს არის კმაყოფილი, მას არასდროს არაფერი არ ჰყოფნის.
ბებია მიყვებოდა ხოლმე დედამისზე, მის გარდაცვალებაზე. ალბათ სწორედ ეს ისტორია იყო ჩემი პირველი შეხება, ამ საკრალურ მოვლენასთან.
მაშინ, როცა ყველაფერს უკვე სახელი ჰქონდა დარქმეული და ცხადი იყო, რომ ბებიაჩემის დედა მალე გარდაიცვლებოდა, ოჯახის თითქმის ყველა წევრი ერთად იყო შეკრებილი და მომაკვდავ ქალს გვერდიდან არ შორდებოდნენ. კარგად იცოდნენ, რომ ეს დასასრული იყო, ვერც ვერაფრით ეხმარებოდნენ და საკუთარ თავებსაც დიდ ტკივილს აყენებდნენ უუნარობითა და შესაძლებლობების არქონით გამოწვეული სევდით.
ქალი სულ, რამდენიმე დღე იყო ლოგინად ჩავარდნილი, აქედან ორი-სამი დღე, თავს არც თუ ისე ცუდად გრძნობდა. ცნობდა მის ყველა შთამომავალს, რომელიც თავზე ედგა და დასტრიალებდა, საუბრობდა მათთან, და აწყნარებდა კიდეც. ამშვიდებდა, ეუბნებოდა, რომ სანერვიულო არაფერია.
ამბობდა, რომ ეს ბუნების გარდაუვალი კანონი იყო, და მისი აღსრულება ცხოვრებისეული ფერხულის საბოლოო დაგვირგვინებას წარმოადგენდა.
შემდეგ დღეებში ქალს ცოტა ცვლილება დაეტყო. ეს არ იყო კარგი ცვლილება. გაუქრა ახლობლებთან საუბრის ჩვეული სურვილი, არც მის თვალებს სურდათ დიდად ოთახის ირგვლივ სეირნობა, ამიტომ ერთი წერტილი ამოეჩემებინათ და მას აშტერდებოდნენ.
როგორც ბებიაჩემი მეუბნებოდა, დედამისის ხმა მას შემდეგ არ გაუგია, რაც თვალები ერთი მიმართულებით გაუშეშდა. ის მხოლოდ დამძიმებულად სუნთქავდა და ამით აგრძნობინებდა სხვას, რომ ჯერ კიდევ გაჭედილი იყო სააქაოსა და საიქიოს შორის, როგორც ახლა მე ვარ.
ბოლო დღეს, ქალის თვალები აბსოლუტურად სხვანნაირი გახდა. თითქოს ძველებური სხივი დაუბრუნდა და არც არაფერი სჭირდაო, მაგრამ მხოლოდ თვალების სხივი მის დავარდნილ სხეულს ვერას შველოდა. კვლავ იმ წერტილს მისჩერებოდა და თვალები გასხივოსნებული ჰქონდა, ახლა უკვე მის ტუჩებსაც შეეტყო ნამგალა მთვარის ფორმა.
როგორც ბებიაჩემი მეუბნებოდა მაშინ ყველა ხვდებოდა, რომ ეს მისი ბოლო წუთები იყო.
ქალი არ იკარებდა არცერთ სულიერს მის ირგვლივ და ხელის უხეში მოძრაობით იშორებდა მათ, ალბათ ისე, როგორც ეს მომაკვდავ ადამიანს შეეძლო. ის იყურებოდა სადღაც შორს, უსასრულობისკენ. უღიმოდა ვიღაცას და უკვე დაჩირებული, ჩამომჭკნარი ხელებით მისკენ მიიწევდა. ასე გაღიმებული და გაურკვევლად სახეგანათებული წავიდა ის საიქიოს.
ცხადია ბებიას პასუხი არ ჰქონდა ჩემს კითხვაზე, თუ რატომ იყო მომაკვდავი დედამისი ასეთი გახარებული სიცოცხლის ბოლო წუთებში, ან ვისთან მიისწრაფოდა მისი სული ასე დაჟინებით, რომ ირგვლივ არცერთი ოჯახის წევრი არ აინტერესებდა.
ის მეტყოდა ხოლმე, რომ ალბათ მისი გარდაცვლილი ძმა ესტუმრა მოხუც დედას თავისთან წასაყვანად. მომაკვდავ ქალს კი გაუხარდა ამდენი ხნის უნახავი შვილის ხილვა და მასთან ერთად წასვლა ამჯობინა ყველასა და ყველაფერს.
მეც ცხადია ისე ვიჯერებდი ამ ამბავს, როგორც მაწოდებდნენ. მაგრამ რა ხდებოდა ქალის გონებაში, სიცოცხლის ბოლო წუთებში, რას ხედავდა მისი გაშეშებული თვალები, რას უღიმოდა მისი გაუფერულებული ტუჩები, სად ან ვისთან მიეჩქარებოდა მას?
არ ვიცი!
არ ვიცი ბებიაჩემის დედა, რას განიცდიდა ბოლო წუთებში, მაგრამ ვიცი მე რას განვიცდი ახლა.
შიშს! მეშინია! უკვე აღარ მეღიმება.
ამ გაუგებარმა ბურუსმა, რომელმაც უკვე ჩემს სხეულამდეც ჩამოაღწია, დამაბნია, დამაფრთხო, მაგრამ ის უფრო მაკვირვებს, რომ ვერაფერს ვაკეთებ. ხომ შეიძლება, რომ უბრალოდ ავდგე და სხვა ოთახში გავიდე, ნუთუ იქაც გამომყვება ეს ნისლი, ნუთუ იქაც დაუკრავს ეს გამაბრუებელი მელოდია?!
მოდი ვცდი წამოვდგე.
რა ხდება? ვდგები, მაგრამ მაინც ვწევარ. ვწევარ და ამ ყველაფერს საკუთარი თვალებით ვხედავ. თითქოს ავდექი, მაგრამ ლოგინზე ისევ ჩემი უმოძრაო სხეულია გაშოტილი.
არა, ისევ უნდა დავწვე და საბანი ბოლომდე დავიხურო. როგორც მაშინ ბავშვობაში ვიქცეოდი ხოლმე, როდესაც სიბნელე მაშინებდა. ასე მეგონა, რომ თუ ბოლომდე საბანში შევძვრებოდი, ჩემი ოთახის ბმელ კუნჭულებში მოთარეშე ურჩხულებისგან თავს დავიცავდი. მაგრამ ახლა ასე რატომ უნდა მოვიქცე? ახლა ხომ პირიქით ჩემი ოთახი ნათელითაა მოცული?!
ისე ყოველთვის ვგრძნობდი, რომ ზამთარში გარდავიცვლებოდი. არ ვიცი ამას რა დავარქვა. წინათგრძნობა? ინტუიცია? რაც გინდა ის დაარქვით. უბრალოდ ასე ვგრძნობდი. ზამთარში უნდა წავსულიყავი მასთან, მაშინ როდესაც მთელი წლის ციკლი სრულდება, სრულებდა იმისთვის, რომ სიცოცხლე ისევ ახლიდან აღმოცენდეს. ალბათ ჩემი წასვლის დროც დადგა. ერთი ადამიანი მოაკლდება სამყაროს, მაგრამ ვინ იცის, რამდენი ახალი სიცოცხლე დაემატება, რამდენი ახალი ქსოვილის მოქსოვა დაიწყება, რამდენი ისტორია შეიქმნება, რამდენი მოსაზრება გაჩნდება, რამდენი შესაძლებლობა იარსებებს და ასე გაგრძელდება შემდეგ ზამთრამდე, სანამ მათაც კვლავ თეთრძაფიანები არ ჩაანაცვლებენ.
საოცარია იყო ხე.
გაზაფხულზე ჩონჩხად ქცეული სხეული ნელ-ნელა ივსება ხორცით, მწვანე სისხლი უდგებათ ტოტებში, ფოთლები ეზრდებათ, ყვავილებს ისხამენ და ირგვლივ საოცარ სურნელს აფრქვევენ. თავის თავსაც იხარებენ და სხვასაც ახარებენ.
ზაფხულში უკვე ზრდასრულები არიან, ტოტებზე მკვახე ნაყოფებიც აქვთ და მთელს ენერგიას მის დამწიფებას ახმარენ.
შემოდგომას უკვე ფერს იცვლიან, თითქოს ჭაღარავდებიან, უკვე გამოზრდილ და დამწიფებულ შვილებს თავისას უშვებენ და ისინი კვლავ მარტო რჩებიან საკუთარ თავთან, როგორც ადამიანები თავიანთი ცხოვრებისეული შემოდგომის დროს. მათი ფოთლები, რომლებიც ერთ დროს სიცოცხლით სავსე იყვნენ, ახლა უკვე ფერდაკარგული, მზისგან ნახევრად დამწვარი და უენერგიონი არიან. ვერც ტოტზე ჩერდებიან და ქარის ოდნავი ნიავის დახმარებით ნელ-ნელა, ფარფატ-ფარფატით ძირს ენარცხებიან. ხეები კი ისევ ჩონჩხებად იქცევიან და ცივ ზამთარს ასე შიშვლები ხვდებიან.
ზამთარში მათი არსებობა თითქოს არავის ახსოვს, ერთი შეხედვით ისინი მოკვდნენ. მათგან არ არის არანაირი სარგებელი გარდა ერთისა. მოჭრა და შეშად გამოიყენო, შეშად რომლითაც ცეცხლის ალი ვერადავერ ძღება.
აქ თითქოს ახალი და გასაოცარი არაფერია. ეს არის ცხოვრების ერთი ჩვეულებრივი ციკლი. დაბადება, გაზრდა, დაბერება და სიკვდილი, მაგრამ სწორედ ამის შემდეგაა სასწაული. ხე გაზაფხულზე ისევ იგივე წრეზე იწყებს სიარულს და კვლავ იმოსება მწვანე ხალათით, კვლავ ისხამს ნაყოფს, კვლავ ბერდება და კვლავ კვდება.
ჩვენ ადამიანებს კი ეს არ შეგვიძლია. წინასწარ განსაზღვრული დროით გადმოგვისვრიან ხოლმე ამ ქვეყნად და მერე გარეგნულად სახეშეცვლილებსა და შინაგანად უცვლელებს უკანვე მიგვარბებინებენ ხოლმე.
ჩვენც ვიბადებით, ჩვენც ვიზრდებით, ჩვენც ვვითარდებით, ჩვენც ვქმნით ახალ სიცოცხლეს, შემდეგ ჩვენც ვბერდებით და ბოლოს, როგორც არ უნდა გვინდოდეს ეს ჩვენც ვკვდებით.
მაგრამ ჩვენ ვკვდებით სამუდამოდ! შემდეგ აღარ ვარსებობთ, თუმცა იქნებ ცხოვრების მთავარი ჭეშმარიტებაც ისაა, რომ სწორედ სიკვდილის შემდეგ დგება ნამდვილი გახაფხული, სადაც მუდამ იმ ყვავილებში შემოსილ, ახლად გაცოცხლებულ ხეებს ვემსგავსებით და მუდამ გაზაფხულში ჩავრჩებით?!
ჩემი ნისლის ანგელოზი
ჩემს ირგვლივ მბრუნავი თეთრი ღრუბელი უცაბედად გაჩერდა, შეწყდა მომაჯადოვებელი მელოდიაც. თითქოს უეცრად სამყარომ არსებობა შეწყვიტა, მე კი ისევ დამფრთხალი თვალებით ვაშტერდები ნისლს. არ ვიცი როდის, რა მოხდება ან საერთოდ როდის დამთავრდება ეს სპექტაკლი.
სიმართლე გითხრათ უკვე აღარ მინდა ეს ყველაფერი. არ მიყვარს, როცა ჩემს ირგვლივ რაღაც ხდება და მე მასზე არაფერი ვიცი. არ მიყვარს, როცა კითხვებზე პასუხებს