თბილისის აჩრდილები (I,II,III)

I. ბოლო გაჩერება

  ოთახი სუსტად იყო განათებული და ჰაერში ალკოჰოლის სურნელი ტრიალებდა. დეტექტივი კონსტანტინე კერესელიძე არეულ მაგიდასთან მარტო იჯდა. ირგვლივ ცარიელი ბოთლები და ქაღალდები მიმოფანტულიყო. კონსტანტინეს ხელები აუკანკალდა, როცა აბების პატარა ფლაკონი აიღო, რომელიც უკანასკნელი საშუალება იყო დემონების დასახრჩობად, რომლებიც არ ასვენებდნენ. სასოწარკვეთის მომენტში, მან გახსნა ფლაკონი, მზად იყო შიგთავსი გადაეყლაპა და სიბნელეს წაეღო, მაგრამ როგორც კი აბმა მის გაუფერულებულ ტუჩებს მიაღწია, შეჩერდა და მზერა მის მაგიდაზე, გაცვეთილ ფოტოზე გადაიტანა. ეს იყო მისი გარდაცვლილი ქალიშვილის სურათი, ვისი უდანაშაულო ღიმილიც მას ოდესღაც ნაცნობ ბედნიერებას ახსენებდა. თვალებზე ცრემლები ჩამოუგორდა ფოტოს ხელში დაჭერისას, მასზე გამოსახული გოგონა იყო შუამავალი მასსა და იმ სამყაროს შორის, რომელზეც უარი ეთქვა. აცახცახებული ხელით ფლაკონი ისევ მაგიდაზე დადო და აბები ხელუხლებელი დატოვა. კონსტანტინეს ცვალებადი ხასიათი, სასოწარკვეთის სიღრმიდან იმედის გამონათებებამდე, მასში ქარიშხალივით მძვინვარებდა და ავლენდა იმ შინაგან ბრძოლას, რომელსაც, თავის გვიან ოცდაათიანებში, ყოველდღიურად აწყდებოდა.

  კონსტანტინეს გარეგნობაც მის ხასიათს ეხმიანებოდა. 1,85 მეტრიან კაცს თავისებური მშვიდი, მაგრამ ხმამაღალი სუნთქვა ჰქონდა, რომელიც ნებისმიერ სივრცეში იპყრობდა ყურადღებას. მის მუქ, ოდესღაც საგულდაგულოდ დავარცხნილ თმას, ახლა მოუვლელობის კვალი აჩნდა. მისი მკვეთრი, კუთხოვანი ნაკვთები მეტყველებდა ადამიანზე, რომელმაც ნახა თავისი წილი გაჭირვება. მის კანს ეტყობოდა გვიანი ღამეების და ჭეშმარიტების ძიების კვალი. მკრთალი ხაზებით ამოკვეთილი მისი გამჭოლი, ცისფერი თვალები, ოდესღაც ახალგაზრდული ნაპერწკალით უნდა ყოფილიყო სავსე, ახლა კი, ამქვეყნიური მწუხარების სიმძიმით იყო შეფერილი.

  კონსტანტინეს ჩაცმულობაც ასახავდა მის მიდგომას ცხოვრებისადმი - სიზუსტისა და უწესრიგობის ნაზავი. მისი ნახშირისფერი კოსტიუმის ქვეშ ღილნაკლული, თეთრი პერანგი მოჩანდა, საყელოსაც ემჩნეოდა ცვეთა. მისი ჰალსტუხი, მოშვებული, მაგრამ მაინც ლამაზად შეკრული, დახვეწილი შეხსენება იყო იმ პროფესიული სტანდარტების შესახებ, რომლებიც მას ოდესღაც სწამდა.

  მისი გარეგნობა მოწმობდა მის მიერ გამართულ ბრძოლებს, როგორც საკუთარ თავში, ისე თბილისის ბნელ კუთხეებში.

  კონსტანტინეს მოკრძალებული ბინის კარი გაიღო და გამოჩნდა პოლიციელი, რომელიც მკრთალად განათებულ დერეფანში იდგა. მარტოხელა ნათურის მბჟუტავი შუქი საზარელ ნათებას აფრქვევდა და უკეთ წარმოაჩენდა კონსტანტინეს სახეზე გამოსახულ დაღლილობას.

– ახალი საქმე გვაქვს. მკვლელობა სადგურ თავისუფლების მოედანზე. – პოლიციელის ხმას თანაგრძნობის ელფერი ეტყობოდა.

– რადგან არაფერი გამოხატავს თავისუფლებას ისე, როგორც მკვლელობა? – ცალყბად გაეღიმა კონსტანტინეს.

  კონსტანტინეს სარკაზმით შეურაცხყოფილმა ოფიცერმა ამოისუნთქა და დაბინძურებულ მაგიდაზე მტკიცებულების, სისხლით ამოტვიფრული შემზარავი სიმბოლოს ფოტო დადო.

– ეს შემთხვევის ადგილიდანაა, რაღაც კოშმარს ჰგავს.

– ზარს ჰგავს, გაბზარულს. – დეტექტივი ფოტოსურათს დაკვირვებით ჩააჯინდა.

– როგორც ჩანს, ამ მვკლელს ისტორია აქვს.

– ან აქვს, ან წერს...

– თქვენი გამჭრიახობა გვჭირდება. ეს სიმბოლო... შემაშფოთებელია.

– სიმბოლოები სულის ენაა, ოფიცერო. ვეცდები, გავარკვიო, რისი თქმა სურს.

  პოლიციის ოფიცერი კონსტანტინეს დაემშვიდობა და წავიდა, დეტექტივს კი საფიქრალი დაუტოვა საიდუმლო გზავნილსა და ისტორიაზე, რომლის ნაწილიც ის უნდა ყოფილიყო.

  კონსტანტინე თავის გაცვეთილ ხის ზედაპირს თითებს ნერვიულად უკაკუნებდა.

– გაბზარული ზარი და თავისუფლების მოედანი... დამოუკიდებლობის გამოცხადების დღეს ზარები შემოკრეს. მკვლელმა ისტორია კარგად უნდა იცოდეს ან უბრალოდ კავშირი ჰქონდეს მასთან. ან იქნებ უბრალოდ უნიჭო მხატვარია... ალბათ თავდადებული პატრიოტია, რომელიც აპირებს თბილისის ცოდვებისგან გათავისუფლებას შემთხვევითი მოქალაქეების გაკიცხვით. იმიტომ რომ ასე აღადგენს ქალაქს მორალურ კომპასს. – კონსტანტინეს უკანასკნელმა ვარიანტმა ღიმილი მოჰგვარა. – ჩემთვის გაბზარული ზარი დამსხვრეული ოცნებების სიმბოლო იქნებოდა. მხოლოდ ის ვიცი, რომ მკვლელი ბოლოს და ბოლოს, მეტაფორების მიმართ დახვეწილი გემოვნების ადამიანია.

  კონსტანტინეს შინაგანი მონოლოგი სარკაზმითა და ირონიით იყო გაჟღენთილი, მაგრამ ცინიკური ფენის ქვეშ მისი გონება დაუღალავად მუშაობდა წერტილების დასაკავშირებლად, მიუხედავად იმისა, რომ ის თამაშობდა აბსურდულ ჰიპოთეზებთან. იდუმალებით მოცული სიმბოლო ღრღნიდა მას და მოუწოდებდა გამოეაშკარავებინა იდუმალებით მოცული ჭეშმარიტება.

***

სადგურის მოედანი, სადაც ორი ხაზი იკვეთება, დატვირთული იყო, მგზავრები დანიშნულების ადგილისკენ მიიჩქაროდნენ. კონსტანტინე გაურკვეველმა წინათგრძნობამ იქ მიიყვანა, რათა კარგად შეეგრძნო მეტროს აურა, ყველაზე ხმაურიან სადგურზე, თუმცა რატომღაც გული მოლოდინისგან და შიშისგან უცემდა. ერთი კვირის თავზე ხალხი მიმალული მკვლელით შეშინებული აღარ ჩანდა. ხმაურიანი ბრბოს ფონზე დეტექტივმა მამაკაცი შეამჩნია. მას მუქი ქურთუკი ეცვა და სახე ქუდით დაეფარა. მამაკაცი საშინელი მონდომებით მოძრაობდა და გვერდს უვლიდა მგზავრებს, რომლებმაც არაფერი იცოდნენ მოსალოდნელ ტრაგედიაზე. კონსტანტინე დარწმუნებული იყო, რომ ეს მკვლელი იყო. "დროა ფუნჯის მიღმა მხატვარი გამოვაჩინო!“ – გაიფიქრა თავისთვის და უკან გაყოლა სცადა.

  მატარებლის მოახლოებისას მკვლელმა პატარა კაფსულა ამოიღო. სანამ ვინმე რეაგირებას მოახდენდა, კაფსულა დაამსხვრია და სქელი კვამლი გამოუშვა, რომელიც მთელ ბაქანს მოედო. პანიკა ატყდა, ხედვის არე სრულად დაიკარგა, ადამიანები, რომლებიც ახველებდნენ და მოწამლულ ჰაერს სუნთქავდნენ, ცდილობდნენ თავი დაეღწიათ კვამლის ფარდისთვის.

  მკვლელმა ქაოსით ისარგებლა და მსხვერპლს მიაშურა. ხელზე გამოსახული სიმბოლო ბოროტების სხივით ანათებდა. მომაკვდინებელმა დანამ თავისი ადგილი იპოვნა და მგზავრს შოკისა და შიშისგან თვალები გაუფართოვდა. მკვლელმა სიმბოლო სისხლის გუბეზე მოათავსა. სანამ უსიცოცხლო სხეულზე იდგა და ბაქანს ათვალიერებდა, პოლიციის ოფიცერი შენიშნა, რომელიც ბუღში მისკენ მოაბიჯებდა. მკვლელმა იარაღი მოიმარჯვა და მიზანში ამოიღო.

– გინდა გმირი გახდე, ოფიცერო?

– ჩემი ხელფასი არ არის საკმარისი იმისათვის, რომ გმირი გავხდე. – პოლიციელმა ხელები მაღლა ასწია.

  კვამლი გაიფანტა, კონსტანტინემ თვალი მოკრა ეჭვმიტანილს და შებრძოლება სცადა. ბაქანზე ჭიდაობისას კონსტანტინემ მოახერხა მისი მიწაზე დაცემა და ხელთათმანიანი ხელებით მამაკაცის ყელს მოეჭიდა. ძალის ბოლო მოზღვავებით, კონსტანტინემ დაიმორჩილა ის და ხელები გადაუგრიხა. როცა ხელბორკილები დაადო, ვერ დააიგნორა ჭუჭყიანი ეჭვი, რომელიც მის ნაწლავებში ჩაეშვა. ეჭვმიტანილის თვალებს არ ჰქონდა ისეთივე გამყინავი მზერა, როგორიც ნამდვილი მკვლელის უნდა ყოფილიყო.

– ვინ ხარ? – ეჭვით შეეკითხა კონსტანტინე.

– გეფიცები, მკვლელი ნამდვილად არა. – კაცს ხველა აუტყდა, ჩხუბისგან ხმა ჩახლეჩოდა.

  რამდენიმე წამში შემთხვევის ადგილს შუახნის ქალი მიუახლოვდა, გაფითრებული და განრისხებული.

– ეს არის! მან მოიპარა ჩემი ჩანთა! – მისი აცრემლებული თვალები დაკავებულს მიაჩერდა.

  კონსტანტინემ გაიაზრა, რომ მსგავსი ჩაცმულობის, კვამლის და ქაოსის გამო, სერიოზული შეცდომა დაუშვა. მკვლელი კი აღარსად ჩანდა. კონსტანტინემ უსაფრთხო ბრბო მიატოვა და უმისამართოდ გაიქცა. მის გონებაში აზრები ირეოდნენ. როცა ხალხმრავალ მეტროსადგურში გარბოდა, თითქოს სისხლში ამოტვიფრული სიმბოლოები დასცინოდნენ. თავისუფლების მოედნის გაბზარული ზარი და სადგურის მოედნის გაყოფილი ბილიკი მის ფიქრებში ცეკვავდნენ. "გაყოფილი გზა?! ნიშნავს თუ არა ეს იმას, რომ ის კონფლიქტშია ტერორის სადგურების არჩევასთან დაკავშირებით?! სად იქნება შემდეგი... ის აშკარად მიდრეკილია დრამატული ნიჭისკენ. გაბზარული ზარი განასახიერებს მგზავრების დაშლილ იმედებს, ხოლო გაყოფილი გზა... კარგი, ეს არის საიდუმლო, მე კი მას ვერ ვხსნი..." – სიმბოლოები, ოდესღაც დატვირთული ფარული მნიშვნელობით, თითქოს კონსტანტინეს გონებაში აბსურდში გადაიზარდა, მაგრამ გულის სიღრმეში მან იცოდა, რომ ეჭვის ფენების მიღმა გაშიფრვას ელოდა მესიჯი, თავსატეხი, რომლის ამოხსნაც მას გადაწყვეტილი ჰქონდა.

  კონსტანტინეს ტელეფონის ხმა გაისმა. ზარი ტრანსპორტის მინისტრისგან იყო, რომელიც მეტროში მიმდინარე მკვლელობების გამო შეშფოთებულიყო. კონსტანტინე ჩვეული სარკაზმით შეეგება.

– რა პატივია, ქალბატონო მინისტრო. მეგონა კიდევ რამდენიმე დღეში თქვენი მდივანი დამირეკავდა და მეტყოდა, რომ შვებულებაში ხართ.

– კონსტანტინე, მე სერიოზულად განვიხილავ მეტროს დაკეტვას. ეს მკვლელობები პანიკას იწვევს.

– შესანიშნავი გამოსავალია! დახურეთ მთელი მეტროპოლიტენი და ნახეთ, მკვლელი უბრალოდ ჰაერში აორთქლდება. ნამდვილად უნაკლო გეგმაა.

– ჩვენ უნდა ვუზრუნველვყოთ მგზავრების უსაფრთხოება. – მიუგო მინისტრმა თავდაცვითი ტონით.

– კარგი, დარწმუნებული ვარ, მკვლელი დააფასებს დასვენების დღეებს. შესაძლოა, ქსოვას შეუდგეს ან ბიბლიოთეკაში სიარული დაიწყოს, სანამ მეტრო დაკეტილია. – კონსტანტინეს სახეზე მრისხანე ღიმილი ათამაშდა.

– თქვენი აზრის მოსასმენად დავრეკე, მე მჭირდება თქვენი გარანტია, რომ ჩვენ აღარ გვეყოლება მკვლელი ფხვიერ მიწისქვეშეთში. – მიუხვდა სარკაზმს მინისტრი.

– დამიჯერეთ, მინისტრო, მეტროს დახურვა არ შეაჩერებს ამ მკვლელს. ამით კარს მხოლოდ მართლმსაჯულებას და მის დაჭერას ჩაუკეტავთ. ვიპოვით გზას. სადგურები უსაფრთხო არაა, მაგრამ ჩვენ შიშს ვერ დავემორჩილებით. – უპასუხა დარწმუნებით.

– კარგი, ამჯერად თავს შევიკავებ, მაგრამ ჩვენ უნდა დავინახოთ შედეგები რაც შეიძლება სწრაფად. – თქვა მინისტრმა უხალისოდ.

– ახლა წინ მეტროპოლიტენის გეგმა მიდევს. ეს ხაზები... ვენებს არ გაგონებთ?! – კონსტანტინემ სიგარეტს გაუკიდა. – თბილისის ძარღვებში მკვლელის შხამი ჩქეფს! ჩვენ მივიღებთ შედეგებს, მინისტრო. და როცა მივიღებთ, ეს იმიტომ არ იქნება, რომ მეტრო დავკეტეთ.

  რუსთაველის სადგური კულტურისა და განათლების ოაზისი იყო, თავშესაფარი მგზავრებისთვის, რომლებიც მოგზაურობდნენ თბილისის მეტროპოლიტენის ლაბირინთში. ამ საბედისწერო დღეს სადგური სიცოცხლით ზუზუნებდა და მკვლელი, პალტოში გამოწყობილი, მალულად მოძრაობდა ხალხში.

  მსხვერპლი, ახალგაზრდა მხატვარი, ჩანახატების წიგნით ხელში, საკუთარ სამყაროში ჩაფლულიყო. იგი ქალაქის მხატვრული მემკვიდრეობით გატაცებამ მიიყვანა ფრესკებითა და ქანდაკებებით შემკულ სადგურში. მკვლელი მიუახლოვდა, ხელთათმანით დაფარულ ხელში სიმბოლო ეჭირა - ამჯერად დაუმთავრებელი პორტრეტი, განცხადება ქალაქის ისტორიის არასრული ნარატივის შესახებ. როდესაც მან სიმბოლო მაღლა ასწია და დარტყმისთვის მზად იყო, მოულოდნელმა, გაუთვალისწინებელმა შეტევამ შეაძრწუნა. კაპიუშონიანი ფიგურა მას დაეჯახა და ორივენი ბაქნიდან გადაცვივდნენ. ლიანდაგზე გამართულ ბრძოლაში მკვლელს ნიღაბი ჩამოშორდა, რამაც მისი შიგთავსი გამოაჩინა თავდამსხმელის წინაშე. სწრაფი მოქმედებით, თავდამსხმელმა მოახერხა და გვირაბისკენ გაიქცა. სადგური პანიკამ და დაბნეულობამ მოიცვა, მკვლელი ამოძვრა და ხალხში გაუჩინარდა.

  კონსტანტინე საგამოძიებო ოთახის შუაგულში იდგა, გარშემორტყმული მგზავრების ჯგუფით, რომლებიც რუსთაველის სადგურზე ქაოტურ ბრძოლას შეესწრნენ. თუმცა ვერც ერთმა მოწმემ ვერ შეძლო რაიმე თანმიმდევრული ინფორმაციის მოწოდება მომხდარის შესახებ. მათი თვალები შიშის, დაბნეულობისა და სიცარიელის საშინელი გრძნობით იყო სავსე.

– ვინმემ დაინახა რამე? საერთოდ რამე? ჩვენ უნდა ვიცოდეთ რა მოხდა. – იკითხა იმედგაცრუებულმა დეტექტივმა.

  მოწმეები უბრალოდ უაზროდ უყურებდნენ, მათი სახეები ფერისგან იყო დაცლილი. მუნჯი მოწმეების ზღვაში ის კაციც იყო, ვინც მკვლელს თავს დაესხა. კონსტანტინემ ყურადღება მასზე გადაიტანა.

– შენ! შენ იყავი ის, ვინც მკვლელს შეებრძოლა. რა ნახე?

  მამაკაცის შოკირებული სახე შეშფოთებით შეიცვალა.

– ეს ყველაფერი სიბნელეა... გაუთავებელი დერეფნები... – წაიბუტბუტა მან.

– გონება დაძაბე. რა ნახე სადგურზე? – მოუთმენლად ჩაეძია დეტექტივი.

– ქალაქი... ტირის... კედლებს სისხლი სდის. – მამაკაცი თითქოს ოთახის მიღმა რაღაცას ხედავდა.

  კონსტანტინეს იმედგაცრუება გაიზარდა, თუმცა მოულოდნელად კაცმა შეყვირა.

– მახსოვს! ვიცი რაც ვნახე! – მისი ხმა საშინლად კანკალეჰდა.

– გვითხარი, რა ნახე? – დაიძაბა კონსტანტინე.

– მას სახე არ აქვს! სახე არ აქვს! – კაცმა ისტერიკული ყვირილი მორთო და ოთახიდან გაიყვანეს.

  შემზარავი სიჩუმე ჩამოწვა. კონსტანტინემ გაოგნებული მოწმეები დატოვა, პოლიციის თანამშრომლები შეკრიბა და ბრიფინგისთვის მოემზადა. მას საიდუმლო ნიშნების ამოხსნა და მკვლელის სიმბოლოების მიღმა მნიშვნელობის აღმოჩენა სჭირდებოდა.

– ქალბატონებო და ბატონებო, ჩვენ საქმე გვაქვს დაუნდობელ მოწინააღმდეგესთან და დროა გავიგოთ, რის თქმას ცდილობს. ჩვენი მკვლელი არის ადამიანი, რომელიც ხარობს სიბნელეში და იყენებს სიმბოლოებს გზავნილისთვის. მას სურს, რომ ქალაქის ისტორიას ჩავუღრმავდეთ.

  კონსტანტინემ მკვლელის სიტყვიერი პორტრეტის დახატვა დაიწყო, ბზარები მის ხმაში, ხაზს უსვამდა სიტუაციის სიმძიმეს.

– ჩვენი მკვლელი არის მომზადებული და ყველაფერი წინასწარ აქვს გათვლილი. ის ირჩევს ადგილებს, რომლებსაც აქვთ რაიმე დატვირთვა. მკვლელობა თავისუფლების მოედანზე და გაბზარული ზარის სიმბოლო. ეს არის დამსხვრეული ოცნებების სიმბოლო, რომელიც ეხმიანება საქართველოს დამოუკიდებლობისთვის ბრძოლაში დაღუპული ახლო ადამიანის ტრაგედიას. ჩვენს მკვლელს სურს გადაწეროს ისტორია ჩვენი წარსულის სიმბოლოების გამოყენებით.

– და სადგურის მოედანი? – ჩაეძია ერთ-ერთი ოფიცერი.

– იქ მან გაყოფილი ბილიკის სიმბოლო დატოვა, არჩევანი. ეს მისი გზაა გვითხრას, რომ ჩვენი ქალაქი, ისევე როგორც ეს გადამკვეთი ხაზები, გზაჯვარედინზე დგას. ის გვიწვევს, რომ სწორი არჩევანი გავაკეთოთ. რუსთაველზე დაუმთავრებელი პორტრეტი ეჭირა, არასრულყოფილების სიმბოლო. ეს მიანიშნებს მის რწმენაზე, რომ ჩვენი ისტორია არასრული სურათია და ის მხატვარია, რომელიც მის დასრულებას ცდილობს, თუნდაც ის სისხლით იყოს შეღებილი. ჩვენი მკვლელის ნიღბიანი სახე არ არის მხოლოდ ის, რაც პირდაპირი დაკვირვებით ჩანს. ეს არის იმის გამოხატვა, რომ ის არის მოჩვენება, კოშმარი, რომელიც დევს მეტროს სიღრმეში. ჩვენ უნდა ვიპოვოთ ის, სანამ კვლავ ჩაიდენს დანაშაულს. შევაწყვეტინოთ ჩვენს მემატიანეს უკუღმართი თხრობა.

  ოთახი მიზნისკენ სწრაფვის განახლებული გრძნობით აივსო. გუნდი ემზადებოდა მკვლელთან დასაპირისპირებლად, რომლის მოტივებიც ღრმად იყო გადაჯაჭვული ქალაქის ისტორიასთან და რომლის სიმბოლოებსაც ჰქონდათ გასაღები ჭეშმარიტების გასახსნელად.

  კონსტანტინე დაკითხვის ოთახში შევიდა, სადაც ოცდაათ წელს გადაცილებული მამაკაცი დახვდა. მისი გამომეტყველება დაძაბული იყო, გონება კი გაურკვევლობით სავსე. კონსტანტინე მის პირისპირ დაჯდა.

– ცოტნე, მესმის, რომ შენთვის რთული პერიოდია, მაგრამ მეტროში მომხდარ მკვლელობებზე და შემორჩენილ სიმბოლოებზე უნდა ვისაუბროთ.

– მე არ გამიკეთებია, დეტექტივო, გეფიცები.

– ვიცი, რომ შენი მშობლები 9 აპრილის ტრაგედიის დროს დაიღუპნენ და შენ ფერწერის აკადემიაში სწავლობდი. ფოტოზე, რომელიც ფეისბუქზე რამდენიმე თვის წინ ატვირთე შენი სახელოსნოდან, ფონზე ყველაფერი ჩანს.

– მე მხატვარი ვარ, ვხატავ და ეს დანაშაულია?

– გაბზარული ზარი, გაყოფილი ბილიკი, დაუმთავრებელი პორტრეტი - ეს სიმბოლოები მიუთითებს იმაზე, ვინც ღრმად არის დაკავშირებული ჩვენი ქალაქის ისტორიასთან. უნდა გავიგოთ, როგორ ჯდები ამაში.

– ამ სიმბოლოებს ჩემს ნამუშევრებში ვიყენებ, მაგრამ ეს ის არ არის, რაც გგონიათ. ისინი მეტაფორებია, ჩემი წარსულის ანარეკლები. მე მათ ჩემი მშობლების და 9 აპრილის ტრაგედიის მოსაგონებლად ვიყენებ. დაბზარული ზარი - ჩემი მშობლების დაიღუპვაა ამ ტრაგედიაში. გაყოფილი გზა - არჩევანი, რომლის წინაშეც ვდგავარ. დაუმთავრებელი პორტრეტი - ეს ჩემი გზაა იმის სათქმელად, რომ ჩვენი ისტორია დანაკარგებით არის სავსე.

– შენს გარდა ვის აქვს შეხება შენს ნახატებთან?

– ჩემს მოწაფეებს, მაგრამ ისინი ბავშვები არიან. მხოლოდ ერთხელ მოვიდა უცნაური ბიჭი, მითხრა ხატვა უნდა მასწავლოო. სტუდენტი თუ არა, აბიტურიენტი მაინც იქნებოდა. ავუხსენი, რომ მე მხოლოდ ბავშვებს ვასწავლიდი.

– რა ერქვა? – კონსტანტინე ძალიან ანერვიულდა.

– წარმოდგენა არ მაქვს...

– უნდა გაიხსენო.

– მხოლოდ ერთხელ იყო მოსული და ოცი წუთიც არ გაჩერდა. ძვირადღირებული ტანსაცმელი ეცვა, თვალებს აქეთ-იქეთ აცეცებდა. თავი გადაპარსული ჰქონდა... ტელეფონზე დაურეკეს! ვიქტორი დაუძახეს, თუ არ ვცდები.

  კონსტანტინემ ტელეფონი მოიმარჯვა და ნომერი სწრაფად აკრიფა.

– თექვსმეტიდან ოცდაოთხ წლამდე ყველა ვიქტორის შესახებ მოიძიეთ ინფორმაცია, რომელიმე მათგანის ძალიან ახლო ადამიანს საქართველოს უახლესი ისტორიის რომელიმე ტრაგედიასთან მჭიდრო კავშირი უნდა ჰქონდეს. ისტორიის ფაკულტეტზე უნდა სწავლობდეს ან სხვა რომელიმე ფაკულტეტზე ისტორიით იყოს მოხვედრილი, საკმაოდ მაღალი შეფასებით.

  კონსტანტინემ ტელეფონი გათიშა და ცოტნეს სახე შეისწავლა, უხეში ემოცია აღბეჭდილიყო მის ნაკვთებში. კაცი აშკარად გადაიტვირთა თავისი წარსულის გახსენებით.

– ცოტნე, მე მჯერა შენი. შენ არ ხარ მკვლელი. შენი ხელოვნება შენი პირადი ისტორიის ანარეკლია და არა ბოროტი გზავნილი. – უთხრა დეტექტივმა თანაგრძნობით.

  ცოტნემ შვება იგრძნო და თვალზე ცრემლი მოადგა, კონსტანტინემ თავი დაუქნია. მას მისი ტკივილის სიმძიმე და სიმბოლოების მიღმა სიმართლე ესმოდა. ეს იყო თანაგრძნობის მომენტი სიბნელით სავსე საქმეში, რომელიც ახსენებდა მას, რომ ყოველი ეჭვმიტანილის უკან დგას ამბავი, რომელიც მოსმენას იმსახურებს.

  დაკითხვის ოთახიდან გამოსულ კონსტანტინეს მოხსენება შეაგებეს: 

– ვიქტორ ლომინაძე, 21 წლის, თბილისის სახემწიფო უნივერსიტეტის, იურიდიული ფაკულტეტის სტუდენტი. ისტორიის ერთიან ეროვნულ გამოცდაზე უმაღლესი შეფასება მიიღო. მას არ აქვს პირდაპირი ემოციური კავშირი 1989 წლის 9 აპრილის ტრაგედიასთან, არამედ მამის გარდაცვალებასთან 2008 წელს რუსეთ-საქართველოს ომში. მიუხედავად ასაკისა, ომმა მასზე ხანგრძლივი კვალი დატოვა, იგი ღრმად ერთგულია საქართველოს ისტორიისადმი და აქვს პატრიოტიზმისა და ნაციონალიზმის ურყევი გრძნობა. ვიქტორ ლომინაძე არის ადამიანი, რომელსაც სწყურია ტრადიციული ფასეულობების შენარჩუნება. ის ღრმად კონსერვატიულია და არ ეთანხმება მსოფლიოს თანამედროვე, გლობალიზებულ მოდელს. მისი რწმენა გარკვეული რადიკალური ორგანიზაციების ხედვებს ემთხვევა.

– სახიფათო კომბინაციაა. რა ამოძრავებს მას? – ჩაეკითხა კონსტანტინე.

– მისი მამოძრავებელი ძალა, როგორც ჩანს, არის ღრმად ფესვგადგმული რწმენა იმისა, რომ ადამიანებმა დაივიწყეს თავიანთი ისტორია და, შესაბამისად, დაღუპულ ჯარისკაცთა მიერ გაღებული მსხვერპლი. მას შიშის მძიმე ტვირთი აქვს – იმის შიში, რომ მამამისის სიკვდილი უშედეგო იყო. ის ეძებს სამყაროს, სადაც მამის მიერ გაღებულ მსხვერპლს აზრი აქვს.

– უნდა ვიპოვოთ, სანამ მეტ ზიანს მოგვაყენებს. მისი ფოტო ყველგან გაავრცელეთ.

  კონსტანტინემ მზერა ვიქტორ ლომინაძის სურათზე გადაიტანა. ის ხედავდა ბიჭს, რომელსაც თავისი ქვეყნისადმი მხურვალე სიყვარული ამოძრავებდა, მაგრამ არასწორ გზას ადგა ამ იდეის გასავრცელებლად. ცხადი იყო, რომ მისი მოტივები ღრმა იყო და მისი შეჩერება ყოველი გამოჩენის შემდეგ უფრო და უფრო აუცილებელი ხდებოდა.

  დელისის სადგური, როგორც წესი, წყნარი და უპრობლემო გაჩერება თბილისის მეტროში, მოულოდნელად გადაიქცა წმინდა ტერორის სცენად. მკვლელის მოტივმა, რომელიც, როგორც წესი, სიმბოლიზმის დახვეწილ მნიშვნელობაზე იყო დაფუძნებული, უფრო ბნელი, სადისტური სახე მიიღო. ვიქტორმა მორიგი თავდასხმა სადგურის გარე პერიმეტრზე განახორციელა, სადაც ცეცხლი უმისამართოდ გახსნა... დაგუბულ ყურებში ხალხს მისი მრისხანე ხმა ჩაესმოდა: "მაცადეთ, დავასრულო! მაცადეთ, დავასრულო!"

  პერიმეტრი ქაოსმა და პანიკამ მოიცვა, ყველამ იცოდა, რომ მკვლელი თამაშის წესებს ცვლიდა. ეს უაზრო აქტი გახდა დამოწმება იმ სისასტიკი სიღრმისა, სადამდე ჩაშვებაც ვიქტორს შეეძლო.

  კონსტანტინე თავის არეულ კაბინეტში იჯდა და რუკებითა და სიმბოლოებით გარშემორტყმულიყო. ყოველი სადგურის სიმბოლოს განხილვისას, კონსტანტინეს გონებაში გარღვევა იწყებოდა. გაბზარული ზარი განასახიერებდა დამსხვრეულ ოცნებებსა და 9 აპრილის ტრაგედიას. გაყოფილი გზა წარმოადგენდა არჩევანს სადგურის მოედანზე, ცხოვრების გზაჯვარედინზე. რუსთაველის სადგურის დაუმთავრებელი პორტრეტი არასრულ თხრობას ნიშნავდა. "დამსხვრეული ოცნებები, არჩევანი, არასრული თხრობა..." – იმეორებდა კონსტანტინემ. მისი თვალები მომავალ პოტენციურ სამიზნეს მიაპყრო. მის გონებაში ახმეტელის თეატრის სადგურმა იფეთქა - ხელოვნებისა და კულტურის სიმბოლომ. ეს სწორედ ის ფასეულობები იყო, რომელთა დამახინჯებასაც ცდილობდა მკვლელი თავისი ქმედებებით. "რა თქმა უნდა! სადგურები ისტორიაა. ვიქტორი ცდილობს გადაწეროს ქალაქის ისტორია. ეს არის ნარატივი, სიმბოლოების თანმიმდევრობა, რომელიც მიზნად ისახავს მიგვიყვანოს ბნელ მოგზაურობამდე თბილისის წარსულში." – კონსტანტინეს სახე გაუნათდა. ფურცელი მოიმარჯვა და სწრაფად ჩაწერა: "თავისუფლების მოედანი, სადგურის მოედანი, რუსთაველი, ახმეტელის თეატრი... ბოლო გაჩერება." კონსტანტინე ტელეფონის ზარმა შეაკრთო, მის მიღმა ტრანსპორტის მინისტრის ხმა ისმოდა.

– მეტროპოლიტენს ვკეტავთ, კონსტანტინე.

– ვიცი, სად იქნება მისი ბოლო გაჩერება.

– ტელევიზორს არ უყურებთ?

– ტელევიზორი არ მაქვს. – გაეღიმა დეტექტივს.

– დელისის მიმდებარედ 3 ადამიანი დაიჭრა, ერთ-ერთი მათგანი მძიმედაა.

– ამჯერად საბურთალოს ხაზი და არა პირველი ხაზი. თითქოს ვიქტორი გვეთამაშება და სისასტიკეს აძლიერებს. ის იცვლება.

– მაგრამ რამ გამოიწვია ცვლილება? ჩვენ მისი სახელი გავუმხილეთ საზოგადოებას. ის ზეწოლას უნდა გრძნობდეს.

– მან ეს პირად გამოწვევად მიიღო. ჩვენ მასზე წინ უნდა დავრჩეთ. მან გზიდან გადაუხვია, ის შეურაცხყოფილია, რადგან გამოვიჭირეთ. – კონსტანტინეს ხმაში გაკვირვება არ ჩანდა.

– ვწუხვარ, ვეღარ დავიცდით. ჩვენ ორი მოქალაქე დავკარგეთ. რუსთაველზე ჩაფლავების შემდეგ, მისი ვინაობა გავიგეთ, მაგრამ ხედავთ, სადამდე მივიდა?!

– მესმის, საშინელებაა, როცა დამნაშავეს აჩერებ არა იმიტომ, რომ გაიმარჯვო, არამედ იმიტომ, რომ შენს მარცხს მეტი მსხვერპლი აღარ მოყვეს. მიუხედავად ამისა, შემდეგი და უკანასკნელი ახმეტელის თეატრია. ის ქალაქის სულს მიჰყვება და ამას არ შეცვლის. ცდილობს დაგვარწმუნოს, რომ არაპროგნოზირებადი გახდა, მაგრამ იმაზე მარტივია, ვიდრე წარმოგიდგენიათ. – კონსტანტინემ იცოდა, რომ სწორ გზაზე იყო მკვლელის დასაჭერად და შემდგომი სისხლისღვრის თავიდან ასაცილებლად. სადგურები ბნელი ნარატივის თავებად იქცა და ის მზად იყო შემდეგი გვერდისთვის წინ გაესწრო.

– ეს ჩვენი ბოლო შანსია... როდის?

– ახლავე! – კონსტანტინე ხვდებოდა, რომ ვიქტორი ვეღარ მოისვენებდა. 

  გამოძიებამ, ერთი შეხედვით, საშინელი კურსი მიიღო, რადგან ვიქტორ ლომინაძე, მიუღწეველი მკვლელი, სულ უფრო არაპროგნოზირებადი და დაუნდობელი ხდებოდა. მისი მოტივი, რომელიც დაფუძნებული იყო ისტორიისა და ტკივილის დამახინჯებულ გრძნობაზე, სადისტურ მისწრაფებად გადაიქცა. თბილისის მეტროსადგურები ტერორის სცენებად იქცა და კონსტანტინემ იცოდა, რომ ისინი დროს ებრძოდნენ ვიქტორის დასაჭერად, სანამ მეტი სიცოცხლე დაიკარგებოდა და თუ ახლა ცდებოდა, ესე იგი, მომდევნო მსხვერპლი მის კისერზე იქნებოდა.

  ახმეტელის თეატრის დრამატული სცენა დაძაბულად განვითარდა. ევაკუაცია ვეღარ მოესწრო. როცა კონსტანტინე ადგილზე მივიდა, ვიქტორ ლომინაძე ბაქანზე მარტო იდგა და თავისი საქმით შეპყრობილი ჩანდა. ხელში დეტონატორი ეჭირა და თვალები სახიფათო მონდომებით ავსებოდა. ხალხის ზღვას მისი ბრძანებით ლიანდაგებზე გადაენაცვლებიათ.

– შენ გეგონა, რომ ახლოს იყავი ჩემს დაჭერასთან, არა, დეტექტივო? მაგრამ მე ყოველთვის ერთი ნაბიჯით წინ ვარ. – ვიქტორი გამომწვევად იღიმოდა. – ბომბები... ისინი ერთი თვით ადრე იყო განთავსებული გვირაბებში, ვიდრე პირველ მკვლელობას ჩავიდენდი.

  ბომბის საფრთხემ სადგურში შოკი გამოიწვია. ბრბო პანიკამ მოიცვა. კონსტანტინემ და პოლიციელებმა იცოდნენ, რომ ახლა რბოლაში დროისა და სიკვდილის წინააღმდეგ იყვნენ. ახმეტელის თეატრი შემზარავი დაპირისპირების სცენად იქცა და ფინალური მოქმედება იწყებოდა.

  კონსტანტინე ვიქტორს მიუახლოვდა, თუმცა ხმას ჯერ კიდევ ვერ იღებდა.

– ვნახე, როგორ ცდილობდი ჩემი გზავნილის გაშიფვრას, მაგრამ ნება მომეცით ერთი რამ განვაცხადო: ისტორიას ვერ შეაჩერებთ. – მშვიდად წარმოთქვა ვიქტორმა.

– ვიქტორ, ეს არ არის გზა მამის ხსოვნისადმი პატივსაცემად. ძალადობით და შიშით ისტორიას ვერ გადაწერ. – კონსტანტინე თითოეულ წარმოთქმულ სიტყვას ფრთხილად არჩევდა.

– ვერა, დეტექტივო? მამაჩემი იმ ომში დაიღუპა, რომელიც არც უნდა მომხდარიყო და მაინც, აქ ვართ, გაღებული მსხვერპლი კი დაგვავიწყდა.

– მე მესმის შენი ტკივილი, ვიქტორ, მაგრამ ეს არ არის გზა. შენ ისტორიას არ წერ, შენ მას ამახინჯებ. ისტორია არ არის აგებული შიშზე და სიკვდილზე. ეს გამძლეობა, ერთიანობა და პროგრესია.

– სულელი ხარ, კონსტანტინე. ამ ხალხს დაავიწყდა თავგანწირვა და ტკივილი. მამაჩემის სიკვდილი მათთვის არაფერს ნიშნავს.

– მე ეჭვიც არ მეპარება შენს ქვეყნის სიყვარულში, ვიქტორ, მაგრამ შენ გახდი ის ურჩხული, რომლის წინააღმდეგაც უნდა იბრძოდე. შენ უფრო მეტ ტკივილს იწვევ, მეტ შიშს... – კონსტანტინემ სცადა მისთვის ემპათია ეჩვენებინა.

– მე გავბედე, მაგრამ ამას ყველა სიამოვნებით გააკეთებდა, თუ იგრძნობდა სისხლის დუღილს და სამშობლოსადმი ერთგულების ვალდებულებას.

– მაგრამ რის ფასად, ვიქტორ? ეს არ არის გზა უკეთესი მომავლისკენ. არ არსებობს გმირობა ბომბების აფეთქებაში ან უდანაშაულოების მკვლელობაში.

– ეს საშუალებაა მიზნის მისაღწევად. მტკივნეული, მაგრამ აუცილებელი.

– არ არსებობს დიდება ტერორის მეშვეობით. შენ არ შეგიძლია აიძულო ხალხი შიშით დაიმახსოვრონ რამე. შენ მხედველობიდან დაკარგე რეალური სათქმელი, რისი გადმოცემაც გინდოდა.

– ალბათ... მაგრამ ეს არის გზა, რომელიც მე ავირჩიე.

– ჭკვიანი ბიჭი ხარ, დიდი მომავალი გაქვს, რამე გამოსავალს ვიპოვნით.

– იმაზე ჭკვიანი ვარ, ვიდრე გგონია. იმასაც კი, რაშიც ჩემს დარწმუნებას ცდილობ, შენზე ადრე მივხვდი. ხედავ, დეტექტივო, ისტორია დაუნდობელი ოსტატია. ის ჩვენი წარსულის ძაფებს ქსოვს ჩვენი მომავლის ქსოვილში. მე ვცდილობდი ამ ისტორიის გადაწერით მამის და სხვა გმირების მსხვერპლშეწირვას აზრი მისცემოდა, მაგრამ ბოლოს მე მხოლოდ გატეხილი ფუნჯი ვარ, რომელიც უდანაშაულოების სისხლით ხატავს. შეიძლება მოვკვდე, მაგრამ ჩემი საქმის გამოძახილს მაინც ნახავთ.

  დაძაბულობამ პიკს მიაღწია. კონსტანტინემ იცოდა, რომ მიზანი მხოლოდ ვიქტორის შეჩერება კი არ იყო, არამედ მისი დარწმუნება, რომ სხვა გზა აერჩია. მათი სიტყვების დაპირისპირება იდეოლოგიების ბრძოლა იყო, ნებისყოფის გამოცდა და კითხვა, თუ რამდენად შორს იყო ადამიანი წამსვლელი წარსულისა და მომავლის შესაცვლელად.

  როდესაც ვიქტორ ლომინაძე ახმეტელის თეატრის სადგურში იდგა, პოლიციელებით გარშემორტყმული, ქალაქის გულის ფეთქვა შეწყდა. მისი თითი დეტონატორისკენ გაირხა და სახეზე სასტიკი ღიმილი გამოესახა. "შენთვის, მამა..." – მისი ჩურჩული ვერავინ გაარჩია. სანა